رئیس کنفدراسیون صادرات ایران گفت : بانک مرکزی اگر نتواند بازار ارز را مدیریت کند شاید موضوع تک نرخی کردن ارز سال ها به تاخیر افتد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ محمد لاهوتی تاکید می کند: وقتی دولت وقتی می خواهد طرح مهمی مانند تک نرخی کردن ارز را کلید بزند، باید مطمئن باشد که می تواند آن را مدیریت کند، احتمالا بانک مرکزی مقداری نگران این است که اگر این کار را انجام دهد و نتواند بازار را مدیریت کند؛ شاید موضوع تک نرخی شدن برای سال های سال به تعویق بیفتد البته مدیریت این شرایط کار پیچیده ای نیست.
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران اظهار داشت: هیچ کسی موافق بهم ریختگی شرایط اقتصاد و بازار نیست و هر فعال اقتصادی به دنبال محیط کسب و کار مناسب، فضای روشن و شفاف در مراودات و امکانات مساوی است تا بتواند در رقابت برابر با رقبای خود در داخل و خارج از کشور فعالیت کند؛ بنابراین یکی از عوامل اصلی محیط مساعد کسب وکار، نبود نابرابری اقتصادی و به طور مشخص عاری از رانت است.
لاهوتی معتقد است : وقتی در نظام اقتصادی کشور در بحث ارز که مقوله ای مهم در تجارت همه کشورهاست، دارای چند نرخ باشیم، قطعا نرخ های پایین تر، شرایط ویژه ای برای عده ای که دسترسی به این منابع دارند فراهم می کند.
وی می افزاید : قبل از سال 90 و 91 با وجود تمام هشدارهایی که فعالان و کارشناسان اقتصادی به دولت وقت می دادند که فنر تورم رها شده و دورقمی است ولی نرخ ارز ثابت مانده و در صورت پیش آمدن مشکلات و رها شدن فنر نرخ ارز دولت قادر نخواهد بود از افزایش یک باره آن جلوگیری کند و کشور دچار خسران خواهد شد؛ ولی به دلیل این که قیمت نفت در بازارهای جهانی بالای 120 دلار بود و درآمد سرشار نفتی ارزهای بسیاری را وارد کشور می کرد، دولت سرمست از درآمدهای نفتی با تابو ساختن نرخ ارز با شعار تقویت پول ملی (براساس درآمد ارزی و نه درآمد ملی) گوش شنوایی نداشت و به سیاست های ارزی خود ادامه می داد.
متاسفانه به جای این که عوامل اقتصادی ملاک عمل قرار گیرد، ورود ارزهای نفتی به سیستم اقتصادی کشور باعث شد از یک طرف تورم افزایش یابد و از آن طرف با تزریق ارز ارزان، واردات رونق گیرد و در نتیجه ارزهای ارزان، نه تنها به تولید کمک نکرد؛ بلکه با پرداخت یارانه به واردات، تولید را زمین گیر کرد. به همین دلیل بود که با وجود بالاترین درآمد نفتی بدترین نتیجه را در اقتصاد کشور به دست آوردیم، چرا که با واردات بیش از 70 میلیارد دلار، انواع و اقسام کالاهای وارداتی و مصرفی غیرضروری، آن هم با نرخ 1226 به راحتی در اختیار واردکنندگان قرار می‌گرفت؛ در صورتی که دلار در بازار آزاد، بالای 1600تومان تا 2000 تومان معامله می شد.
وی اظهار می دارد این اتفاقات در شرایطی رخ می دهد که نابرابری در اقتصاد وجود داشته و محیط کسب وکار نا مناسب باشد و باعث شود که عده کمی به منافع سرشار و ثروت های باد آورده دسترسی پیدا کنند، در صورتی که اکثر جامعه با مشکلات معیشتی و اقتصادی دست و پنجه نرم می کنند.
لاهوتی می گوید: در نتیجه وقتی که اقتصادی دچار ارز چندنرخی است، به نوعی خواسته یا ناخواسته شرایط رانتی و ویژه خواری را افزایش می دهد.
