باز شدن پای ریزگردها به شمال

به گزارش «تابناک» به نقل از مهر، مسئولان می‌گویند زنگ هشدار خشک‌سالی در گلستان سال‌ها قبل به صدا درآمده است و ما به آن کم‌توجه بوده‌ایم و حالا باید به‌سرعت با طبیعت سازگار شویم در غیر این صورت طبیعت خسارت سنگینی به ما وارد می‌کند.

طبق آمار مسئولان، خشک‌سالی و بارش کم به اراضی دیم گندم و جو در استان خسارت وارد کرده و درصد قابل‌توجهی از مزارع غیرقابل‌برداشت شده است.

همچنین طبق همین آمار شرایط اقلیمی باعث کاهش شدید تولید در سایر محصولات زراعی و باغی استان شده است و اگر خودمان را برای سازگاری با کم‌آبی مهیا نکنیم خسارت وارده به بخش تولید غیرقابل‌جبران خواهد بود.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری گلستان با اشاره به اینکه تغییر اقلیم و وارد شدن به مرحله خشک‌سالی از چند سال پیش در دنیا، کشور و استان آغازشده است، به خبرنگار مهر گفت: همان‌گونه که در اواخر سال ۱۳۹۷ و اوایل ۱۳۹۸ حدود ۲۶ استان کشور درگیر سیل بودند هم‌اکنون بسیاری از استان‌ها با پدیده خشک‌سالی و بی‌آبی مواجه هستند.

سید رضا قادری افزود: از ابتدای سال آبی و زراعی جاری (مهرماه ۹۹ تا شهریور ۱۴۰۰) شاهد کاهش بارندگی و افزایش دما و تبخیر هستیم و مجموع آب ذخیره‌شده در پشت سدهای استان از ۸۰ درصد در سال گذشته در این زمان به حدود ۳۰ درصد رسیده است.

وی با تأکید بر اینکه تغییر اقلیم در جهان، کشور و استان اتفاق افتاده و باید با شرایط موجود سازگار شویم، ادامه داد: راهکار مقابله‌ای ۱۰۰ درصدی برای مواجهه با این پدیده وجود ندارد اما باید کشت و زرع در گلستان هماهنگ و سازگار با کم‌آبی شود و مدیریت مصرف آب در بخش‌های مختلف در دستور کار قرار گیرد.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری گلستان اضافه کرد: به کشاورزان توصیه می‌شود شالی کشت نکنند در شرایطی که معیشت و اقتصاد مردم استان شرایط مناسبی ندارد.

کاهش ۴۰ درصدی عملکرد در بخش زراعی

قادری با بیان اینکه مناطق شمالی استان مستعد بیابان‌زایی و تبدیل‌شدن به کانون ریزگرد هستند، یادآور شد: برنامه جامع سازگاری با کم‌آبی در استان تدوین‌شده و باید به‌سرعت اجرایی شود، اگر خودمان را با طبیعت سازگار نکنیم خسارت سنگین این موضوع به بخش کشاورزی، تولید، صنعت و … غیرقابل‌جبران خواهد بود.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گلستان هم با این توضیح که خشک‌سالی به ۸۶۰ هزار هکتار از اراضی گندم و ۳۸ هزار هکتار از اراضی جو خسارت وارد کرده است، به خبرنگار مهر گفت: خشک‌سالی سال زراعی جاری به بسیاری از مزارع دیم استان خسارت زده است و بین ۲۰ تا ۵۰ درصد کاهش عملکرد در واحد سطح را شاهد هستیم.

محمدرضا عباسی با اشاره به اینکه درمجموع ۴۰ درصد کاهش عملکرد در محصولات زراعی و باغی استان را شاهد هستیم، تصریح کرد: خشک‌سالی تنها بر روی کشت پاییزه استان تأثیر نداشته بلکه به نظر می‌رسد خشکی تداوم دارد و کشت بهاره استان هم تحت تأثیر کم‌آبی است.

وی متذکر شد: راهکارهای کوتاه و بلندمدت برای مقابله و سازگاری با کم‌آبی وجود دارد و باید به‌سرعت اجرایی شود چراکه تبعات این پدیده (خشک‌سالی) در کوتاه‌مدت مشهود است و اگر با آن سازگار نشویم خسارات وارده غیرقابل‌جبران می‌شود.

خشکسالی گلستان به مرحله حاد رسیده است

اما هشدارها به همین‌جا ختم نمی‌شود. مدیرکل هواشناسی گلستان در گفتگو با خبرنگار مهر تأکید کرد: در کم‌آبی وضعیت استان به‌شدت بحرانی است؛ خشک‌سالی به مرحله حاد رسیده و خطر جدی است و هرلحظه شرایط بدتر می‌شود.

نوربخش داداشی با بیان اینکه در گردوغبار هنوز به نقطه بحران نرسیده‌ایم اما مستعد تبدیل‌شدن به کانون ریزگرد هستیم، گفت: مطابق آمار یک سال گذشته، متأسفانه گردوغبار در استان داریم و چون فاصله اراضی شمالی و جنوبی زیاد نیست و جنس گردوغبار استان ریزبافت است با یک خیزش (باد) می‌تواند پیمایش کرده و به اراضی جنگلی و پوشش گیاهی استان خسارت وارد کند.

وی توضیح داد: یکی از نشانه‌های تغییر اقلیم، تغییرات رخدادهای حدی است و در این پدیده دمای هوا و تعداد روزهای گرم افزایش می‌یابد و دمای بالای ۴۰ درجه را تجربه می‌کنیم، طی ۲۰ سال گذشته در گلستان هر پنج سال این افزایش نزدیک به ۱.۵ برابر شده است.

