بورس ایران ۵۴ ساله شد

اولین سهم عرضه شده در بورس تهران،‌ سهام بانک صنعتی و معدنی ایران،‌ شرکت نفت پارس، سیمان تهران و سیمان شمال بوده است.

با پذیرش سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران به عنوان بزرگترین مجتمع واحد‌های تولیدی و اقتصادی آن زمان و سپس سهام شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه و اوراق قرضه عباس آباد فعالیت خود را به طور رسمی آغاز کرد. طی ۱۱ سال فعالیت آغازین بورس، تا سال ۱۳۵۷ در مجموع سهام ۱۰۵ شرکت در بورس اوراق بهادار پذیرفته شد.

 

 

بورس در دوران انقلاب اسلامی

از نیمه دوم سال ۱۳۵۷ و در جریان انقلاب شکوهمند اسلامی، بورس اوراق بهادار تهران با کاهش معاملات روبرو شد و عملاً تا سال ۱۳۶۱ کاملاً متوقف شد. در سال ۱۳۵۷ تعداد ۱۰۵ شرکت در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده بودند که تا پایان سال ۱۳۶۷ به عدد ۵۶ شرکت کاهش یافت. علت این مسئله تملک تعداد بالایی از بنگاه‌های اقتصادی (شامل بانک، بیمه و برخی صنایع کشور) توسط دولت بود.

از سال ۱۳۶۲ تا سال ۱۳۶۷ تقاضای اندکی برای سهام وجود داشت، اما به دلیل پایین بودن قیمت‌های پیشنهادی خریداران، عرضه‌کنندگان چندان زیاد نبودند. درنهایت پذیرش قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل متحد در تابستان سال ۱۳۶۷ و تصویب قانون پنج ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران موجبات رونق بورس اوراق بهادار تهران را فراهم آورد.

بورس اوراق بهادار تهران بین دهه ۶۰ تا ۸۰ روندی پرفراز و نشیب را تجربه کرد و در نهایت در آذر ماه سال ۱۳۸۴ قانون جدید بازار اوراق بهادار مصوب مجلس شورای اسلامی شد. در این قانون که اصلی‌ترین قانون حاکم بر اوراق بهادار و بورس‌های ایران است، سازمان کارگزاران بورس و اوراق بهادار منحل و وظایف و اختیارات قانونی آن به سازمان بورس و اوراق بهادار انتقال یافت و البته بعضی از وظایف آن نیز به بورس‌ها منتقل شد.

از سال ۱۳۸۹ سامانه معاملات برخط (آنلاین) با هدف توسعه بازار سرمایه، سهولت و عدالت در معاملات راه‌اندازی و تا به امروز موجب رشد تعداد فعالان بازار و همچنین افزایش فعالیت مستقیم در این بازار شده است.

در حال حاضر، چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند:

• بورس اوراق بهادار تهران که در آن، سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خریدوفروش می‌شود.
• فرابورس ایران که در آنجا هم سهام شرکت‌هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، مورد دادوستد قرار می‌گیرد.
• بورس کالای ایران که در آن انواع کالاها مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و قراردادهای آتی سکه و… خریدوفروش می‌شود.
• در نهایت بورس انرژی که به‌تازگی تأسیس ‌شده و در آن، حامل‌های انرژی با محوریت برق، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین حامل‌های انرژی، خرید و فروش شود.

 

 

روز گذشته بعد از پنجاه و چهار سال بورس اوراق بهادار تهران به بازاری تبدیل شده است که ۵۸ میلیون ایرانی معادل ۶۹ درصد جمعیت کشور در این بازار حضور دارند.

از نظر اقتصادی رشد اقتصادی زمانی صورت می‌گیرد که از محل درآمد ملی سهم پس انداز رشد کند و نرخ پس‌انداز ملی افزایش یابد و از محل پس‌اندازها سرمایه‌گذاری صورت گیرد که این سرمایه‌گذاری‌ها منجر به افزایش تولید ناخالص داخلی و در نتیجه رشد اقتصادی خواهد شد.

یکی از ابزارهایی که به تقویت پس انداز ملی کمک می‌کند سرمایه‌گذاری مردم در بورس به عنوان یک بازار شفاف و رقابتی و در یک چشم‌انداز بلندمدت است و دولت باید از این بازار به صورت کلی حمایت کند. در این پنجاه و چهار سال بورس ایران فراز و فرودهای زیادی داشته که آخرین فرود آن از نیمه دوم مرداد سال گذشته شروع شده به گونه‌ای که به طور میانگین حدود ۵۰ درصد از ارزش سرمایه سرمایه‌گذاران در بورس کاسته شده است. در حالی که یکی از منابع تامین مالی برای اقتصاد بازار شفاف بورس است و باید دولت از این بازار حمایت کند، چون همه شرکت‌هایی که وارد بازار سرمایه‌ می‌شوند از شفافیت، استاندارد بالای مدیریت و حاکمیت شرکتی برخوردار می‌شوند و دولت به راحتی می‌تواند مالیات واقعی و شفاف از شرکت‌ها و افراد حاضر در بورس دریافت کند، بنابراین بورس هم به حاکمیت شرکتی و افزایش استانداردهای حسابداری و حسابرسی و مدیریتی در شرکت‌ها کمک می‌کند و هم پس‌اندازهای خرد جامعه را می‌تواند در یک جا تجمیع کرده و به رونق تولید کمک کند.(فارس)

منبع: نبض بورس