تردیدی نیست که باید به سمت تک نرخی کردن ارز برویم؛ ولی مسئله ای که الان وجود دارد آن است که موضوع تحریم بانکی هنوز به قوت خود باقی است و ناگفته نماند که بعضی از واردکنندگان و تجار ممکن است به دلایلی معتقد باشند که نیاز است کشور دارای ارز چند نرخی باشد، از سوی دیگر مسئولان بانک مرکزی هم می گویند یکی از عللی که ارز را تک نرخی نمی‌کنیم، آن است که شرایط کشور و اوضاع بین المللی به سطح مورد قبول نرسیده است.
وی می گوید : بانک مرکزی هر زمانی که به صورت رسمی ارز را تک نرخی کند، از آن زمان به بعد باید توان آن را داشته باشد که به هرمیزان، تقاضا را پاسخگو باشد و بتواند به صورت شناور نرخ ارز را مدیریت کند. عین همان چیزی که در قانون به آن تکلیف شده است؛ بنابراین برای رسیدن به این مرحله نیازمند پیش زمینه ها و وجود منابع ارزی کافی برای مدیریت ارز است، اگر تا به امروز بانک مرکزی موفق به انجام این کار نشده است، شاید بیشتر از جنبه احتیاط بوده؛ چراکه درست است که شرایط بانکی ایران هنوز مانند قبل از تحریم ها نیست؛ ولی شرایط همانند زمان تحریم ها هم نیست، بدین معنا که دولت وجوه فروش نفت را مستقیم دریافت می کند و می تواند از این منابع استفاده کند و به داخل کشور انتقال دهد یا برای واردات مورد نیاز کشور استفاده کند، کاری که قبلا هم اتفاق می افتاد، شرایط حال ما با زمان تحریم بسیار متفاوت است.
لاهوتی تصریح می کند: استفاده از واحد پولی دلار در نقل و انتقال مالی توسط بانک های ایران با مشکل مواجه است ولی این مشکل مربوط به توافقات برجامی نیست، بلکه به قانون داماتو برمی گردد که در زمان کلینتون وضع شده است. شرایط امروز ما با زمان تحریم متفاوت است. شرایط مقداری بهبود یافته است، وجوه فروش نفت هم در اختیار دولت است؛ بنابراین جای نگرانی نیست اما دولت باید مطمئن باشد که می تواند آن را مدیریت کند.
لاهوتی اظهار می دارد : پایان سال 95 تجارت خارجی ایران در واردات و صادرات، جدای از این که تراز تجاری کشور مثبت بود؛ در مجموع آمار 85 میلیارد دلاری را رقم زده بود؛ یعنی اگر میزان ارز آوری صادرات و ارز بری واردات را برای هر کدام حدود 40 میلیارد دلار فرض کنیم، خود ارز صادراتی می تواند جوابگوی نیاز ارز وارداتی باشد.
اگر فروش نفت را حدود ۴۰ تا ۴۵ میلیارد دلار و صادرات غیرنفتی کشور را نیز حدود 40 میلیارد دلار در نظر بگیریم مجموع درآمدهای ارزی کشور به ۸۵ میلیارد دلار از محل فروش مستقیم نفت و صادرات غیرنفتی می‌رسد؛ در حالی که واردات رسمی ما حدود 40 میلیارد و غیر رسمی (قاچاق) طبق آخرین آمار ۱۲،۵ میلیارد دلار است. همچنین ارز خروجی مسافری، دانشجویی و پزشکی و ... را هم اگر حدود ۷ میلیارد در نظر بگیریم کل نیاز ارزی کشور حدود ۶۰ میلیارد دلار است ، همچنان تراز تجارت خارجی کشور در مجموع مثبت است و در صورت تک نرخی شدن ارز امکان مدیریت آن وجود دارد.
وی تصریح می کند: بانک مرکزی می خواهد در شرایطی این کار را بکند که همه زوایای موضوع را تحت کنترل داشته باشد، یعنی هم بتواند بازار سکه و هم بازار ارز را مدیریت کند تا تکانه های آن، باعث نابسامانی و بی ثباتی در بازار نشود، اینها حلقه های به هم پیوسته ای هستند که به هر کدام در جای خودش باید رسیدگی شود.
