ویروس کرونا در سال جاری میلادی به رکود جهانی، تشدید آمار بیکاری و بعضاً چاپ اسکناس در برخی کشورها انجامید؛ رویدادی که می توان آثارش را در شاخص بازارهای جهانی و کشورها مشاهده کرد و آمارهای بدست آمده در همین رابطه حکایت از آن دارد که بازار های سهام در دنیا به دو بخش رشد آرام و رشد پرشتاب تقسیم شده اند.
بررسی ها نشان می دهد شاخص بورس شانگهای بعد از ریزش در آغاز سال جاری با رشد 12 درصدی و شاخص بورس نزدک با رشد 22 درصدی در 6 ماهه نخست سال 2020 همراه بوده اند. با این همه آمارهای داخلی نشان می دهد بورس تهران در همین بازه زمانی با رشد بیش از 350 درصدی بالاتر از شاخص بورس کاراکاس (ونزوئلا) قرار گرفته است.
به صورت مشخص ارزش معاملات خرد سهام در بورس تهران که در سال های قبل به زحمت 100 میلیارد تومان را تجربه می کرد، در این روزها ارقام بالای 25 و حتی 30 هزار میلیارد تومان را تجربه می کند؛ تغییراتی که بی سابقه بوده و چند نکته مهم و قابل تأمل را به ذهن متبادر می سازد.
نخست اینکه اگرچه این روزها نقدینگی بالایی وارد بازار بورس شده است اما سئوال مهم این است که آیا بورس تهران تورم محور شده و مطابق بورس کاراکاس در جهت جلوگیری از افت ارزش دارایی است یا به تناسب درآمد شرکت های بورسی افزایش پیدا کرده است؟
این مساله نباید نادیده گرفته شود که شرکت های دلاری و صادرات محور با دلار نیمایی 17 هزار تومن حاشیه سود آوری نسبتاً معقولی پیدا کرده اند.
مطابق آخرین آمار موجود تورم نقطه به نقطه 22.5 درصدی را درحال تجربه هستیم و رشد اقتصادی منفی 7 درصد را پشت سر میگذارنیم.
نکته دیگر اینکه دلار به صورت افسار گسیخته در حال فتح قله های جدید است. دلار از ابتدای سال تا کنون بیش از 60 درصد رشد کرده است و این مورد نیز در تورم بسیار موثر است و اگر به تنهایی تورم نقطه به نقطه 5/22 درصد را مورد ارزیابی قرار بدهیم به طور حتم در محاسبات اشتباه هایی رخ می دهد.
ترکیبی از رشد قیمت دلار و تورم نقطه به نقطه می تواند میزان تورم را به صورت تصاعدی بالا ببرد و این مساله شاید اقتصاد ایران را به ابر تورم نزدیک کند.
در این راستا، ارزش دلار در برابر پول ملی ونزوئلا از آغاز سال میلادی 2020 تا کنون بالغ بر 340 درصد رشد کرده است که ریشه در افزایش نقدینگی در ونزوئلا دارد.
واقعیت غیر قابل انکار این است که رشد نقدینگی در ایران در حال افزایش است و بر اساس داده های آماری این افزایش ادامه دار خواهد بود.
در چنین شرایطی سه مساله، افزایش نرخ دلار، افزایش رشد نقدینگی و رشد اقتصادی منفی به افزایش تورم کمک شایانی می کند و در صورتی که مسئولین حوزه اقتصادی چاره ای برای حل این معضل نداشته باشند ممکن است تورم به صورت تصاعدی افزایش یابد و به نقطه ای برسیم که مردم برای حفظ ارزش دارایی های خود به شدت به بازار بورس و سایر بازارهای موازی روی آورند و در نتیجه شاخص بورس تهران اعداد مافوق تصور دیگری را به خود ببیند.
*مدرس دانشگاه و فعال بازار سرمایه
به نظر اینجانب اساتید و صاحبنظران محترم اقتصادی و مالی کشور بجای شبهه افکنی فراوان در خصوص بازار سرمایه که از نظر اینجانب موضوع صرفا مصالح اقتصادی کشور نیست، نسبت به طراحی و ارائه مدل تامین مالی از طریق بازار سرمایه با الگوبرداری از کشورهای توسعه یافته اقدام نمایند.