مسعودرضا عباسی در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به واگذاری سهام عدالت به بیش از ۵۰ میلیون نفر اظهار کرد: با عنایت به ضرورت فراهم آوردن بستر مناسب جهت عملیاتی‌شدن واگذاری سهام عدالت به بیش از ۵۰ میلیون نفر از واجدین شرایط این دسته از سهام، شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه مسئول تامین زیرساخت این بازار نیازمند فراهم‌آوری برخی از مقدمات و تبیین همکاری دقیق با بانک مرکزی است. باید توجه داشت که استقرار طرف معامله مرکزی در بازارهای مالی برای پوشش ریسک‌ها یک اصل و ضرورت انکار ناپذیر و با افزایش مخاطبان بازار سرمایه از قریب ۱۰ میلیون نفر به حدود ۶۰ میلیون نفر، ایجاد طرف معامله مرکزی امری حیاتی است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر هزینه مالی و زمانی تبادلات در یک سیستم که میتواند منجر به ریسک های اعتباری و زیر سوال بردن حسن شهرت نهاد امین بازار شود ضرورت تاسیس نهادی همچون بانک تسویه که به عنوان عضو اتاق پایاپای بانک مرکزی توانایی تسویه وجوه را به صورت منفرد دارا است را مشخص می‌سازد.
بانک تسویه چیست؟
کارشناس مسئول برنامه ریزی و توسعه سمات در پاسخ به این سوال که بانک تسویه چیست، توضیح داد: در بازارهای مالی جهان نهادی تحت عنوان بانک تسویه در بازارهای داخلی یا بین المللی ایفای نقش می‌کند که تسویه معاملات در کلیه اوراق اعم از سهام، اوراق قرضه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری گذاری و عملیات پرداخت سود کلیه اوراق و صندوق‌های سرمایه گذاری را بر عهده دارد. در ایران نیز قابلیت ایفای این نقش توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی وجود دارد ... حضور این شرکت به عنوان عضوی از اتاق پایاپای بانک مرکزی می تواند زمینه اجرایی شدن این نهاد جدید (بانک تسویه) در بازار مالی کشور را فراهم آورد. از مزایای دیگر راه اندازی این نهاد حرکت در جهت ایفای نقش متولی گری دارایی (کاستودین) برای اولین بار در بازارهای مالی ایران است.
عباسی درمورد مزایای تاسیس بانک تسویه توضیح داد: کاهش ریسک عملیاتی و هزینه مبادلات با دسترسی به زیرساخت‌های های دریافت و پرداخت شبکه بانکی از مزایای تاسیس این بانک محسوب می شود. سهام عدالت بعد از توزیع و امکان‌پذیر شدن معامله آن توسط جمعیت کثیری از مردم ایران تبعاتی برای ارائه خدمات سریع و کم هزینه خواهد داشت تا رضایت عامه تامین شود. از جمله نکاتی که باید مورد توجه سیاستگذاران قرار گیرد توجه به هزینه مبادله چه زمانی و چه مالی است.
تاثیر تاسیس بانک تسویه بر واریز سود سهام عدالت
وی ادامه داد: به عنوان مثال در نظر بگیرید سود سهام عدالت بیش از ۵۰ میلیون نفر قرار است در قالب تعاملی بین ناشران و سمات توزیع و به حساب تک تک آنان واریز شود، در حال حاضر با سمات به عنوان یک مشتری عادی بانک رفتار شده و این شرکت هیچگونه دسترسی مستقیمی به سامانه های دریافت و پرداخت ندارد. این امر مشکلاتی را برای انتقال وجوه به حساب سهامداران ایجاد خواهد کرد و نارضایتی هایی را برای طرفین پرداخت در برخواهد داشت، هم به واسطه زمان دسترسی به وجوه هم بواسطه هزینه مالی انتقال وجوه و درنهایت ریسک‌های عملیاتی وارد بر شرکت سپرده‌گذاری مرکزی.
کارشناس مسئول برنامه ریزی و توسعه سمات ادامه داد: به عنوان مثال فرض کنید سود شرکت ها در تاریخ اول اردیبهشت در لحظات آخر روز به حساب سپرده گذاری مرکزی واریز شده و این شرکت دیگر قادر نخواهد بود در همان روز پرداخت سود را به حساب سهامداران کارسازی کند. برای درک اهمیت این موضوع به رفتار هموطنان در دریافت یارانه ماهانه خود باید توجه کرد. زیرا نارضایتی در این حوزه باعث سلب اعتماد از امین بازار خواهد شد و ریسک‌های حسن شهرت و اعتباری را برای سمات رقم خواهد زد.
عباسی تاکید کرد: مناسب آن است که سمات صرفا برای دریافت و پرداخت وجوه و امر تسویه مشابه یک بانک دیده شود اما بانکی که هیچگونه اختیاراتی مانند بانک های تجاری نداشته باشد(تامین تسهیلات یا دریافت سپرده های پولی و...) و تنها در حوزه تسویه از اختیاراتی شبیه بانک های عضو اتاق پایاپای بانک مرکزی برخوردار باشد. لازم به ذکر است در سایر کشورها، بانک‌های تسویه نیز با همین رویکرد تاسیس می‌شوند و شاید نظر به مشکلات عدیده سهام عدالت که پیش روی ما است این نقطه عطفی باشد تا برای اولین بار بانک تسویه در کشور با محوریت سمات تاسیس شود.