مدیرکل هواشناسی گلستان با یادآوری اینکه سال گذشته در بهمن‌ماه شاهد افزایش دمای شدید در استان بودیم، افزود: برای نخستین بار در نیمه اردیبهشت ذخیره برفی استان صفر شد درحالی‌که در سنوات گذشته اواسط خردادماه شاهد این موضوع بودیم.

وی ادامه داد: پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است تابستانی داغ در انتظار گلستانی‌هاست و تا پایان شهریورماه افزایش محسوس دما در گلستان را شاهد خواهیم بود.

داداشی تصریح کرد: میزان تبخیر در گلستان در سال آبی جاری (مهرماه ۱۳۹۹ تا شهریورماه ۱۴۰۰) نسبت به میانگین بلندمدت بین ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش داشته و این افزایش تبخیر باعث شده ذخیره آبی سدها و آب‌بندان‌های استان به‌شدت کاهش یابد.

وی با این توضیح که تغییر اقلیم در گلستان آغازشده است و شاهد اثرات و تبعات آن هستیم، اضافه کرد: افزایش تعداد روزهای آفتابی، کاهش روزهای ابری، بارش‌های رگباری، باران‌های سیل‌آسا، کاهش بارندگی نسبت به میانگین بلندمدت و از همه مهم‌تر پدیده گردوغبار در استان از شواهد تغییر اقلیم در گلستان است.

خشکسالی شدید در راه گلستان

مدیرعامل آب منطقه‌ای گلستان هم با تأکید بر اینکه خشکسالی شدید در راه گلستان است، به خبرنگار مهر گفت: مطابق آمار موجود در شرکت آب منطقه‌ای گلستان در ۴۵ سال گذشته تاکنون در گلستان ۱۳ سال خشکسالی، ۱۷ سال شرایط نرمال و ۱۵ سال ترسالی داشته‌ایم.

آنالیز داده‌های آماری نشان می‌دهد حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از مزارع گلستان با مشکل کم آبی مواجه می‌شوند و این موضوع تا دو ماه آینده بیشتر اثرش را نشان می‌دهد

سید محسن حسینی با بیان اینکه شواهد حاکی از آن است امسال جزو سال‌های خشک است و شرایطی بدتر از خشک‌سالی شدید سال‌های ۱۳۶۱ و ۱۳۶۲ در استان را تجربه می‌کنیم، افزود: از ابتدای سال آبی جاری تا پایان اردیبهشت‌ماه طبق اعلام هواشناسی بارش در گلستان حدود ۳۰ درصد کاهش‌یافته و نسبت به آمار نرمال ۴۵ سال گذشته شاهد افزایش ۶ درصدی دما در استان هستیم.

وی توضیح داد: این دو عامل باعث شده رواناب اترک، گرگانرود و قره‌سو حدود ۵۰ درصد و آب رودخانه‌های استان حدود ۸۰ درصد کاهش یابد و حجم آب سدهای گلستان از حدود ۸۰ درصد در سال گذشته به حدود ۲۷ درصد در سال جاری برسد.

مدیرعامل آب منطقه‌ای گلستان با بیان اینکه آب‌های زیرزمینی گلستان هم نسبت به متوسط آماری ۲۰۰ میلیون مترمکعب کاهش‌یافته است، گفت: آنالیز داده‌های آماری نشان می‌دهد حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از مزارع گلستان با مشکل کم‌آبی مواجه می‌شوند و این موضوع تا دو ماه آینده بیشتر اثرش را نشان می‌دهد.

وی یادآور شد: هرساله حدود ۴۰ هزار هکتار از اراضی اطراف رودخانه‌ها و سدهای گلستان و بوستان‌ها آبیاری می‌شد اما امسال تنها ۱۹ هزار هکتار از اراضی کشت بهاره آبیاری شد و به نظر می‌رسد تا اواسط تابستان تمام چاه‌های بتنی و کم‌عمق استان خشک می‌شوند.

کشت شالی به روش غرقابی اشتباه است

حسینی با تأکید بر اینکه باوجود کم‌آبی، کشت شالی با روش غرقابی در استان کار اشتباهی است، ادامه داد: کارگروه حفاظت از منابع آب و کارگروه سازگاری با کم‌آبی در استان تشکیل و عدم کشت شالی به روش غرقابی مصوب شده است و فعالیت‌ها در سه حوزه ترویجی، بازدارندگی و سلبی آغازشده است.

وی اضافه کرد: به کشاورزان توصیه شد پس از برداشت گندم بقایا را به‌هیچ‌عنوان آتش نزنند تا رطوبت حداقلی زمین حفظ شود، کشت غرقابی انجام نشود و خشکه‌کاری جایگزین روش غرقابی شده و کشاورزان داوطلبانه کشت محصولات را کاهش دهند تا دچار نقصان و ضرر نشوند.

وی توضیح داد: در حوزه بازدارندگی از بانک‌های عامل خواستیم امسال تسهیلات شالی‌کاری غرقابی (وام شالی‌کاری) پرداخت نکنند و با شرکت نفت مکاتبه کردیم ۲۰ درصد سوخت کشاورزان کاهش یابد چون آبی نیست که بخواهند سوخت بگیرند.

شواهد و قرائن موجود نشان می‌دهد خشکسالی شدید در راه گلستان است و بی‌توجهی به هشدارها و سازگار نشدن با کم‌آبی می‌تواند خسارات سنگین و غیرقابل جبرانی وارد کند.