ارائه پیش نویس قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس؛ نتایج سفر «گروسی» از بین می رود؟

پس از این سفر گروسی، دیپلمات‌های غربی خبر دادند که سه کشور اروپایی عضو توافق هسته‌ای و آمریکا، رسما قطعنامه ضدایرانی جدیدی را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، سفر «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران اولین سفر وی در دولت مسعود پزشکیان به شمار می‌رفت.

این سفر پیش از نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی برگزار شد. گروسی پیش از این سفر اعلام کرده بود که هدف از این سفر پیگیری «توافق مارس» است.

ایران این توافق را صرفا تفاهمی برای اعتمادسازی می‌داند، در حالیکه آژانس آنرا جزو وظایف پادمانی می‌داند.

مدیرکل آژانس در این سفر با مسعود پزشکیان، رییس جمهور ایران، سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه و محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی دیدار کرد.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی دیدار‌های خود در ایران در صفحه کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشته بود: «سفر ۲ روزه خود به ایران را با دیداری ضروری و بسیار مهم با سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران آغاز کردم.»

همچنین «مسعود پزشکیان»، رئیس جمهور ایران در دیدار با رافائل گروسی به تبیین فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای و موضع ثابت و اصولی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر ممنوعیت ساخت سلاح اتمی پرداخت.

گروسی در عین حال گفت «مرحله بسیار مهم» سفرش به ایران، بازدیدش از تاسیسات مهم فردو و نظنز است. وی گفته بود دیدار از تأسیسات مهمی در فردو و نظنز کمک خواهد کرد تصویر کاملی از تکامل برنامه هسته‌ای ایران به دست آورد.

در جریان این بازدید بهروز کمالوندی، معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی و کاظم غریب آبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه وی را همراهی می‌کردند.

اهمیت این سفر در حالی بود که گروسی به‌محض ورود به تهران در سخنانی هشدار داد که با ادامه جنگ‌ها در خاورمیانه و بازگشت دونالد ترامپ به کاخ‌سفید «فضای مذاکره و دیپلماسی در حال کوچک‌تر شدن» است و بیش از این نمی‌توان فرصت‌ها را از بین برد.

خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی درباره سفر گروسی به تهران نوشته است: از سخنان گروسی با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران این‌گونه استنباط می‌شود که هنوز شکاف‌های قابل‌توجهی وجود دارد و حتی در شرایطی که اروپا به دنبال تصویب قطعنامه علیه تهران در شورای حکام است، روزنه‌ای برای امید وجود ندارد. این در حالی است که گروسی امیدوارانه در کنفرانس خبری خود گفت: «ما می‌دانیم که دستیابی به نتایج ملموس و مشهود در این برهه از زمان ضروری است و کار مشترک را می‌طلبد و این اقدام مشترک رو به پیشرفت است؛ چراکه ما را از درگیری و نهایت از جنگ دور می‌کند، اما زمان به نفع ما نیست.»

این در حالی است که پس از این سفر گروسی، دیپلمات‌های غربی خبر دادند که سه کشور اروپایی عضو توافق هسته‌ای و آمریکا، رسما قطعنامه ضدایرانی جدیدی را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند.

منابع دیپلماتیک گفتند کشور‌های غربی، امروز چهارشنبه ۳۰ آبان به طور رسمی، قطعنامه ضدایرانی جدیدی را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کرده‌اند که امروز آغاز به کار می‌کند.

خبرگزاری فرانسه با انتشار این مطلب گزارش داد که یک منبع دیپلماتیک به شرط فاش نشدن هویتش به این خبرگزاری گفت: متن قطعنامه، رسما، ارائه کردند.

روز گذشته، خبرگزاری فرانسه به نقل از دیپلمات‌های غربی مدعی شد که سه کشور اروپایی عضو برجام با حمایت آمریکا برنامه دارند با ادعای همکاری ضعیف ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در نشست فصلی شورای حکام آژانس که قرار است از امروز ۲۰ نوامبر (۳۰ آذر) تا ۲۲ نوامبر (۲ آذر) برگزار شود، اقدامی تنبیهی انجام دهند.

