کشور اسپانیا در شبه جزیره ایبری در جنوب غربی اروپا واقع شده است .همسایگان اسپانیا از غرب کشورپرتغال از شمال فرانسه و آندورا و از جنوب نیز با جبل الطارق همسایه می باشد. اسپانیا با 504782 کیلومتر مربع مساحت بزرگترین کشوردر شبه جزیره ایبری بوده و این کشور با حدود 47 میلیون نفر جمعیت جزو پنج کشور بزرگ اتحادیه اروپا به شمار می رود.
مسلمانان در اسپانیا
هم اكنون در اسپانیا نزدیک به دو میلیون مسلمان زندگی می کنند که برخی از آنها از اتباع طبیعی اسپانیا هستند و برخی دیگر را خارجی تبارهایی تشکیل می دهند که به این کشور مهاجرت کرده، در آن اقامت می کنند و یا ملیت این کشور را کسب کرده اند. از سوی دیگر، مرز مشترک آبی و خاکی اسپانیا با برخی از کشورهای شمال آفریقا از طریق دریای مدیترانه، تنگه جبل الطارق و دو شهر مرزی سئوتا و ملییا؛ و نیز از طریق جزایر قناری در اقیانوس اطلس در غرب آفریقا، این کشور را به طور سنتی به یکی از اصلی ترین مسیرهای مهاجرت غیر قانونی از آفریقا به اسپانیا و سایر کشورهای اروپایی تبدیل کرده است. این مسئله، در کنار شکل گیری پدیده افراط گرایی اسلامی در چند سال گذشته، به ویژه وقوع حملات تروریستی اخیر علیه شهروندان اروپایی در آلمان، بلژیک و فرانسه، منجر به نگرانی نهادهای امنیتی از تبدیل شدن اسپانیا به کانون جهادگرایی شده است که بازتاب آن گه گاه در مطبوعات و سایتهای خبری اسپانیا به چشم می خورد.
حادثه اخير تروريستي در بار سلون اسپانيا و چند شهر ديگر كه منجر به كشته و زخمي شدن بيش از صد تن شد نشان از حضور و خطر تفكر تكفيري ها در اين كشور دارد.
روزنامه ال موندو دیگر روزنامه اسپانیائی در خبری با عنوان 'حمله تروریستی در بارسلون' ، نوشت :بارسلون روز پنجشنبه ، بدترین کابوس ممکن خود را با پیوستن به نیس ، پاریس و لندن در لیست شهرهای مشخص شده توسط داعش برای اقدامات تروریستی تجربه کرد.
نشریه آ ب ث هم نوشت :وحشت بارسلون را فراگرفته، یک حمله تروریستی بار دیگر به اسپانیا ضربه زد و مرگ را در قلب گردشگری بارسلون کاشت و لا رامبلای به راهروی مرگ تبدیل شد وحمله تروریستی شهر ساحلی کامبریلس در تاراگونا وحشت مردم مضاعف کرد.
روزنامه لا وانگواردیا نیز در گزارشی مشابه به بازتاب این حادثه پرداخت.
انتخاب کاتالونیا به عنوان منطقه هدف، امری اتفاقی نبوده و وزارت کشور آمریکا پیشتر اعلام کرده که کاتالونیا بزرگترین مرکز جهادیگری در مدیترانه است.
وجود مراکشی های ساکن در کاتالونیا و انجام فعالیت های اسلامی پر جوش و خروش در مناطقی مانند تاراگونا، اوسپیتالت، بادالونا و رئوس نشان می دهند که هشدار آمریکا در این باره بی دلیل نبوده است.
داعيه خلافت در اسپانيا از سوي داعش
واژه عربی "ال آندالس" به مناطقی از اسپانیا، پرتغال اشاره دارد که در بین سالهای 711 و 1492 میلادی به اشغال مسلمانان در آمده بود و بخشی از قلمرو حکومت اسلامی را در آن زمان تشکیل می داد. برخی از مسلمانان معتقدند که این قلمرو، که مسیحیان در سال 1492 آن را باز پس گرفته اند، هنوز به مسلمانان و حکومت اسلامی تعلق دارد. به اعتقاد آنها بر اساس قانون اسلامی این اراضی متعلق به مسلمانان است و آنها باید این اراضی را برای برپایی حکومت اسلامی پس بگیرند.
در ماه جولای سال 2014 میلادی گروه داعش با انتشار یک پیام ویدویی وعده داده بود "ال آندالس" را از سیطره غیر مسلمانان آزاد کرده تا آن را به قلمروی خلافتی که قصد برپایی آن را دارد الحاق نماید.
