دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، شب گذشته با امضای فرمانی اجرایی، تحریم‌هایی را علیه شماری از مقامات ارشد ایرانی، از جمله رهبر انقلاب آیت‌الله خامنه‌ای اِعمال کرد. در شرایطی که همزمان با این تحریم‌ها، ترامپ و مقامات ارشد دولت وی همچنان از تمایل به مذاکره با ایران سخن می‌گویند، این اقدام با بحث‌های فراوانی در میان ناظران و تحلیلگران مواجه شده است.
به گزارش
«آزادی»، رئیس‌جمهور آمریکا دوشنبه شب به وقت تهران با امضای یک فرمان اجرایی، تحریم‌های تازه‌ای علیه ایران اعلام کرد. وی که در دفتر کارش در کاخ سفید در جمع خبرنگاران صحبت می‌کرد، این تحریم‌ها را «شدید» توصیف کرد و گفت: «به فشار به تهران ادامه خواهیم داد. ایران هرگز نمی‌تواند سلاح هسته‌ای داشته باشد».
دقایقی بعد از امضای فرمان اجرایی ترامپ، استیو منوشین وزیر خزانه‌داری آمریکا در جمع خبرنگاران حاضر شد و گفت: تحریم‌های تازه، «میلیارد‌ها دلار» از دارایی‌های ایران را مسدود می‌کند. به گفته منوشین، آمریکا دفتر رهبر انقلاب، سردار علیرضا تنگسیری فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران، سردار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران و سردار محمد پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران را در فهرست تحریم قرار داده است.
علاوه بر این، فرماندهان پنج منطقه نیروی دریایی سپاه پاسداران، سرداران عباس غلامشاهی، رمضان زیراهی، یدالله بادین، منصور روانکار و علی عظمایی هم در فهرست تحریم قرار گرفته‌اند. به گفته منوشین، واشنگتن همچنین قصد دارد این هفته محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران را نیز تحریم کند.
وضع این تحریم‌های جدید در شرایطی صورت می‌گیرد که شخص ترامپ و مقامات ارشد دولت وی، همچنان مدعی آمادگی برای گفتگو با ایران هستند. با این وجود، ماهیت تحریم‌های جدید، این فرضیه را به یقین تبدیل کرده که واشنگتن دستکم در شرایط فعلی به هیچ وجه تمایلی به گفتگو، مذاکره و دستیابی به توافق با ایران ندارد و هدفش صرفاً افزایش بیش از پیش فشار‌ها به منظور دستیابی به هدف «تغییر رژیم» در ایران است.
در این راستا، بسیاری از ناظران به این نکته اشاره می‌کنند که اعلام تصمیم برای تحریم ظریف به عنوان رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران، خود به تنهایی برای اثبات عدم صداقت کاخ سفید در پیشنهاد گفتگو کفایت می‌کند. بر این اساس، در یک شرایط فرضی که ایران و آمریکا در نهایت تصمیم به مذاکره بگیرند و در حالی که وزیر خارجه ایران هدف تحریم‌ها قرار گرفته، چه کسی قرار است هدایت مذاکرات مذکور را بر عهده بگیرد؟
گروهی دیگر نیز با اشاره به اینکه رهبر انقلاب اساساً به خارج از کشور سفر نمی‌کند و دارایی نیز در خارج از کشور ندارد که نگران تحریم‌ها باشد، اقدام جدید دولت آمریکا را بیش از هر چیز اقدامی نمادین عنوان کردند که تأثیر خاصی بر معادلات سیاسی در ایران نخواهد داشت. برخی نیز اشاره می‌کنند که توسل به این اقدام نشان می‌دهد دیگر عملاً چیزی برای تحریم کردن در ایران از سوی آمریکا باقی نمانده و به همین دلیل است که آمریکایی‌ها پس از تحریم بخش‌های مختلف اقتصادی، اکنون به تحریم اشخاص روی آورده‌اند.
