حذف نماینده سینمای ایران در نخستین گام از جوایز اسکار ۲۰۲۰ / سازمان سینمایی حاضر به انتشار مذاکرات انتخاب نماینده ایران نشد

آکادمی علوم و هنرهای سینمایی در حالی فهرست کوتاه نامزدهای ماقبل نهایی خود را اعلام کرد که نامی از «در جستجوی فریده» در هیچ یک از دو بخش مستند بلند و بین الملل دیده نمی‌شود و بدین ترتیب، همان گونه که «تابناک» پیش بینی کرده بود، سینمای ایران در همان گام نخست از این رقابت حذف شد.

به گزارش «تابناک»؛ آکادمی علوم و هنرهای سینمایی شامگاه شانزدهم دسامبر (۲۵ آذر) فهرست نامزدهای بخش‌های بهترین مستند بلند، بهترین مستند کوتاه، بهترین فیلم بین المللی، بهترین چهره‌پردازی و آرایش مو، بهترین موسیقی متن، بهترین ترانه، بهترین انیمیشن کوتاه، بهترین فیلم کوتاه و بهترین جلوه های تصویری نود و دومین دوره جوایز اسکار را اعلام کرد و اتفاق تلخ اینکه پیش بینی‌ها درست از آب درآمد و مستند «در جستجوی فریده» ساخته آزاده موسوی و کوروش عطایی که برای حضور در دو بخش بهترین مستند بلند و بهترین فیلم بین المللی از سوی ایران معرفی شده بود، در هر دو بخش ناکام ماند و نتوانست به فهرست نامزدها راه پیدا کند.

در بخش «فیلم‌های بین الملل» که عنوان تغییر یافته «بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان» است، جمهوری چک با «پرنده رنگ شده»، استونی با «حقیقت و عدالت»، فرانسه با «بینوایان»، مجارستان با «آنها که باقی می مانند»، مقدونیه شمالی با فیلم مستند «سرزمین عسل»، لهستان با «بدن مسیح»، روسیه با «قدبلند»، سنگال با «آتلانتیک»، کره جنوبی با «انگل» و اسپانیا با «درد و شکوه» به فهرست کوتاه آکادمی راه پیدا کردند.

در بخش بهترین فیلم های مستند بلند نیز ۱۵ فیلم مستند به فهرست کوتاه راه یافتند که از شاخص ترین آنها می توان به «برای سما»، «وکیل مدافع»، «کارخانه آمریکایی»، «آپولو»، «آپولو ۱۱»، «لبه دموکراسی»، «سرزمین عسل»، «ملت تک فرزندی» و «خانواده نیمه شب» اشاره کرد. قرار است نامزدهای نهایی نود و دومین دوره جوایز اسکار روز سیزدهم ژانویه ۲۰۲۰ اعلام شود. نود و دومین دوره جوایز اسکار روز یکشنبه نهم فوریه در شهر لس آنجلس برگزار می شود.

هیأت معرفی نماینده سینمای ایران برای جوایز اسکار که بر خلاف دوره‌های پیشین محرمانه و بدون اطلاع‌رسانی فعالیت خود را آغاز کرده بوده، برای نخستین بار یک فیلم مستند را به عنوان نماینده ایران برای اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان انتخاب کرد. این هیات مجموعاً سه جلسه برای انتخاب نماینده ایران برگزار کرده و با توجه به آنکه به اشتباه تصور می‌شده در این سال مهلت انتخاب فیلم‌ها کمتر از سال‌های پیشین است، شتابزده این جلسات برگزار شده و در اقدامی غیرحرفه‌ای، فیلمی انتخاب شده که در ابتدا اساساً گزینه مورد وثوق هیچ‌ یک از دو جریان اصلی در انتخاب فیلم نبوده است.

خطای اول از سوی خانه سینما رخ داده که در تعیین ترکیب هیات انتخاب حتی یکی از اعضای ایرانی عضو آکادمی علوم و هنرهای سینمایی نظیر رخشان بنی‌اعتماد، اصغر فرهادی، لیلا حاتمی، هایده صفی‌یاری، محمدرضا دلپاک و... را در ترکیب این هیات قرار نداده و باورپذیر نیز نیست که همه این اشخاص ایران نبوده‌اند یا حاضر نشده‌اند در این کمیته حضور یابند. بنابراین اشتباه نخست از جانب مدیریت خانه سینما رخ داده که ترکیبی کمتر آشنا با سازوکارهای جوایز اسکار را برای این امر مهم به بنیاد فارابی معرفی کرده است.

