فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
محارم سببی
١ – عدم فسخ نکاح با فوت يکي از زوجين
سؤال: آیا زن و شوهر با مرگ یکی از آن دو به هم نامحرم می شوند؟
جواب: محرمیت زوج و زوجه بعد از فوت یکی از آن دو محدود می شود و در حدی است که بتواند به سر و صورت او نگاه کند و دست بزند ولی احتیاط ان است که بدن او را عریان نکند و اگر ناچار است او را غسل میت بدهد بهتر است از روی پیراهن باشد.
٢ – محارم کودکی که از مادر جانشین متولد می شود
سؤال: فرزندی که از مادر جانشین(زنی که رحم او برای پرورش نطفه ترکیب شده زوجین در محیط آزمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرد) متولد می شود، با چه افرادی محرم می شود؟
جواب: مادر جانشین به منزله مادر رضاعی است و کودکی که از او متولد می شود به تمام خویشان زن که درمورد مادر رضاعی محرم می شوند، محرم خواهند بود. ولی نسبت به شوهر آن زن تنها به عنوان ربیبه رضاعی محرم می شود و نسبت به بستگان دیگر شوهر آن زن نامحرم است.
٣ – مادر زن و پدر شوهر
سؤال: شخصى پس از فوت همسرش دوباره ازدواج کرده و مادرزن اوّل او نیز دوباره ازدواج کرده است، آیا هنوز با مادر زن اوّل محرم است؟ در صورت طلاق چطور؟ اگر پسر کسى بمیرد و عروس او شوهر دیگرى کند یا عروسش طلاق بگیرد و با دیگرى ازدواج کند، آیا باز هم به پدر شوهر اوّل محرم است؟
جواب: مادر زن در هر حال محرم است و عروس هم در هر حال به پدر شوهر محرم است.
٤ – نوه های همسران یک مرد نسبت به همدیگر
سؤال: مردى داراى دو زن است و از هر دو داراى اولاد است و مى دانیم که اولاد پسر و اولاد اولاد پسر این زن با آن زن محرمند، اینک سؤال این است که آیا اولاد دخترآن زن (نوه دخترى زن اوّل) نیز به زن دیگر محرم مى باشند؟
جواب: نوه هاى پسرى و دخترى همه با آن زن محرمند، زیرا زن پدر و زن جد جزء محارمند.
٥ – حکم محرمیت داماد یک زن با زن دیگر شوهر
سؤال: اگر مردى دو زن به نام هاى فاطمه و زهرا داشته باشد، و از هر کدام دخترى داشته باشد، و دختران آن مرد شوهر کنند، لطفاً بفرمایید:
1ـ آیا داماد آن مرد با هر دو زن او محرم هستند؟ مثلا حسن داماد فاطمه، با زهرا هم محرم است؟
2ـ اگر شیر یکدیگر را خورده باشند، چطور؟ مثلا لیلا، که دختر فاطمه است، شیر زهرا را هم خورده باشد. آیا حسن که با فاطمه، مادر خانمش، محرم است، با زهرا که همسرش را شیر داده نیز محرم مى شود؟3ـ اگر داماد دوّمى پیدا شود; مثلا حسین با سکینه ازدواج کند و سکینه فقط شیر مادرش را (که زهرا است) خورده باشد و شیر فاطمه را نخورده باشد، آیا حسین با فاطمه محرم مى شود؟
جواب: 1- تنها به مادر زن خود محرم مى شود.
جواب: 2- مادر زن رضاعى، محرم است.
جواب: 3- محرم نمى شود.
٦ – محرمیت عروس به بستگان رضاعی داماد
سؤال: من به تازگی نامزد کردم، نامزدم فرزند خوانده است و وقتی شیرخوار بوده توسط خاله اش شیر خورده و به مادرش محرم شده. می خواستم ببینم من بعد از ازدواج به پدر شوهرم و یا فرزند دختر من به ایشان نامحرم است؟
جواب: آری، نامحرم هستید.
