توافق روسیه-آمریکا باعث بی نیازی مسکو به تهران می‌شود/ چتر هسته‌ای آمریکا از سر اروپا برداشته می‌شود

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، هیات‌های روسیه و آمریکا به ریاست وزیران امور خارجه دو کشور، روز سه شنبه ۳۰ بهمن گفت‌و‌گو‌های خود را در عربستان آغاز کردند. 

از طرف روسیه، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه و یوری اوشاکوف دستیار رئیس جمهور این کشور و از طرف آمریکا، مارکو روبیو وزیر امور خارجه، مایک والتز مشاور امنیت ملی کاخ سفید، و استیو ویتکاف فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه در مذاکرات به میزبانی ریاض پایتخت عربستان شرکت کردند.

ترامپ اوایل ماه جاری میلادی با اعلام آنکه با پوتین برای آغاز مذاکرات خاتمه جنگ روسیه و اوکراین توافق کرده‌اند، سیاست آمریکا در قبال اوکراین و روسیه را تغییر داد.

متعاقب این مذاکرات، وزارت خارجه روسیه روز سه‌شنبه گذشته در بیانیه‌ای درباره مذاکرات هیات‌های روسی و آمریکایی در ریاض اعلام کرد که مسکو و واشنگتن برای برقراری گفت‌و‌گو‌هایی به منظور بررسی راه‌هایی برای ازسرگیری همکاری‌ها در اقتصاد، انرژی و فضا توافق کردند.

وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای با اشاره به مذاکرات مقام‌های ارشد روسیه و آمریکا در شهر ریاض، پایتخت عربستان در روز سه‌شنبه، ۳۰ بهمن اعلام کرد: شرکت‌کنندگان طیف گسترده‌ای از موضوعات از جمله چشم‌انداز عادی‌سازی روابط دوجانبه [مسکو-واشنگتن]را مورد بحث قرار دادند.

در این بیانیه آمده است: طرفین توافق کردند که سفیران مربوطه را در سریع‌ترین زمان ممکن منصوب کنند و رایزنی‌ها در سطح معاونان وزرای خارجه را آغاز کنند تا محدودیت‌ها بر فعالیت‌های نمایندگی‌های دیپلماتیک دو کشور را برطرف کنند.

این وزارتخانه افزود: طرفین توافق کردند که گفت‌وگویی را برای بررسی راه‌هایی به منظور ازسرگیری همکاری اقتصادی، از جمله [در زمینه]انرژی، اکتشافات فضایی و دیگر حوزه‌های مورد علاقه دوجانبه، برقرار کنند.

بر اساس این بیانیه، روسیه و آمریکا «در مورد وضعیت پیرامون اوکراین تبادل نظر کردند و بار دیگر بر تعهد متقابل خود برای حل‌وفصل این مناقشه تاکید کردند. طرف روسی بر اهمیت برطرف کردن علل اصلی درگیری، ایجاد شرایط مناسب برای دستیابی به صلحی پایدار و ماندگار و تضمین امنیت و منافع مشروع تمامی کشور‌های منطقه تاکید کرد».

وزارت خارجه روسیه در ادامه اعلام کرد: توافقی حاصل شد تا همکاری مشترک در این زمینه از طریق نمایندگان ویژه‌ای که در آینده نزدیک منصوب خواهند شد، ادامه یابد.

طبق این بیانیه، روسیه و آمریکا همچنین توافق کردند که کانال‌های ارتباطی را برای بحث در مورد سایر مسائل بین‌المللی از سر بگیرند.

در خصوص این مذاکرات، خبرنگار تابناک گفتگویی با پروفسور «پل پیلار» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا انجام داده که در ادامه آمده است.

«پل پیلار» یکی از سردبیران نشریه نشنال اینترست و عضو ارشد مرکز تحقیقات امنیتی دانشگاه جورج تاون و نیز مرکز سیاست‌های امنیتی ژنو است. وی در سال ۲۰۰۵ پس از ۲۸ سال فعالیت در جامعه اطلاعاتی ایالات متحده از سازمان اطلاعات مرکزی (DCI) بازنشسته شد و پس از آن به عنوان استاد مهمان در برنامه مطالعات امنیتی در دانشگاه جورج تاون حضور یافت.