در جلسه اول که رسول صدرعاملی حضور نداشته و در سفر کربلا بوده، ده فیلم مغزهای کوچک زنگ زده (هومن سیدی)، بمب، یک عاشقانه (پیمان معادی)، سرو زیر آب (محمدعلی باشه آهنگر)، آشغال‌های دوست داشتنی (محسن امیر یوسفی)، قصر شیرین (رضا میرکریمی)، در جستجوی فریده (آزاده موسوی و کوروش عطایی)، عرق سرد (سهیل بیرقی)، متری شش و نیم (سعید روستایی)، سرخ پوست (نیما جاویدی) و شبی که ماه کامل شد (نرگس آبیار) به عنوان کاندیداهای اولیه انتخاب می‌شوند.

در جلسه دوم ابتدا دو گزینه «قصرشیرین» و «متری شیش و نیم» انتخاب شدند اما یکی از اعضا، در جستجوی فریده را پیشنهاد کرده که با شوخی دیگران همراه شده اما در نهایت رای گیری می‌شود. در این جلسه قصرشیرین 5 رای، متری شیش و نیم 3 رای می‌آورد و به نظر می‌رسد کار تمام شده و این هیات به نتیجه رسیده اما یک اعتراض، بازی را به همراه می‌ریزد.

در همین جلسه، یکی دیگر از اعضا اعتراض می‌کند که متری شیش و نیم باید انتخاب شود و رضا میرکریمی را متهم به فیلمسازی دولتی می‌کند و از اعضا می‌خواهد بروند فیلم متری شیش و نیم را ببینند و یک جلسه دیگر برگزار شود. از جانبی دیگر، جمعه شب یعنی یک روز قبل از جلسه نهایی و انتخاب گزینه نهایی، کاملاً اتفاقی فراستی نظرش را درباره قصرشیرین عوض می‌کند و فیلم را با همراه محمدتقی فهیم در هفت به شدت هدف قرار می‌دهد.

در جلسه سوم که روز شنبه بیست و ششم مرداد برگزار می‌شود، رای پنجمِ فیلمِ «قصرشیرین» نظرش را به متری شیش و نیم تغییر می‌دهد و دعوا بالا می‌گیرد. در آخر اتفاقی که می‌افتد، چرخش یکباره آرای متری شیش و نیم به سمت در جستجوی فریده برای عدم انتخاب قصرشیرین بوده است! به تعبیر ساده‌تر، برخی اعضا ترجیح دادند هر فیلمی به عنوان نماینده ایران در اسکار معرفی شود، به جز فیلم رضا میرکریمی که اتفاقی حیرت‌آور بود که نشان از پشت پرده عجیب سینما دارد.

با توجه به روایات‌ دیگری که درباره این جلسات منتشر شده، دبیر فرهنگی «تابناک» در راستای قانون دسترسی آزاد به اطلاعات از سازمان سینمایی خواست صوت و متن مذاکرات انتخاب نماینده ایران برای اسکار 2020 را در اختیار قرار دهد و سعی نشود با برچسب محرمانه، از انتشار این جزئیات خودداری شود. صوت این سه جلسه در بنیاد سینمایی فارابی موجود است و انتشار آن نشان می‌دهد چه مسائل غیرسینمایی و غیرمرتبط با خود فیلم‌ها در انتخاب مستند «در جستجوی فریده» به عنوان نماینده ایران برای اسکار موثر بوده است!

حامد بهداد بازیگر فیلم «قصرشیرین» نیز پس از این اتفاقی در یادداشتی درخواست مشابهی را مطرح کرد و نوشت: «ضمن تبریک و آرزوى موفقيت به عوامل سازنده فيلم مستندِ! «در جستجوی فریده» براى معرفی به عنوان نماینده سينمايی، به مراسم اسکارِ ۲۰۲۰، با توجه به شکل غیر معمولِ تشکیل کمیته انتخاب، بر خلاف روال دوره هاى قبلى و شایعات و ابهامات موجود، دربارهء نحوهء انتخاب نمایندهء سينمايی ايران و نظر به سیاست شفاف‌سازی ریاست سازمان سینمایی، درخواست انتشار جزییات و شرح مذاکراتِ دو جلسه اخیرِ هیاتِ انتخاب نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۰ را داریم.»