٧ – محرمیت مرتضع با فرزندان مرضعه از شوهر دیگر
سؤال: شخصى از خانمى، طبق شرایطى که در رساله هاى عملیّه بیان شده، شیر خورده است. این زن پس از فوت همسرش، شوهر دیگرى انتخاب نموده، و از هر دو شوهر داراى فرزندانى است. لطفاً در این مورد به دو سؤال زیر پاسخ فرمایید:
الف) آیا فرزندانى که این خانم از هر دو شوهر دارد بر آن شخص محرم هستند؟
ب) آیا فرزندانى که از شوهر دوّم دارد، مى توانند با فرزندان این شخص که از خانم مذکور شیر خورده، ازدواج نمایند؟
جواب: الف) آرى محرمند.
ب) نمى توانند ازدواج کنند.
٨ – محرمیت پسر با همسران موقت قبلی پدر
سؤال: فردی چند سال پس از اتمام مدت عقد ازدواج موقت با زن دیگری ازدواج دایم میکند و از او صاحب اولاد پسر میشود. این پسر به همسر قبلی موقت پدرش محرم است یا خیر؟
جواب: آری، با او محرم است.
٩ – عدم محرمیت داماد به نامادری همسر
سؤال: آیا مرد به نامادری زنش محرم است؟
جواب: خیر، محرم نیست.
١٠ – دائی، عمو، خاله و عمه همسر
سؤال: آیا دایی و عموی شوهر بر زن محرم است؟ خاله و عمه زن بر شوهر چطور؟
جواب: ایشان نامحرم هستند
١١ – دائی، عمو، خاله و عمه همسر
سؤال:آیا دایی و عموی شوهر بر زن محرم است؟ خاله و عمه زن بر شوهر چطور؟
جواب: ایشان نامحرم هستند.
١٢ – شوهر مادر
سؤال:آیا شوهر مادرم می تواند می تواند محرم من که دختر مادرم هستم باشد؟
جواب: آری، محرم است و شما به منزله دختر او می باشید.
١٣ – حکم محرمیت خاله همسر
سؤال:آیا به خاله همسرم (زنم) محرم هستم؟
جواب: خیر، به ایشان محرم نیستید.
١٤ – محرمیّت فرزندان زن در عقد موقت
سؤال:در صورت اتمام عقد موقت، آیا محرمیّت مرد با فرزندان زن باقی می ماند؟
جواب: اگر آمیزش صورت گرفته باشد به فرزندان آن زن محرم می شود.
١٥ – عدم محرمیت دایی و عموی همسر
سؤال:لطفا حکم دایی وعموی همسر از جهت محرمیت را بفرمایید
جواب:دائی و عموی همسر محرم نیستند.
١٦ – محرم نبودن دایی و عمو و عمه و خاله بر همسر
سؤال:آیا دایی و عموی شوهر و خاله و عمه ی همسر، جزء محرم ها می باشند؟
جواب: خیر، نامحرم هستند.
١٧ – محرم بودن دختر شخص به شوهر مادر
سؤال:آیا دختر من به شوهر مادر همسرم (شوهرم) محرم است؟
جواب: دختر شخص به شوهر مادرش محرم است.
١٨ – محرمیت عروس زوجه
سؤال:آیا عروس زوجه انسان (یعنى زوجه فرزندى که آن زن از شوهر دیگر دارد) بر او محرم است؟
جواب: تنها عروس خود انسان یعنى همسر پسرش بر او محرم است نه عروس همسرش.
١٩ – دختران زن از شوهر اول
سؤال:اگر زنى که شوهر او مرده است و از او پسران و دخترانى دارد با مرد دوّمى ازدواج کند آیا شوهر دوّم به پسران و دختران این خانم محرم است؟
جواب: شوهر دوّم پس از عروسى با آن زن نسبت به دختران آن زن از شوهر اوّل محرم است و امّا نسبت به پسران محرمیّت مفهومى ندارد.
٢٠ – محرمیت دختر زن از شوهر اول به پدر شوهر دوم
سؤال:شخصى با همسر شهیدى که داراى یک دختر است، ازدواج کرده، آیا این دختر بر پدر این آقا (پدر بزرگ) محرم است، اگر نیست راه محرم شدن چیست؟
جواب: نامحرم است، ولى هرگاه آن پدر فرزند دیگرى داشته باشد و صیغه شرعى این دختر را با آن فرزند بخوانند، حکم عروس او را پیدا مى کند و بر او محرم مى شود.
