تابناک _ روز گذشته تحقیق و تفحص از سازمان اوقاف و امور خیریه کشور، با رای قاطع نمایندگان تصویب شد و قرار است این سازمان، پاسخگوی موضوعاتی باشد که نمایندگان، آن را «ابهام در درآمدها و واگذاری ها»، «بی برنامگی»، «پاسخگو نبودن» و... خواندند.
بر اساس گفته احمد راستینه، سخنگوی کمیسیون فرهنگی، گزارش نهایی کمیسیون فرهنگی درباره این موضوع به شرح زیر است:
در اجرای ماده (۲۱۲) آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، ابتدائاً اطلاعات واصله از سازمان اوقاف و امور خیریه در مورخ ۱۴۰۱/۱/۱۵ و ۱۴۰۱/۳/۲۳ در اختیار متقاضیان تحقیق و تفحص قرار گرفت و نظر به اظهار مورخ ۱۴۰۱/۲/۲۱ متقاضیان مبنی بر عدم کفایت اطلاعات ارائه شده کمیسیون، موضوع درجلسه رسمی مورخ ۱۴۰۱/۳/۲۲ کمیسیون که با حضور ۱۵ نفر حاضرین از نمایندگان عضو کمیسیون، متقاضیان تحقیق و تفحص مطرح و پس از استماع نظرات طرفین، ضرورت انجام تحقیق و تفحص در محور‌های ذیل به تصویب رسید.
محور‌های تحقیق و تفحص
- چرا موقوفات بسیار واقفین بدون برنامه رها شده است و برنامه سازمان در نذورات چند صد میلیارد تومانی مردم در بقاع متبرکه چیست؟
۱- گزارشی از مصادیق، میزان و نحوه سرمایه گذاری اوقاف طی ۵ سال اخیر، از محل اعتبارات دولتی و موقوفات و بقاع متبرکه و سایر.
۲- گزارش از مصادیق، میزان و نحوه هزینه کرد حق النظاره و حق التصدی که به شکل متمرکز در دست ریاست سازمان قرار می‌گیرد.
۳- گزارش مبسوط از رقبه‌ها و موقوفاتی که سالیان سال است به ثمن بخس در اختیار افراد ذی نفوذ و غیر مرتبط قرار گرفته است.
۴- گزارش مبسوط از میزان مبالغ موجود در حساب‌های بانکی ادارات کل و سازمان که ماه‌ها است در بانک‌ها رسوب یافته است.
۵- گزارش از نحوه و چگونگی هزینه کرد حفظ عین و علت افزایش آن و مصادیق هزینه کرد آن.
۶- گزارش از نحوه و چگونگی نظارت بر عملکرد هزینه‌ای اعتبارات غیر دولتی اوقاف طی ۵ سال گذشته.
۷- گزارش شیوه قیمت گذاری موقوفات جهت واگذاری به اشخاص اعم از مشارکت، اخذ پذیره یا اجاره و یا سایر.
۸- گزارش از نحوه، مصادیق و میزان هزینه کرد نذورات مردم در بقاع متبرکه طی ۵ سال گذشته.
۹- ارائه گزارش عملکرد در خصوص احیاء ده‌ها میلیارد تومان موقوفات رها شده در کشور.
۱۰- گزارش از نحوه، مصادیق و میزان هزینه کرد عایدات موقوفات کشور طی ۵ سال گذشته.
۱۱- گزارش از مصادیق و میزان وصول عایدات موقوفات در اختیار دولت و در صورت عدم وصول علت عدم وصول آن چیست؟
۱۲- گزارش از اعمال مدیریت طی ۵ سال اخیر جهت کاهش نارضایتی مردم از عملکرد صف و ستاد سازمان اوقاف.
۱۳- گزارش از موقوفات و املاک سایر مواردی که بصورت ترک تشریفات در کمیسیون املاک در سطح کشور و بویژه استان تهران که به اشخاص حقیقی یا حقوقی واگذار شده همراه با نام اشخاص حقیقی و حقوقی و مستندات کارشناسی شده آن طی ۵ سال گذشته.
۱۴- گزارش از میزان کمک‌های بلاعوض به سازمان ها، نهاد‌های فرهنگی مذهبی و علمی طی ۵ سال گذشته
۱۵- باغ موقوفه مدرسه علمیه سعدیه رامیان و موقوفات استان گلستان و نحوه هزینه کرد درآمد‌های آن
۱۶- شفاف سازی موضوعات مالی
۱۷- عدم پاسخگویی مدیران اوقاف به دستگاه‌های مختلف
جلیل میرمحمدی، نماینده متقاضیان تحقیق و تفحص با بیان اینکه تلاش کردیم در دو سال و نیم گذشته کار به تحقیق و تفحص نرسد، گفت: با توجه به جلسات متعدد و مکرر با رئیس سازمان اوقاف و وزیر فعلی و سابق ارشاد نتیجه‌ای حاصل نشد و متاسفانه مسیر اوقاف به گونه‌ای پیش می‌رود که نارضایتی مردم در حال افزایش است.