این مذاکرات با توجه به ابعاد غیرسینمایی و مسائل بی‌ارتباط با فیلم‌ها که در جلسات انتخاب فیلم مطرح شده، با چنان رسوایی همراه بود که سازمان سینمایی با طرح این موضوع عجیب که این مذاکرات با رضایت همه اعضای جلسه می‌تواند منتشر شود، جلوی افشای این رسوایی را گرفت و برخلاف شعارهای رئیس سازمان سینمایی، این مورد نیز همچون برخی موارد دیگر حبس شد؛ رویکردی که چیزی از ابعاد رسوایی نمی‌کاهد و انتظار می‌رود اعضای هیات انتخاب نماینده ایران در گفت و گوهایی شجاعت لازم را داشته باشند و توضیح دهند چگونه تصور می‌کردند یک مستند قدرت رقابت با فیلم‌های داستانی قوی چون «انگل» و «درد و شکوه» را دارد؟!

فهرست کامل نامزدهای همه بخش ها

*نامزدهای بهترین مستند بلند

“Advocate”
“American Factory”
“The Apollo”
“Apollo ۱۱”
“Aquarela”
“The Biggest Little Farm”
“The Cave”
“The Edge of Democracy”
“For Sama”
“The Great Hack”
“Honeyland”
“Knock Down the House”
“Maiden”
“Midnight Family”
“One Child Nation”

*بهترین مستند کوتاه

“After Maria”
“Fire in Paradise”
“Ghosts of Sugar Land”
“In the Absence”
“Learning to Skateboard in a Warzone (If You’re a Girl)”
“Life Overtakes Me”
“The Nightcrawlers”
“St. Louis Superman”
“Stay Close”
“Walk Run Cha-Cha”

*بهترین فیلم بین المللی

Czech Republic, “The Painted Bird”
Estonia, “Truth and Justice”
France, “Les Misérables”
Hungary, “Those Who Remained”
North Macedonia, “Honeyland”
Poland, “Corpus Christi”
Russia, “Beanpole”
Senegal, “Atlantics”
South Korea, “Parasite”
Spain, “Pain and Glory”

*بهترین چهره‌پردازی و آرایش مو

“Bombshell”
“Dolemite Is My Name”
“Downton Abbey”
“Joker”
“Judy”
“Little Women”
“Maleficent: Mistress of Evil”
“۱۹۱۷”
“Once upon a Time…in Hollywood”
“Rocketman”

*بهترین موسیقی متن

“Avengers: Endgame”
“Bombshell”
“The Farewell”
“Ford v Ferrari”
“Frozen II”
“Jojo Rabbit”
“Joker”
“The King”
“Little Women”
“Marriage Story”
“Motherless Brooklyn”
“۱۹۱۷”
“Pain and Glory”
“Star Wars: The Rise of Skywalker”
“Us”

*بهترین ترانه

“Speechless” from “Aladdin”
“Letter To My Godfather” from “The Black Godfather”
“I’m Standing With You” from “Breakthrough”
“Da Bronx” from “The Bronx USA”
“Into The Unknown” from “Frozen II”
“Stand Up” from “Harriet”
“Catchy Song” from “The Lego Movie ۲: The Second Part”
“Never Too Late” from “The Lion King”
“Spirit” from “The Lion King”
“Daily Battles” from “Motherless Brooklyn”
“A Glass of Soju” from “Parasite”
“(I’m Gonna) Love Me Again” from “Rocketman”
“High Above The Water” from “Toni Morrison: The Pieces I Am”
“I Can’t Let You Throw Yourself Away” from “Toy Story ۴”
“Glasgow” from “Wild Rose”

*بهترین انیمیشن کوتاه

“Dcera (Daughter)”
“Hair Love”
“He Can’t Live without Cosmos”
“Hors Piste”
“Kitbull”
“Memorable”
“Mind My Mind”
“The Physics of Sorrow”
“Sister”
“Uncle Thomas: Accounting for the Days”

*بهترین فیلم کوتاه

“Brotherhood”
“The Christmas Gift”
“Little Hands”
“Miller & Son”
“Nefta Football Club”
“The Neighbors’ Window”
“Refugee”
“Saria”
“A Sister”
“Sometimes, I Think about Dying”

*بهترین جلوه های تصویری

“Alita: Battle Angel”
“Avengers: Endgame”
“Captain Marvel”
“Cats”
“Gemini Man”
“The Irishman”
“The Lion King”
“۱۹۱۷”
“Star Wars: The Rise of Skywalker”
“Terminator: Dark Fate”