تابناک-ریحانه شیشه گر: بالاخره و پس از کش و قوس‌های فراوان پیروز چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری مشخص شد و مسعود پزشکیان با کسب ۱۶ میلیون و ۳۸۴ هزار و ۴۰۳ رای (بیش از ۵۳ درصد آرا از کل آراء ماخوذه در مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری)، به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد.
در مرحله دوم انتخابات ۳۰ میلیون و ۵۳۰ هزار و ۱۵۷ نفر شرکت کرده‌اند و سعید جلیلی، دیگر نامزد راه‌یافته به مرحله دوم انتخابات هم ۱۳ میلیون و ۵۳۸ هزار و ۱۷۹ رای، یعنی بیش از ۴۴ درصد آراء را کسب کرد.
خبرنگار تابناک به سراغ «تقی آزاد ارمکی»، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه تهران رفت تا درباره «جامعه ایران پس از انتخابات» گفتگو کند.
ارمکی در ابتدای این گپ و گفت می‌گوید «انتخابات ۱۴۰۳ دو درس بزرگ به حکومت و گروه‌های سیاسی داد.»
او با بیان اینکه حاکمیت و گروه‌های سیاسی و اجتماعی باید این دو درس را هزاران بار تکرار کنند، در تشریح این دو درس بزرگ ادامه می‌دهد: اولین درس این بود که جامعه ایرانی از لحاظ سیاسی به شدت سخت شده و به راحتی تحت هیجان اجتماعی قرار نمی‌گیرد؛ در روند انتخابات تصمیمات بزرگی گرفته شد و اظهارات مهمی نیز بیان شد، اما آنطور که باید و مانند دوره‌های قبل با این روش‌ها جامعه هیجانی نشد.
این جامعه شناس در تشریح این موضوع، عنوان میکند: مسعود پزشکیان در برنامه‌های خود شعار‌های مهم مدنی مطرح کرد و اگر در دوره‌های گذشته این شعار‌ها مطرح می‌شد قطعا مورد حمایت تمامی اقوام و مردم حاشیه نشین قرار می‌گرفت، اما آنچنان استقبال نشد، از آن طرف نیز اطرافیان سعید جلیلی شعار‌ها و هشدار‌های عجیب و غریبی به طرفداران خود درباره پیروزی رقیب می‌دادند، اما در این سنگر نیز طرفداران هیجانی نشدند و تا زمانیکه جامعه، آشتی نکند همین روند ادامه پیدا خواهد کرد و حساسیت مردم در موضوعات مختلف به همین میزان کم خواهد بود.
ارمکی درس دوم را در آسیب عمده‌ای که جریان اصولگرایی از شکست در این انتخابات متحمل شد، می‌بیند و می‌افزاید: اختلاف‌های بنیادی در بخشی از جریان اصولگرایی در جریان این انتخابات ایجاد و سعید جلیلی در این انتخابات دچار شوک بنیادی شد.
او ادامه می‌دهد: سعید جلیلی قبل از این انتخابات به عنوان «چهره‌ای پنهان و بدون شبهه» در جامعه شناخته شده بود، اما بعد از انتخابات شبهات زیادی پیرامون شخص او و عملکردش مطرح شد که دیگر شانسی برای بازگشت به عرصه سیاست برای او باقی نمی‌گذارد.
این جامعه شناس عنوان میکند: به نظر پایان انتخابات ۱۴۰۳ را باید پایان عمر سیاسی سعید جلیلی هم دانست، قطعا جبهه پایداری و دیگر طیف‌های اصولگرای حامی او، در انتخابات بعدی از چهره‌ی اصولگرای دیگری حمایت خواهند کرد.
او معتقد است تنها راه بازگشت طیف سعید جلیلی به قدرت و سیاست، «خشونت طلبی» است و راه دیگری برای بازگشت این طیف نمی‌توان متصور شد.
ارمکی با اشاره به حواشی ایجاد شده توسط این طیف در روز‌های اخیر، می‌گوید: در اطرافیان سعید جلیلی یک اصولگرای اصل و نسب دار حضور ندارد و طیفی از اصولگرایان از او حمایت می‌کنند که اقبال زیادی در میان مردم ندارند.
به گفته این جامعه شناس، علت چرخش برخی افراد قدرتمند سیاست به سمت پزشکیان رفتار‌های ضد نظام و حاکمیتی اطرافیان (افراد نزدیک به جبهه پایداری) سعید جلیلی است.
ارمکی در واکنش به افرادی که نگران کارشکنی‌های جبهه پایداری در دوران ریاست جمهوری پزشکیان هستند، می‌گوید: رئیس جمهور هم اکنون بی سروصداست و برخی ممکن است در این دوران بخواهند جلوی فعالیت‌های او را بگیرند، اما به محض اینکه او در مسند قدرت قرار گیرد جبهه پایداری نمی‌تواند کاری از پیش ببرد.
این جامعه شناس همچنین معتقد است که مخالفت حکومت با جشن‌های خیابانی پس از انتخابات هم هوشمندانه بود و هم به نشاط اجتماعی ضربه زد.
ارمکی معتقد است مخالفت حاکمیت با برگزاری جشن‌های انتخاباتی اجازه نداد که التهاب و هیجان در جامعه ایجاد شود همین موضوع می‌توانست هیجان اجتماعی و نشاط در جامعه ایجاد کند، اما از طرفی ممکن بود برخی از خشونت طلبان در این جشن‌ها اتفاقات خاصی رقم بزنند و منجر به جنگ خیابانی شوند.
او در پایان به پزشکیان توصیه میکند دکتر پزشکیان بماند و می‌افزاید: مسعود پزشکیان در این دوران فردی بود که تکلیف خود را با تمامی موضوعات از جمله رهبری و دین و... مشخص کرده بود و باید او همچنان آن رویه را ادامه دهد، همچنین پزشکیان باید افرادی که در بخش‌های مختلف، متهم هستند را در کابینه استفاده نکند و از تشکیل دولت میانه به شدت حذر کند چراکه دولت ملی با نیرو‌های میانه ایجاد نمی‌شود و باید از تمامی جناح‌ها در کابینه استفاده شود.
چه نظراتی
نه گلم. شما استاد دانشگاهی 