مروری بر اقدامات قضایی برای پیگیری پرونده هواپیمای اوکراینی

تابناک _ دولت جمهوری اسلامی ایران در جریان رسیدگی به پرونده سانحه هواپیمای اوکراینی، با انجام بررسی‌های فنی و قضایی که با مشارکت اوکراینی‌ها انجام شد، گزارش رسیدگی فنی را در کمتر یک‌سال ارائه داد و پس از یک سال و چند ماه برای ده تن از نیرو‌های نظامی به‌ عنوان متهمان حادثه، کیفرخواست صادر کرد.

شرح رسیدگی قضایی

پس از بیانیه صادره از سوی ستاد کل نیرو‌های مسلح در خصوص حادثه مربوط به هواپیمای اوکراینی در تاریخ ۱۳۹۸/۱۰/۲۱ از سوی رئیس قوه قضاییه، موضوع جهت انجام تحقیقات و کشف واقعیت و رسیدگی به سازمان قضایی نیرو‌های مسلح ارسال شد.

در همان روز رئیس وقت سازمان قضایی خطاب به دادستان نظامی استان تهران ضمن ارسال پرونده جهت شروع تحقیقات، تسریع در انجام تحقیقات و جمع آوری مستندات و کارشناسی، موضوع را مورد تأکید قرار داد.

دادستان نظامی تهران بلافاصله ضمن تأکید بر حساسیت پرونده، موضوع را به شعبه ۵ بازپرسی دادسرای نظامی تهران ارجاع نمود. پس از آن شکات به شرح مندرج در پرونده شکایت خود را تقدیم دادسرا کردند.

شایان توجه اینکه با توجه به درخواست برخی شکات و ضرورت پرداخت خسارات و غرامات، مطابق مقررات داخلی و بین المللی براساس مصوبه مورخ ۹۹/۱۰/۱۶ مقرر شد، وزارت راه و شهرسازی با در نظر گرفتن عرف و رویه بین المللی، خسارت مربوط به هر یک از جانباختگان (برای مسافر و بار او) به میزان ۱۵۰ هزار دلار یا معادل یورویی آن را پرداخت کند. همچنین پرداخت مازاد بر این مبلغ به ارزش اموال یا اشیایی که هنگام پرواز به گمرک اظهار شده است، منوط شد.

پس از تحقیق و رعایت تشریفات دادرسی، به موجب قرار مورخ ۹۹/۱۲/۲۷ در خصوص متهمان ردیف ۱ تا ۱۰ به اتهامات ذکر شده در قرار، جلب به دادرسی صادر و در خصوص سایر اشخاص حقیقی و حقوقی و دیگر عناوین موضوع شکایت شکات به لحاظ عدم احراز وقوع بزه، قرار منع تعقیب صادر و اعلام شد.

پس از ارجاع پرونده، دستورهای قضایی برای فراهم شدن موجبات رسیدگی (تشریفات مربوط به دادگاه‌های کیفری یا نظامی یک) صادر شد.

با عنایت به اعتراض تعدادی از شکات و وکلا نسبت به قرار منع تعقیب صادره، پرونده جهت رسیدگی به اعتراض شکات به شعبه دوم دادگاه نظامی یک تهران ارجاع شد که هیأت دادگاه بعد از بررسی محتویات پرونده با توجه به وجود نقص در پرونده مربوط به منع تعقیب، قرار رفع نقص صادر و پرونده به دادسرا اعاده گردید.

دادسرا در تاریخ ۱۴۰۰/۴/۱۵ با عقیده به رفع نقایص، پرونده را به دادگاه ارسال نمود. در تاریخ ۱۴۰۰/۸/۳۰ و ۱۴۰۰/۹/۷ جلسات رسیدگی با حضور شکات و وکلا و تمامی متهمان برگزار و با توجه به ایرادات مطرح از سوی وکلای مدافع، پرونده با صدور قرار رفع نقص به دادسرا ارجاع گردید. دادسرا نیز پس از رفع نقص، پرونده را به دادگاه ارسال و دادگاه با توجه به اقدامات دادسرا دستور برگزاری جلسات رسیدگی را صادر نمود.

جلسات بعدی دادگاه در تاریخ ۱۴۰۱/۹/۲۴ برگزار و پس از آن در تاریخ‌های ۱۴۰۱/۹/۲۶ و ۱۴۰۱/۹/۲۸ و نیز ۱۴۰۱/۱۰/۳ و ۱۴۰۱/۱۰/۵ جلسات بعدی دادگاه با حضور شکات و وکلای مدافع و کلیه متهمان و وکلای آنان برگزار گردید. به دلیل درخواست خانواده‌های جان باختگان، ادامه رسیدگی و برگزاری جلسات دادگاه به بعد از سالگرد حادثه موکول شد.