ایران چگونه در تولید بنزین خودکفا شد؟

به گزارش «تابناک» به نقل از ایرنا، بنزین همواره کالایی استراتژیک به شمار می رفته است، زیرا یکی از مهمترین پایه های امنیت انرژی هر کشوری است. از همین رو تامین پایدار این سوخت در اولویت دولت‌های مختلف قرار دارد.

با این حال ایران تا چند سال گذشته در تامین بنزین مورد نیاز خودکفا نبود و واردات بنزین انجام می‌شد. همین موضوع باعث شد تا در دور قبلی تحریم‌ها در ابتدای دهه ۹۰ شمسی، فروش بنزین به ایران یکی از فاکتورهای مهم باشد و مشکلاتی را نیز برای کشور به وجود آورد.

تحریم فروش بنزین به ایران زنگ خطر را در این زمینه به صدا درآورد و طرح‌ های پالایشی که در کشور بیش از ۱۰ سال بر زمین مانده بود را به جریان انداخت.

با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، شتاب در ساخت این طرح‌ها سرعت گرفت و با اولویت‌بندی اجرای آنها، ‌ منابع مالی متمرکز شد.

البته اقدام‌های دولت برای افزایش کمی و کیفی فرآورده‌های تولیدی و به سرانجام رسیدن طرح‌های پالایشگاهی در کشور در دولت تدبیر و امید در حالی اجرا شد که کشور با شدیدترین تحریم‌های اقتصادی رو به رو بود اما با وجود همه فشارهای خارجی علیه کشور، صنعت پالایش مسیر رو به رشد خود را طی کرد.

تا آنجا که ایران به جایگاه بزرگترین تولید کننده بنزین در منطقه، نخستین تولیدکننده بنزین و دومین تولیدکننده گازوئیل در اوپک دست یافته است.

با وجود آنکه در مجموع ظرفیت صنعت پالایش ایران از یک میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه در روز به ۲ میلیون و ۱۵۰ هزار بشکه افزایش داشته، ‌ همچنین تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالا مانند بنزین نیز مورد توجه بوده و رشدی به مراتب بیشتر از طرفیت مجموع پالایش کشور را تجربه کرده است.

ایران در سال ۹۱ روزانه ۵۱ میلیون لیتر بنزین تولید می‌کرد که در این میان هیچ کدام از این محصولات سوخت یورو نبود. در همان سال نیز حدود ۱۰ میلیون لیتر واردات بنزین به کشور در جریان بود.

حالا با گذشت ۸ سال از آن زمان و در طول دولت تدبیر و امید، ایران نه تنها در تولید و تامین بنزین خودکفا شده بلکه امکان صادرات سوخت حتی بیش از میزان واردات سال ۹۱ در کشور وجود دارد.

هم اکنون ظرفیت تولید روزانه بنزین در کشور ۱۱۲ میلیون لیتر است.

از سوی دیگر تولید بنزین و گازوئیل یورو در کشور و افزایش کیفیت فرآورده‌های تولیدی در پالایشگاه‌ها برای نخستین بار در دولت یازدهم و دوازدهم اتفاق افتاد.

تا آنجا که آمارها نشان می‌دهد، در مجموع تا پایان سال ۹۸ تولید بنزین با استاندارد یورو به روزانه ۹۱ میلیون لیتر و گازوئیل با استاندارد یورو به ۷۳ میلیون لیتر رسیده است.

اما ایران چگونه توانست در طول ۸ سال از وارد کننده بنزین به صادرکننده آن تبدیل شود؟

مهمترین طرحی که ایران را در تولید بنزین خودکفا کرد و صادرات این فرآورده را نیز به ارمغان آورد، بهره‌برداری از پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس بود.

این پالایشگاه به عنوان بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی دنیا و ایرانی‌ترین پالایشگاه کشور، ‌روزانه با پالایش ۴۵۰ هزار بشکه میعانات گازی پارس جنوبی، کشور را در مسیر خودکفایی در تامین بنزین قرار داد.

با افتتاح فاز نهایی این پالایشگاه در دی ماه سال ۹۷، ظرفیت تولید روزانه بنزین پالایشگاه ستاره خلیج فارس به روزانه ۴۷میلیون لیتر بنزین و ۱۵ میلیون لیتر گازوئیل رسید.

پس از پالایشگاه ستاره خلیج فارس که رتبه اول تولید بنزین در کشور را به خود اختصاص داده، ‌ پالایشگاه امام خمینی شازند، با تولید روزانه ۱۷ میلیون لیتر بنزین در رتبه دوم قرار دارد.

پالایشگاه بندر عباس نیز با تولید روزانه ۱۲ میلیون لیتر بنزین جایگاه سوم تولید بنزین ایران را به خود اختصاص داده است.

پالایشگاه اصفهان نیز روزانه ظرفیت تولید ۱۲ میلیون لیتر بنزین با کیفیت را دارد.

بعد از این پالایشگاه ها پالایشگاه تهران روزانه ۷ میلیون لیتر بنزین تولید می کند که در پایداری امنیت انرژی کشور نقش اساسی دارد.

پالایشگاه های تبریز و لاوان نیز هر کدام روزانه ظرفیت تولید ۳ میلیون لیتر بنزین را در اختیار دارند.

در کنار این پالایشگاه ها، مجتمع جدید کت کراکر پالایشگاه آبادان نیز قرار دارد که می تواند روزانه تا ۱۵ میلیون لیتر بنزین با کیفیت تولید کند.

به گزارش ایرنا، این اقدامات سبب شد تا ظرفیت پالایشی ایران در پالایشگاه‌های نفت و میعانات گازی که در سال ۹۲ عددی معادل یک میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه در روز بود امروز و با اقدامات دولت تدبیر و امید به ۲ میلیون و ۱۵۰ هزار بشکه افزایش پیدا کند. این اعداد نشان‌دهنده رشدی ۱۶ درصدی در ظرفیت پالایشگاه‌های ایران در طول مدت ۷ سال است.

این در حالی است که از ابتدای انقلاب تا سال ۹۲ یعنی چیزی حدود ۳۵ سال، ظرفیت پالایشی ایران تنها ۵۶ درصد بیشتر شده بود و از یک میلیون و ۱۸۵ هزار بشکه در سال ۵۷ به یک میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه در روز در سال ۹۲ رسیده بود.

پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که ظرفیت پالایشگاه‌های ایران تا پایان امسال به ۲.۲ میلیون بشکه در روز می‌رسد و این رقم تا پایان سال ۱۴۰۰ به ۲.۳ میلیون بشکه بالغ خواهد شد.

با توجه به این ظرفیت تولید بنزین ایران نیز رشد داشته و از ۵۹.۵ میلیون لیتر در سال ۹۲ به ۱۰۷ میلیون لیتر در شرایط فعلی افزایش داشته است. این اعداد حکایت از رشدی ۸۰ درصدی در تولید این محصول دارد.

با مقایسه رشد ظرفیت پالایشگاه‌ها که ۱۶ درصد بوده، با ظرفیت تولید بنزین در ایران که عددی بیش از ۸۰ درصد را نشان می‌دهد، این نکته مشخص می‌شود که ایران نه تنها ظرفیت تولید فرآورده‌های نفتی خود را افزایش داده بلکه در این مدت تلاش کرده تا به سمت تولید فرآورده‌هایی با ارزش افزوده بیشتر حرکت کند.