گروههاي تكفيري بزرگترين تهديد در اسپانيا
به گفته منابع "کمیسیون اسلامی اسپانیا" در بین مسلمان اسپانیایی فرقه های مختلف به چشم می خورد با این وجود اکثریت قریب به اتفاق آنها از مسلمانان سنی مذهب هستند که بر اساس اصول مکتب مربوط به خود عمل می کنند اگرچه در نواحی مغرب بیشتر مسلمانان از فرقه امام مالکی هستند. مهاجران مسلمان ساکن اسپانیا به طور عمده از اتباع کشورهای مراکش، پاکستان، الجزایر، سنگال و نیجریه می باشند و تعداد آنها در شهرهای ملییا، مورسیا، پاییس باسک، آلیکانته، آلمریا، کادیز، کوئنکا، گرانادا، اوئلوا و پالنسیا رو به افزایش بوده است. در سالهای اخیر به ویژه امکاناتی چون اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی به ابزار مناسبی برای تبلیغ و اشاعه رفتارهای افراطی و خشونت آمیز تبدیل شده است.
بر اساس گزارش موسسه آمریکایی گیت استون در پی افزایش فشارها در فرانسه علیه جهادگرها بیش از 10 جهادگر و اسلام گرای افراطی از این کشور وارد خاک اسپانیا شده اند که بیشتر آنها در ایالت کاتالونیا و سایر مناطق ساحل مدیترانه ای این کشور مستقر شده و قصد پیوستن به جوامع مسلمان اسپانیا را دارند.
موسسه آمریکایی "گیت استون" به خطر تروریستهایی که به "گرگهای تک رو" موسوم هستند هشدار می دهد و می افزاید که گرگهای تک رو نه تنها برای اسپانیا بلکه برای تمامی کشورهای اتحادیه اروپا یک تهدید بزرگ محسوب می شوند.
این گزارش ادامه می دهد که گرگهای تک رو به فعالانی اطلاق می شود که به ابوبکر بغدادی، رهبر دولت اسلامی، سوگند وفاداری یاد کرده اند و به طور مستقل و بدون داشتن تماس با فرد دیگر عمل می کنند و از این رو کار شناسایی و ردگیری آنها بسیار دشوار است.
بر اساس آمار منتشر شده از سوی وزارت کشور اسپانیا از زمان وقوع حملات تروریستی روز 11 ماه مارس 2004 و بمب گذاری در چهار قطار بین شهری مادرید، که بر اثر آن 191 نفر کشته و بیش از 2 هزار نفر زخمی شدند.
به نوشته سایت خبری "لا اینفورماسیون دات کام" مورخه 12 سپتامبر 2016 متخصصان آمریکایی در زمینه تروریسم از ورود گسترده مهاجران به اسپانیا و آمار چشمگیر شهروندان این کشور در گرویدن به دین اسلام "نگران هستند" و این کشور را در "کانون گردباد جهادگرایی اسلامی" می بینند. موسسه مزبور در گزارش خود نسبت به خطرات گروههای افراطی مانند "داعش" هشدار داده و تاکید می کند که این گروه "به ویژه علاقمند به عضو گیری از میان آن دسته از اسپانیایی هایی است که به اسلام گرویده اند اما هنوز نام خود را به یک اسم اسلامی تغییر نداده اند.
این موسسه همچنین اشاره می کند که جهادی ها در پی شرکت در جنگ در منطقه خاورمیانه از کانال اسپانیا برای بازگشت به اروپا استفاده می کنند. از این افراد با عنوان "بازگشتی ها" نام برده می شود.
بنابر گزارش موسسه سلطنتی الکانو در این زمینه ارایه کرده است 40 در صد از کل افرادی که بین سال 2013 و نوامبر سال 2015 به اتهام فعالیت های مرتبط با جهادی گری دستگیر شدند متولد اسپانیا بودند.
دولت اسپانیا یک طرح جامع برای پیشگیری از به افراط گرایی کشانده شدن مسلمانان در این کشور به اجرا گذاشته است که بر اساس آن کانونهایی که مسلمانان اسپانیا در آنجا بیشتر به افراط گرایی کشانده می شوند شناسایی شده اند. نیمی از این کانونها در ایالت کاتالونیا قرار دارند.
به گفته منابع کمیسیون اسلامی اسپانیا در این کشور حدود 1200 عبادتگاه اسلامی وجود دارد که تنها 12 مورد از آن مسجد می باشد كه مسلمانان در آنها به فرايض ديني و عبادت مي پردازند. اما در حال حاضر مسلمانان در اتحاديه اروپا و اسپانيا تحت نظر مراقبت هاي امنيتي مي باشند. اما طبق اظهار نظر كارشناسان اين كشور وقوع حادثه تروريستي اخير در شهر بارسلون اسپانيا و چند شهر ديگر قابل پيش بيني بود . اين در حالي است كه 13درصد درآمد ناخالص ملي اسپانيا از خدمات گردشگري بدست مي آيد و موجبات اشتغال بسياري از مردم اين كشور شده است. تا زماني كه گروههاي تكفيري از سوي قدرت هاي غربي مورد حمايت قرار گيرند ، مردم اين قاره مي بايست منتظر حوادث تلخ تروريستي از سوي گروههاي تكفيري باشند.
* كارشناس ارشد روابط بين الملل