٢١ – محرمیت داماد زن اول به زن دوم
سؤال:مردى داراى دو زن است و از هر زنى چنددختر دارد همه دخترها را شوهر داده، آیا شوهران این دختران به زن دیگر آن مرد محرمند؟ و آیا فرزندان و نوه ها چه از این دختران و چه از آن دختران، نسبت به زنهاى دیگر آن مرد محرمند؟
جواب:بچه ها و نوه ها به مرد و زن محرمند ولى داماد یک زن به زن دیگر محرم نیست.
٢١ – محرمیت داماد زن اول به زن دوم
سؤال: مردى داراى دو زن است و از هر زنى چنددختر دارد همه دخترها را شوهر داده، آیا شوهران این دختران به زن دیگر آن مرد محرمند؟ و آیا فرزندان و نوه ها چه از این دختران و چه از آن دختران، نسبت به زنهاى دیگر آن مرد محرمند؟
جواب: بچه ها و نوه ها به مرد و زن محرمند ولى داماد یک زن به زن دیگر محرم نیست.
٢٢ – محرمیت مادر زن دوم به پسر زن اول
آیا مادر زن دوّم به پسر زن اوّل محرم است؟
محرم نیست.
٢٣ – محرمیت پسر زن به زن دوم شوهر
سؤال: در صورتى که زن اوّل از شوهر اوّلى خود (غیر از شوهر فعلى) پسرى داشته باشد، تکلیف این پسرى که از شوهر قبل بوده است با زن و مادر زن شوهر دوّم چیست؟
جواب: محرم نیستند.
٢٤ – کسی که از شیر زن دایی خود خورده است
سؤال: من از شیر زن دایی ام نوشیده ام آیا من به دختر دایی هایم محرم هستم؟
جواب: از شیر ایشان مطابق مساله 2116 رساله ما خورده باشید به دختران آن دایی از همان خانم محرم می باشید
٢٥ – محرمیت فرزند رضاعی برادر
سؤال: اگرزن برادرم به فرزندی به غیر از فرزند برادرم شیر بدهد آیا من با آن فرزند محرم میشوم؟
جواب: در صورتی که از شیر برادر تان باشد به شما هم محرم می باشد.
٢٦ – عدم محرمیت فرزندان زن و شوهر با یکدیگر
سؤال: مردی که یک پسر دارد با زنی که یک دختر دارد ازدواج میکند آیا این پسر و دختر با هم محرمند؟
اگر محرمند آیا قبل از دخول زن ومرد میتوانند با هم ازدواج کنند؟
جواب: محرم نیستند و در هر حال می توانند با هم ازدواج کنند.
٢٧ – عدم محرمیت داماد به زن پدر
سؤال: آیا زن پدر به داماد محرم می باشد در حالی که فرزند را بعد از شیر خوارگی مادری کرده است ؟
جواب: داماد به زن پدر محرم نیست.
٢٨ – عدم محرمیت خدمتکار نامحرم
سؤال: اگر یک زن، خدمتکار مرد داشته باشد آیا این دو به هم محرمند؟
جواب: محرم نیستند.
٢٩ – لمس بدن همسر پس از فوت
سؤال: در هنگام مرگ نسبت محرم بودن زن وشوهر چگونه می شود؟ اگر زن یا شوهر یکی از دنیا برود آیا میتوانند بعد از غسل برای آخرین بار همدیگر را لمس کنند؟ برای خداحافظی یعنی مرد زن خود و یا زن شوهر میت خود را ببوسد.
جواب: این مقدار مانعی ندارد.
٣٠ – نحوه محرمیت خواهر زن
سؤال: بنده و باجناقم با رضایت همسرانمان جهت راحتی در پوشش آنها (صرفاً برداشتن روسری و با لباس مناسب) قصد ایجاد محرمیت داریم .چگونه امکانپذیر است؟ آیا رضایت چهار نفره برای اینکار کافی است ؟
جواب: بهتر است جز در موارد ضرورت از این کار خودداری کنید. ولی اگر هر دوی شما دختری داشته باشید و به عقد دیگری با شرایط خاص اش در آورید، محرمیت ایجاد می شود.