خبرگزاری فرانسه گزارش داد که انگلیس، فرانسه و آلمان (تروئیکای اروپا) با حمایت آمریکا قرار است در میانه نگرانی‌ها از آنچه توسعه سریع برنامه هسته‌ای ایران خوانده شده، قطعنامه جدیدی به شورای حکام معرفی کنند.

دیپلمات‌ها به خبرگزاری فرانسه گفته‌اند که این قطعنامه تنبیهی با هدف افزایش فشار‌های دیپلماتیک بر ایران برای بازگشت به پایبندی به تعهدات هسته‌ای خود و رسیدگی به نگرانی‌های دیرینه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه می‌شود.

خبرگزاری فرانسه با ادعای این که رونوشتی از پیش‌نویس این قطعنامه را رویت کرده، نوشت: قدرت‌های غربی، این بار، خواستار «گزارشی جامع» از سوی «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند.

این گزارش در پی شفاف‌تر شدن فعالیت‌های هسته‌ای ایران، از جمله «گزارش کاملی» از همکاری تهران با آژانس درباره ذرات اورانیوم یافت‌شده در محل‌های اعلام نشده خواهد بود.

در قطعنامه ارائه و ثبت شده از سوی سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس با همراهی آمریکا از ایران خواسته شده تا برای حل و فصل مسائل ادعایی پادمانی «اقدامات ضروری و فوری» صورت دهد. همچنین از ایران خواسته شده تا بدون فوت وقت در خصوص «ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در دو مکان اعلام نشده در ایران، توضیحات معتبر ارائه و آژانس را از مکان(های) فعلی مواد هسته‌ای و/یا تجهیزات آلوده مطلع کند. از سوی دیگر از ایران خواسته شده که «اطلاعات، اسناد و پاسخ‌های مورد نیاز آژانس» را در این زمینه ارائه و دسترسی به مکان‌ها و مواد مورد نیاز بازرسان آژانس را فراهم کند.

«ودانت پاتل»، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا درباره نشستی که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته بود: «ما هماهنگی تنگاتنگی با متحدان خود در گروه E ۳ پیش از نشست شورای حکام داریم و شدیدا از این نوع تلاش‌ها برای پاسخگو کردن ایران حمایت می‌کنیم.»

این در حالی که است که گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ذخایر اورانیوم ایران از آخرین گزارش فصلی این نهاد سازمان ملل افزایش یافته است. 

این گزارش که روز سه‌شنبه ۲۹ آبان منتشر شده، نشان می‌دهد که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از آخرین گزارش فصلی با افزایش ۸۵۲.۶ کیلوگرم به ۶۶۰۴.۴ کیلوگرم تا ۲۶ اکتبر رسیده است. این گزارش همچنین نشان می‌دهد که ایران توافق کرده تا تعیین ۴ بازرس مجرب دیگر آژانس را بررسی کند. 

گزارش آژانس مدعی است که در جریان سفر رافائل گروسی به تهران، در مورد امکان عدم افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده ایران به ۶۰ درصد گفتگو انجام شد.

همچنین بر این اساس، ذخایر اورانیوم غنی شده ایران تا ۲۰ درصد در سانتریفیوژ‌های UF۶، به میزان ۲۵.۳ کیلوگرم افزایش یافته و به ۸۳۹.۲ کیلوگرم رسیده است.

در خصوص این گزارش «طارق رئوف» رئیس سابق بخش شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی و مشاور پیشین هیات هسته‌ای کانادا به خبرنگار تابناک می‌گوید: هیچ چیز جدیدی در مورد افزایش اندک در ۶۰% در این گزارش وجود ندارد. نرخ تولید ماهانه تقریباً ثابت است. افزایش قابل توجهی وجود ندارد.

وی در ادامه این مصاحبه می‌گوید: اتحادیه اروپا به جای آمریکا قهرمان اصلی تلاش برای دستیابی به یک قطعنامه در شورای حکام است.

