طبق آمار گمرک، میزان خام فروشی سنگ آهن ایران در سال گذشته ۵۷ درصد رشد داشته است. این در حالی است که صادرات سنگ آهن یکی از کمترین ارزش افزوده ها را دارد.
به گزارش شبکه تحلیلگران اقتصاد مقاومتی، طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، در سال ۱۳۹۵ میزان صادرات سنگ آهن ایران بالغ بر ۲۱.۲ میلیون تن و ارزش ۸۱۸ میلیون دلار بوده است. صادرات سنگ آهن در سال گذشته به نحو قابل توجهی افزایش یافته به طوریکه از نظر وزنی ۵۵ درصد و از نظر قیمت دلاری ۵۷ درصد افزایش داشته است.
در جدول زیر آمار صادرات سنگ آهن ایران در دو سال گذشته نشان داده شده است.
چنانچه از جدول فوق مشخص است میزان صادرات سنگ آهن از نظر وزنی با ۷.۶ میلیون تن افزایش به ۲۱.۲ میلیون تن رسیده است؛ از نظر قیمت دلاری نیز میزان صادرات سنگ آهن در مقایسه با سال گذشته حدود ۳۰۰ میلیون دلار افزایش یافته است. طبق آمار فوق قیمت دلاری هر تن سنگ آهن صادراتی ایران در حدود ۳۸ دلار بوده و در سال گذشته تغییر چندانی نداشته است.
افزایش ۵۵ درصدی میزان صادرات سنگ آهن در سال گذشته درحالی رخ داده که روند خامفروشی این محصول در دو سال گذشته نزولی بوده اما در سال ۱۳۹۵ دوباره شاهد اوج گیری خامفروشی سنگ آهن بوده‌ایم. در نمودار زیر روند صادرات سنگ آهن کشور در ۱۲ سال گذشته نشان داده شده است.
چنانچه از نمودار فوق مشخص است صادرات سنگ آهن از سال ۱۳۸۳ تا سال ۱۳۹۲ به طور کلی روندی صعودی داشته و تنها در سال‌های ۱۳۸۷ و ۱۳۹۰ آمار صادرات این محصول با کاهش اندکی همراه بوده است. در نتیجه میزان صادرات سنگ آهن از حدود ۲ میلیون تن در سال ۱۳۸۳ به بیش از ۲۶.۵ میلیون تن در سال ۱۳۹۲ رسیده است.
اما روند خامفروشی سنگ آهن در دو سال ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ نزولی بوده به طوریکه میزان صادرات این محصول در سال ۱۳۹۴ به کمتر از ۱۵ میلیون تن کاهش یافته است. با اینحال در سال ۱۳۹۵ دوباره میزان خامفروشی سنگ آهن اوج گرفته و با ۵۵ درصد افزایش به بیش از ۲۱ میلیون تن رسیده است.
به طور کلی در فاصله سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۵ بیش از ۱۷۰ میلیون تن سنگ آهن از کشور صادر شده و در مقابل کمتر از ۸ میلیارد دلار برای کشور ارزآوری داشته است. این در حالیست که میزان واردات فولاد و محصولات فولادی ایران تنها در سال ۱۳۹۵، بالغ بر ۲.۸ میلیارد دلار بوده است.
صادرات سنگ آهن یکی از کالاهایی است که کمترین ارزش افزوده بخش‌های صادراتی کشور را دارد و در مقایسه با دیگر محصولات صادراتی قیمت بسیار پایین‌تری دارد. سهم صادرات سنگ آهن از کل صادرات غیرنفتی کشور در سال گذشته از نظر وزنی، بیش از ۱۶ درصد است درحالیکه از نظر قیمت دلاری این سهم کمتر از ۲ درصد است.
علاوه بر این صادرات سنگ آهن اشتغال بسیار کمی به همراه دارد. درحالیکه اگر سنگ آهن تولیدی کشور فرآوری شود و محصول نهایی از آن تولید و صادرات گردد، اشتغال و ارزش افزوده زیادی برای کشور به همراه خواهد داشت و از میزان واردات فولاد و محصولات فولادی کشور نیز کاسته خواهد شد.
یکی از سیاست‌های اصلی اقتصاد مقاومتی کاهش خام فروشی و حرکت به سمت تولید ارزش افزوده بیشتر از مواد اولیه موجود در داخل کشور است. بنابراین انتظار میرود با تکمیل زنجیره تولید فولاد و محصولات فولادی در داخل کشور سنگ آهن تولیدی در داخل کشور، به منظور تولید محصولات نهایی مورد استفاده قرار بگیرد.
کشور چین مقصد اصلی صادرات سنگ آهن ایران است به طوریکه بیش از ۹۸ درصد کل سنگ آهن صادراتی ایران به این کشور صادر میشود. در جدول زیر مقاصد صادراتی سنگ آهن ایران در سال ۱۳۹۵ نشان داده شده است.
چنانچه در جدول بالا مشخص است کشور چین با سهم ۹۸ درصدی عمده‌ترین مقصد صادراتی سنگ آهن ایران است و بعد از آن کشورهای هند، ترکمنستان، عراق و قطر قرار دارند که مقصد بخش ناچیزی از صادرات سنگ آهن ایران هستند.
تجارت سنگ آهن در جهان سالانه بیش از ۱۵۰۰ میلیون تن است. کشور چین با واردات سالانه بیش از هزار میلیون تن بزرگترین وارد کننده سنگ آهن در جهان محسوب میشود و بعد از آن نیز کشورهای ژاپن، کره‌جنوبی، آلمان و هلند در رتبه‌های بعدی واردات سنگ آهن قرار دارند. کشورهای استرالیا و برزیل نیز به ترتیب با ۸۱۰ و ۳۷۰ میلیون تن بزرگترین صادرکنندگان سنگ آهن در جهان هستند. ایران نیز در سال‌های اخیر همواره در بین ۱۰ کشور عمده صادرکننده سنگ آهن جای داشته است.