در همین راستا، نشریه «آتلانتیک» با انتشار گزارشی تحلیلی درباره تحریم‌های اخیر و به نقل از الیزابت روزنبرگ پژوهشگر مرکز امنیت ملی آمریکای نوین نوشت: «این تحریم‌ها بیشتر نمادین هستند تا عملیاتی... تحریم‌های جدید نه تنها تأثیر اقتصادی مهمی بر ایران ندارند، بلکه نوعی نمایش جانبی از تنش‌های نظامی و افزایش فشار‌ها و اهرم‌های موجود است که تا کنون توسط ایالات متحده و ایران مورد استفاده قرار گرفته است».
جان اسمیت محقق مؤسسه حقوقی موریسون فارستر و مدیر سابق دفتر دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز تحریم رهبر عالی یک کشور را مربوط به زمانی می‌داند که دولت تحریم‌کننده اساساً دیگر هیچ تمایلی به گفتگو و مذاکره ندارد. وی می‌گوید: «این چیزی نیست که از دولتی که هنوز به دنبال مذاکرات باشد، انتظار آن را داشته باشیم».
روزنامه لبنانی «الاخبار» نیز امروز در مطلبی در همین زمینه، تحریم‌های جدید را نمادین خواند و نوشت: «این گام نمادین ترامپ، عمق تنگنایی را نشان می‌دهد که آمریکا در آن گرفتار شده است». در ادامه این مطلب آمده است: «به نظر می‌رسد دونالد ترامپ از زمان اقدام ایران در سرنگون کردن پهپاد آمریکایی در خلیج فارس دست‌بسته است. از طرفی نمی‌خواهد اقدام به ماجراجویی نظامی کند که بر تبلیغات انتخاباتی آتی‌اش اثر بگذارد و از طرفی دیگر پاسخ اطمینان‌بخشی برای متحدانش پیدا نمی‌کند؛ بنابراین توازن قوا در بازدارندگی به سود ایران باقی مانده است».
گفتنی است تحریم‌های جدید آمریکا با واکنش منفی برخی از کشور‌های دیگر نیز مواجه شده است. به عنوان مثال، سرگئی ریابکف، معاون وزیر خارجه روسیه با بیان اینکه تحریم‌های جدید آمریکا بی سابقه است، تأکید کرد که این اقدامات، ادامه خط تشدید تنش در منطقه است. وی تأکید کرد که آمریکا با اعمال تحریم‌های جدید، همه سیگنال‌هایی که پیش از این در زمینه مذاکره با ایران ارسال کرده بود را پاک می‌کند».
میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین نیز روز گذشته در پیامی در توئیتر درباره فروپاشی برجام هشدار داد و نوشت: «آمریکا از درک این موضوع عاجز است که تحریم، برنامه جامع اقدام مشترک را در خطر بزرگی قرار می‌دهد. آمریکا در حال خارج کردن ایران از توافق هسته‌ای، از جمله رژیم راستی‌آزمایی آن است. از نظر عدم اشاعه هسته‌ای، این اقدامات کاملاً سیاستی غیرمسئولانه به شمار می‌آید».
برونو رودریگز وزیر امور خارجه کوبا نیز با انتشار پیامی در توئیتر نوشت: «ما همبستگی خود را با جمهوری اسلامی ایران در زمینه تشدید رویکرد تهاجمی خشونت‌بار آمریکا علیه کشور برادر ابراز می‌کنیم. ما خواستار مذاکره و همکاری بر مبنای قوانین جهانی هستیم. این تنها راه برای از بین بردن اختلافات و حفظ صلح است».
به این ترتیب، آن‌گونه که مشخص است ترامپ و دولت وی بیش از هر چیز در صدد القای جدی بودن خود در پیگیری سیاست «فشار حداکثری» بر ایران هستند و موضوع مذاکره یا عدم مذاکره عملاً برای آن‌ها در حاشیه قرار داشته و فاقد اهمیت مستقل است.
