«پاتریوت»؛ محصول مشهور و پر طمطراق کمپانی ریتون آمریکا، یکی از مشهورترین سامانه های دفاع موشکی در جهان محسوب می شود که نسل اول آن در سال ۱۹۸۱ یعنی کمتر از ۴۰ سال پیش وارد خدمت رسمی در ارتش آمریکا شد و در معرفی توانایی های آن به مقابله با موشک های بالستیک، موشک های کروز، هواپیماهای مختلف و سایر پرنده ها اشاره شده است.
علاوه بر بخش هایی از ارتش ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی، در منطقه ما عربستان سعودی معروفترین کاربر این سلاح به حساب می آید که فقط نزدیک به ۶۰۰ تیر مدل پاتریوت ۳ را در سالهای اخیر سفارش داده اند و تبدیل به یکی از کاربران بزرگ این موشک شده اند به گونه ای که همین صدها موشک جدید، بیش از ۱.۵ میلیارد دلار برای آنها هزینه به دنبال داشته است.
طبیعی است که تجاوز چند ساله این کشور به همسایه خود یعنی یمن، نیازها و ضرورت های پدافندی این کشور را دستخوش تحولاتی کرده و حالا پاتریوت ها، نقش مهمتری نسبت به قبل دارند بخصوص انکه کابوس حملات موشکی و راکتی یمنی ها به مناطق مختلف عربستان، سعودی ها را با مشکلات فراوانی مواجه کرده بود.
اما علی رغم هزینه ها و برنامه ریزی های آمریکا برای اطمینان خاطر دارندگان از کیفیت و امنیت این سامانه، این اتفاق تاکنون رخ نداده و عربستان دهه های متوالی است با این سامانه میهن پرست، دچار مشکل است؛ گویی این سلاح میلی به حفاظت از خریدارانش ندارد.
در اولین آزمون جدی در فوریه 1991 و در خلال جنگ خلیج فارس، سکوی پرتاب موشک پاتریوت آمریکا در ظهران عربستان در درگیری با یک موشک اسکاد عراقی ناکام ماند و 28 نظامی کشته و حدود 100 نفر دیگر مجروح شدند. بررسی ها نشان داد این مشکل ناشی از یک خطای نرم افزاری در محاسبات رایانه ای این سامانه بود. این اتفاق در دنیای تکنولوژی نیز بازتاب زیادی داشته و یکی از معروف ترین باگ های نرم افزاری تاریخ توصیف گردیده.
در سالهای اخیر نیز اگرچه پاتریوت های عربستان ارتقاء پیدا کرده و خریدهای جدیدی نیز برای تکمیل مدلهای قبلی انجام شده، اما همچنان برخی موشک های شلیک شده از سوی یمن و پس از آن نیز بارها پهپادهای یمنی موفق به رد شدن از پاتریوت و انهدام اهداف نظامی و اقتصادی در عمق این کشور شده اند که این موضوع حتی باعث ترس رژیم صهیونیستی به عنوان یکی از کاربران فعال این سامانه چند میلیارد دلاری شده است.
جالب اینکه آمریکا در پاسخ به علت ناکارآمدی این سامانه مشهور، ضعف تجربیات نیروهای نظامی سعودی و عدم آموزش کافی برای استفاده از این تسلیحات را بیان کرده، اما همین ناکارآمدی پاتریوت سبب شد برخی کشورهای علاقمند و مشتریان سالیان قبل، به سامانه های مشابه و مطمئن تر از جمله اس ۴۰۰ روی آورند.
علاوه بر آنکه عملیات غافلگیرانه و یورش فوجی پهپادهای یمنی به قلب استراتژیک نفتی و پالایشگاهی عربستان، خسارات زیادی را به بار آورده اما رسیدن به عمق خاک عربستان و گذشتن از چندین سامانه پاتریوت با انواع رادارها و سیستم های شناسایی و رصد، افزون بر آنکه ضربه مهیبی به اقتصاد این کشور وارد آورد، گمانه زنی ها درباره اطمینان و تسلط پاتریوت و هاوک آمریکایی به مقابله با پرنده های متجاوز را دو چندان کرد.
و با توجه به اینکه شهر نفتی بقیق از بزرگترین میادین نفتی جهان محسوب می شود، حفاظت ویژه ای از آن با سامانه های متعدد پدافندی و راداری صورت می گیرد و در حال حاضر دو مدل ۲ و ۳ (نسل جدید) این موشک در اختیار عربستان است و حتی نسل ۲ موشک پاتریوت در اختیار عربستان، عمدتا از سری GEM-T هستند که این مدل در بحث نرم افزارهای هدایتی و بحث حسگرها، ارتقاء یافته و در عملکرد فیوزها نیز دچار تحول شده است.
سامانه پاتریوت ۳ (pack-3) آخرین مدل ساخت کمپانی های تسلیحاتی آمریکاست که شناسایی موشک های کروز و پهپادهای دوربرد و درگیری با آن یکی از ویژگی های این سامانه در زمان تولید و فروش اعلام شده است.
مسئله مهم دیگری که باید به آن اشاره کرد آن است که این حمله، اولین پاسخ پهپادی یمنی ها ضد سعودی ها نبود لذا عربستانی ها به خوبی می دانستند که یمنی ها مدت هاست به توانایی حملات با سامانه های پرنده بدون سرنشین دست پیدا کرده و مسیر افزایش کیفیت و کمیت در این سامانه را نیز طی نموده اند و بر همین اساس مسئله غافلگیری ارتش سعودی و یا عدم اطلاع آنها، یک آبروریزی برای این کشور و پایانی غمبار در اتکا آنها به سامانه های آمریکایی است.