در کشور حجم نقدینگی بسیار بزرگ است، ارقام و اعداد بسیار بزرگی در بانک ها سپرده گذاری شده است که به دلیل سود سرشار سپرده گذاری طی سال های گذشته در مقابل کاهش تورم و همچنین تثبیت نرخ ارز، در عمل صاحبان این سپرده ها از فعالیت های اقتصادی دست کشیده و از این طریق کسب درآمد می کنند که تعدادشان هم متاسفانه کم نیست. یا حتی افرادی که مبالغ کوچک تری را سپرده گذاری کرده اند؛ به محض اینکه احساس کنند ممکن است سود و منافعشان کم شود، طبیعی است که به دنبال بازارهای جدید باشند و با ورود به این بازارها تکانه های غیر قابل کنترلی ایجاد کنند و این امر به افزایش یکباره تورم منجر شود ولی اگر منابع بانک مرکزی تامین باشد و بتواند مدیریت خودش را بموقع و سر بزنگاه ها و مواقع اضطراری به درستی انجام دهد، از این نوسان ها نیز می‌تواند قطعا جلوگیری کند.
لاهوتی می افزاید : به دلیل تحریم ها بازارهای ایران متاسفانه محدود به پنج کشور بود و خوشبختانه بعد از توافقات این بازارها گسترش پیدا کرده است. طبق آمار پنج ماهه ابتدای امسال که گمرک منتشر کرده است، پنج کشور اول در صادرات شامل چین، عراق، کره جنوبی، امارات و هند و در واردات شامل چین، امارات، کره جنوبی، هند و ترکیه بودند که نشان می دهد کره جنوبی در رده پنج کشور اول و آلمان و ژاپن در رده 10 کشور اول تجاری ما قرار دارند که نشان از تنوع بازار دارد؛ ضمن این که تنوع بازار از موضوع های اقتصاد مقاومتی نیز و تکلیفی است که باید صادرات و واردات محدود به چندکشور نباشد.
در صادرات غیرنفتی، بخش خصوصی واقعی که در بخش دیگر کالاها در تقسیم بندی آماری گمرک قرار می گیرد و کالا صادر می کند، با کمبود منابع مالی مواجه است و به محض اینکه کالایش را صادر می کند به دنبال وصول وجوه آن است تا چرخ کارخانه اش بگردد و تولید را ادامه دهد، بنابراین این که ارز از کشور خارج شود و به کشور بازنگردد، در حوزه صادرات رخ نمی دهد.
شما امروز به هر میزان ارز در هر کجای دنیا، بخواهید به راحتی می توانید خریداری و در کمتر از ۲۴ ساعت آن را دریافت کنید؛ بنابراین نیاز نیست که کسی کالا صادر کند و با فرایند صادرات به دنبال خروج ارز از کشور باشد.
وی افزاید: صادرکننده واقعی قطعا کسی است که وقتی کالایی صادر می کند، به دنبال آن است که وجوهش را دریافت کند و به داخل برگرداند تا فعالیتش را ادامه دهد و در نتیجه ارز به سیستم اقتصادی کشور برمی گردد، ولی چون با تمام بانک های بین المللی هنوز روابط کارگزاری برقرار نیست و مشکلاتی وجود دارد همچنان سیستم ارزی کشور از طریق صرافی ها معامله می کند.
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران می گوید: باید به این رشد برسیم که واقعیت های اقتصادی را بپذیریم، اگر رویکردهای اقتصادی را رعایت کردیم و دریک بخشی یکی از شاخص های پولی یا مالی مان مثل ارز، سکه یا طلا افزایش پیدا کرد ؛ نگران نشویم ، باید زمانی نگران شویم که شرایط نابرابر و فضای نامساعد کسب وکار در کشور حاکم باشد و به فرار سرمایه و جلوگیری از سرمایه گذاری جدید منجر شود.
کارشناسان و فعالان اقتصادی بارها تکرار کردند, در صورت تک نرخی شدن ارز تورم کاهش قابل قبولی خواهد داشت و از ورادات لوازم لوکس با ارز دولتی که به تعدادی افراد خاص تعلق دارد جلوگیری خواهد شد .