وی ادامه داد: برخی افراد در سازمان اوقاف با سلب مالکیت از مردم، اموال آنان را تصرف می‌کنند و در این زمینه شفافیت و اطلاع رسانی مناسبی برای هزینه کرد عواید حاصل از موقوفات وجود ندارد.
این نماینده مردم در مجلس اضافه کرد: شاید ده‌ها هزار میلیارد تومان وقف حدود ۳۰ تا ۴۰ سال رها شده است و بعضا اوقاف، بی رویه موقوفات را اجاره و پذیره می‌دهد که نارضایتی مردم به ویژه مستاجرین اوقاف را به دنبال داشته است.
وی یکی از موارد غیرشفاف در سازمان اوقاف را عدم شفافیت میزان واگذاری موقوفات دانست و اظهار کرد: در این حوزه موقوفات به مجموعه و افرادی واگذار شده که جای سوال دارد و به برخی که اهلیت دارند، واگذار نشده که لازم است در این زمینه اطلاع رسانی شفاف صورت گیرد.
میرمحمدی یادآور شد: اوقاف هیچ برنامه‌ای برای موقوفات رها شده ندارد، زمینهای مرغوبی که وجود دارد هیچ برنامه‌ای برای آن وجود ندارد و اراده‌ای برای تبدیل به احسن کردن آن در اوقاف نیست.
عضو کمیسیون بهداشت مجلس اضافه کرد: امروز اوقاف در حوزه‌هایی سرمایه گذاری می‌کند که هیچ ارتباطی به وظیفه ذاتی او و اساسنامه آن ندارد. امروز آقای رجایی، نماینده استان اصفهان عنوان می‌کند که اداره اوقاف اصفهان برای ساخت یک نیروگاه هزینه هنگفتی را با دریافت کمک از سایر نهاد‌ها سرمایه گذاری کرده که این پروژه پیشرفتی نداشته و نه اصل پول برگشته و نه این پروژه پیشرفتی داشته است.
وی ادامه داد: همچنین آقای کوهساری، نماینده رامیان در خصوص موقوفه حوزه علمیه سعدی در رامیان را که بزرگترین باغ موقوفه شمال کشور است، مثال می‌زند که چرا ورود به این حوزه با وجود متولی خاص انجام می‌شود. نباید اجازه دهیم این کار انجام شود. حتی چندین بار از وزیر و رئیس سازمان اوقاف دعوت شده، ولی رئیس سازمان اوقاف یک باره به دلیل ناهماهنگی که انجام شد، وارد مجلس هم نشد و این سازمان پاسخگوی نمایندگان مجلس نیست؛ پاسخگوی نمایندگانی که می‌خواهند حرف مردم را به سازمان اوقاف منتقل کنند.
این نماینده مردم تاکید کرد: به دلیل برخی مدیریت‌های غلط مردم از وقف دلزده شده و در خصوص موقوفاتی که به صورت ترک تشریفات واگذار شده نیز پاسخی وجود ندارد.
نماینده مردم تفت و میبد در مجلس شورای اسلامی با یادآوری اینکه بیش از ۱۰۰ تن از نمایندگان این تحقیق و تفحص را امضا کرده اند، گفت: عدم پاسخگویی رئیس سازمان اوقاف، یکی از دلایل نارضایتی مردم و نمایندگان آن‌ها از این سازمان بوده، برای نمونه اتفاقی که در حوزه انتخابیه آقای شمس الدین حسینی رخ داد و ۲ تن از هموطنان جان خود را از دست دادند، اتفاقی بود که دو ماه قبل توسط نماینده مربوطه تذکر داده شده بود؛ لذا انتظار داریم با رأی مثبت نمایندگان به این طرح تحقیق و تفحص زمینه بازگشت اعتماد مردم به این امر خیر فراهم شود.
آنچه مطالبه افکار عمومی از این تحقیق و تفحص است، در صورتی محقق خواهد شد که جامع باشد؛ البته با توجه به سال پایانی مجلس و عادت به نیمه‌کاره ماندن طرح‌هایی از این دست و تجربه نه‌چندان موفق تحقیق و تفحص‌های گذشته که عموما به بایگانی سپرده می‌شوند، تعجیل در بررسی و پیگیری پرونده از اهمیت بالایی برخوردار است تا در این زمینه شاهد برخوردی قاطع برای اصلاح امور باشیم.
یکی نیست زره بین بگیره روی خود مجلس 
اول : به مجلس اجازه نمیدهند 
