به تازگی گزارش کامل بودجه خانوارهای شهری در سال ۱۳۹۶ منتشر شده است. بخشی از این گزارش نشان میدهد، خانوارهای حاضر در هر دهک درآمدی جامعه در سال ۱۳۹۶ چقدر هزینه کرده اند. نتایج ارائه شده در این گزارش نشان میدهند، متوسط هزینه ماهانه ثروتمندترین خانوارهای جامعه ۱۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بوده و این در حالی است که متوسط هزینه ماهانه فقیرترین خانوارهای جامعه تنها ۷۶۰ هزار تومان بوده است.
به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ شاید برای شما هم این پرسش پیش آمده باشد که شما جزو کدام طبقات درآمدی جامعه میباشید. آیا جزو ثروتمندان جامعه محسوب میشوید یا در طبقه فقرا جای دارید؟ یا این پرسش پیش آمده باشد که هزینه ماهانه ثروتمندترین خانوارهای جامعه چقدر میتواند باشد؟ و یا هنگامی که قیمت کالاها و متعاقب آن نرخ تورم افزایش مییابد به کدام دهک بیشتر فشار وارد میشود؟ ما در این مطلب به دنبال آن هستیم که به این پرسش و پرسشهای دیگری از این دست پاسخ دهیم. برای این منظور از گزارش بودجه خانوارهای شهری سال ۱۳۹۶ که توسط بانک مرکزی تهیه و منتشر شده است، استفاده میکنیم.
در ابتدا باید بگوییم که دهک، یعنی جامعه به ده گروه تقسیم میشود که در هر گروه 10 درصد از خانوارهای جامعه حضور دارند. دهک اول فقیرترین خانوارهای جامعه را در بر میگیرد و دهکها دهم ثروتمندترین خانوارهای جامعه را در خود جای میدهد.
نمودار زیر نشان میدهد، در سال ۱۳۹۶ هر دهک جامعه در سال به طور متوسط چقدر هزینه کرده است. حالا شما میتوانید ببینید در سال ۱۳۹۶ به طور متوسط چقدر هزینه کرده و در نتیجه در کدام دهک جامعه قرار میگیرد.
همان گونه که از نمودار مشخص است، ضعیف ترین قشر جامعه یعنی خانوارهای حاضر در دهک اول در طول سال ۱۳۹۶ در مجموع به صورت متوسط ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان هزینه کرده اند. یعنی متوسط هزینه ماهانه فقیرترین خانوار حاضر در جامعه در حدود ۷۶۰ هزار تومان بوده است.
این در حالی است که خانوارهای حاضر در دهک دهم در طول سال ۱۳۹۶ در مجموع به صورت متوسط ۱۳۰ میلیون تومان هزینه کرده اند. یعنی متوسط هزینه ماهانه ثروتمندترین خانوار حاضر در جامعه حدود ۱۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بوده است.
این اعداد نشان میدهند در سال ۱۳۹۶، متوسط هزینه ثروتمندترین خانوار حاضر در جامعه ۱۴ برابر بیشتر از متوسط هزینه فقیرترین خانوار حاضر در جامعه بوده است. این همان اختلاف طبقاتی است که از آن سخن گفته میشود.
این نسبت با توجه به آمارهای منتشر شده در سال ۱۳۹۵، ۱۴.۳ بوده است که مقایسه این عدد با عدد سال ۱۳۹۶ (۱۴ برابر) نشان میدهد که اختلاف طبقاتی در سال ۱۳۹۶ اندکی نسبت به سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است.
همچنین نمودار زیر نشان میدهد، در سال ۱۳۹۶، مجموع متوسط هزینه سالانه شش دهک اول جامعه در حدود ۱۲۹.۱ میلیون تومان بوده است که این رقم تقریباً برابر با متوسط هزینه سالانه دهک دهم است.
البته برخی شاید معتقد باشند بخشی از این تفاوت هزینه سالانه در دهکها به تعداد اعضای خانوارها بازگردد، اما باید گفت که متوسط تعداد افراد خانوار در دهکهای مختلف تفاوت چندان معناداری با یکدیگر ندارند. به عنوان نمونه متوسط تعداد افراد خانوار در سال ۱۳۹۶ برای دهک اول ۲.۶۴ و برای دهک دهم ۳.۴۹ عنوان شده است.
مطابق با آمارهای بانک مرکزی میزان نرخ تورم در سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ به ترتیب ۹ درصد و ۹.۶ درصد بوده است؛ یعنی نرخ تورم در سال ۱۳۹۶ نسبت به سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است.
حالا میخواهیم ببینیم این افزایش نرخ تورم در یک سال بر هزینههای کدام دهک بیشتر تأثیرگذار بوده و باعث رشد هزینههای کدام دهک شده است. به همین منظور، میزان تغییرات متوسط هزینههای سالانه دهکهای مختلف در سال ۱۳۹۶ نسبت به سال ۱۳۹۵ محاسبه شده و نتایج در نمودار زیر آورده شده است.
همان گونه که دیده میشود متوسط هزینههای سالانه دهک دوم در سال ۱۳۹۶ در مقایسه با سال ۱۳۹۵ بیشترین افزایش را داشته است. کمترین میزان تغییر متوسط هزینه سالانه نیز به دهک دهم و ثروتمندترین قشر جامعه تعلق دارد؛ بنابراین میتوان گفت که افزایش قیمتها و متعاقب آن افزایش نرخ تورم بر روی متوسط هزینههای سالانه دهک دوم بیشترین و بر روی متوسط هزینههای سالانه دهک دهم کمترین تأثیر را داشته است.
در پایان باید به این نکته اشاره داشت که با توجه به شرایط موجود در سال ۱۳۹۷ و افزایش شدید نرخ تورم، پیش بینی میشود که هزینههای سالانه دهکهای مختلف (سال ۱۳۹۷) دستخوش تغییرات جدیتر شود.