ارائه قطعنامه جدید توسط تروئیکای اروپایی را باید در راستای تلاش‌های انگلیس، فرانسه و آلمان از ماه‌های گذشته در راستای فشار به ایران دانست که با تفسیری منحصر به خود درخواست همکاری‌های فراپادمانی و برجامی از ایران دارند. از سویی روابط ایران و آژانس درباره ۲ مکان، بازرسان آژانس و درخواست‌های آژانس برای اعمال اقدامات نظارتی بیشتر، با سفر گروسی پیشرفت‌هایی خواهد داشت.

«صابر گل عنبری» کارشناس مسائل بین الملل در این زمینه معتقد است: تقابل اروپا و ایران رو به فزونی و وارد فازی کم‌سابقه شده است. تحریم‌های اخیر اروپا از هواپیمایی تا کشتیرانی و همچنین تلاش برای تصویب قطعنامه‌ای در شورای حکام و اقدامات دیگر نشان از عزم اروپا برای بالا بردن سطح این تقابل به شکل جدی است.

وی می‌گوید: طرح پیش‌نویس قطعنامه در شورای حکام علیه برنامه هسته‌ای ایران منعکس‌کننده همین عزم و اراده اروپایی‌هاست. چنین قطعنامه‌ای در صورت تصویب سفر گروسی به ایران را کان لم یکن و روند فعال‌سازی اسنپ بک را تسریع خواهد کرد.

وی معتقد است: به نظر می‌رسد که تهران با این سفر و بالا بردن سطح دیدار‌ها با گروسی تلاش داشت که مانع تصویب این قطعنامه شود و تنش را کنترل کند. از این رو، هم گویا موافقت نهایی با تفاهماتی که با مدیر کل آژانس در سفرش مطرح شد، به سرنوشت نشست فردای شورای حکام منوط شده و قبل از آن چیزی رسانه‌ای نشد.

بر این اساس تصویب قطعنامه در شورای حکام می‌تواند به رند همکاری ایران و آژانس خدشه وارد کند. اروپا درصدد است موضوع اعمال فشار بیشتر را جدا از همکاری ایران با اژانس تفسیر کند. تحریم‌های کنونی اتحاده اروپا و انگلیس علیه علیه تعدادی از اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی از جمله شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به ادعای ارسال موشک بالستیک به روسیه در این راستاست.

در این راستا ضمن پیوند خوردن ادعای ارسال سلاح به روسیه- که حتی توسط زلنسکی رئیس جمهور اوکراین نیز تایید نشده است- به مساله هسته‌ای ایران گره خورده است. اروپا و آمریکا با اعمال فشار موازی سعی در پیش برد منافع خود در این حوزه‌ها دارند.

«گل عنبری» معتقد است که این رویکرد اروپا را می‌توان تصمیمی غربی و نه صرفا اروپایی برای افزایش تقابل دیرینه غرب و جمهوری اسلامی ایران دانست. به نظر می‌رسد که مجموعه غرب در یک سال اخیر به دلایل مختلف از انباشت تنش تاریخی گرفته تا جنگ اوکراین، جنگ‌های اخیر اسرائیل و تنش‌ها در منطقه و ... به این برآورد و جمع‌بندی رسیده است که باید دستکم در تاکتیک‌های خود علیه تهران بازنگری کند و سیاست جدیدی را در پیش بگیرد و در این راستا هم می‌خواهند از همه ظرفیت‌های موجود برای «فشار حداکثری» از جمله ظرفیت پرونده هسته‌ای استفاده کنند. در یک کلام می‌توان گفت که رویکرد جدید اروپا خروجی تصمیم هماهنگ «غرب سنتی» (با شمول آمریکای بایدن و اروپا با همکاری اسرائیل) است و بعید نیست در آینده هم اروپا چنان تند شود که چه بسا خود ترامپ نیز انگشت به دهان بماند و تعجب کند. اما بازگشت ترامپ نیز می‌تواند به تلاقی رویکرد جدید «غرب سنتی» و «غرب ترامپی» علیه ایران کمک کند.