مناصب ارشد دولتی پیلار، شامل افسر اطلاعات ملی خاورنزدیک و آسیای جنوبی، رئیس واحد‌های تحلیلی در CIA در حوزه‌های خاورنزدیک، خلیج فارس و آسیای جنوبی، معاون رئیس مرکز ضد تروریستی DCI و دستیار اجرایی مدیر اطلاعات مرکزی بوده است. پروفسور پیلار همچنین در شورای اطلاعات ملی به عنوان یکی از اعضای اصلی گروه تحلیلی آن فعالیت می‌کرد. وی کهنه‌سرباز جنگ ویتنام و افسر بازنشسته ارتش ایالات متحده نیز هست.

پل پپلار دارای مدرک افتخاری از کالج دارتموث، لیسانس فلسفه از دانشگاه آکسفورد و کارشناسی ارشد و دکترا از دانشگاه پرینستون است. کتاب‌های پل پیلار عبارتند از: «مذاکره برای صلح: خاتمه جنگ بعنوان یک روند چانه‌زنی (۱۹۸۳)»؛ «تروریسم و سیاست خارجی ایالات متحده (۲۰۰۱)»؛ «اطلاعات و سیاست خارجی ایالات متحده: عراق، ۱۱ سپتامبر و اصلاح اشتباهات (۲۰۱۱)» و «چرا آمریکا جهان را اشتباه می‌فهمد: تجربه ملی و ریشه‌های سوءبرداشت (۲۰۱۶)».

*مذاکرات صلح اوکراین با حضور روسیه و آمریکا در ریاض برگزار شد. هر دو کشور مذاکرات را مثبت و خوب ارزیابی کرده‌اند. از منظر مسکو اهداف اصلی این مذاکرات شامل «احیای کامل روابط روسیه و آمریکا»، «آمادگی برای مذاکرات احتمالی درباره بحران اوکراین» و «زمینه‌سازی برای دیداری میان پوتین و ترامپ» است. آیا مذاکرات راهی به این اهداف خواهد گشود؟

پرزیدنت ترامپ قبلاً به طرق مختلف - به ویژه در مورد جنگ اوکراین - نشان داده است که طرفدار روسیه است و می‌خواهد ایالات متحده روابط خوبی با روسیه داشته باشد.

حتی اگر پوتین کم کاری کند یا هیچ کاری برای تغییر مواضع خود انجام ندهد، دولت ترامپ در واقع به سراغ او می‌آید بدون اینکه در ازای آن چیز زیادی بخواهد. بنابراین، نشست سران دو رئیس جمهور و احیای کامل روابط آمریکا و روسیه محتمل است.

*ترامپ اعلام کرده با حضور نیرو‌های حافظ صلح اروپا در اوکراین مخالف نیست ولی نیرو‌های آمریکایی حاضر نخواهند بود. مسکو این اقدام را چگونه ارزیابی می‌کند؟

احتمال حضور نیرو‌های حافظ صلح اروپایی در اوکراین توسط اروپایی‌ها مورد بحث قرار گرفته است. استارمر، نخست وزیر بریتانیا گفته است که امکان استقرار نیرو‌های انگلیسی در آنجا وجود دارد.

اما پوتین اشاره کرده است که حضور نیرو‌های نظامی از یک کشور ناتو در اوکراین برای روسیه غیرقابل قبول است، زیرا این امر معادل تضمین امنیت ناتو تلقی می‌شود. بعید است که پوتین در این مورد تسلیم شود و صلحبانان خارجی به احتمال زیاد از کشور‌های بی طرف می‌آیند.

*پیش از شروع مذاکرات ریاض، نماینده آمریکا اعلام کرده بود که بخشی از مذاکرات مربوط به درخواست از روسیه برای فاصله گرفتن از ایران است. این در حالی بود که مشکو اعلام کرده بود که اساسا ایران موضوع مذاکرات نیست. به نظر شما توافق احتمالی مسکو و واشنگتن بر روابط تهران و مسکو تاثیر خواهد داشت؟

روسیه همچنان به مقاومت در برابر اینکه روابط خود با ایران بخشی رسمی از هرگونه توافق بین مسکو و واشنگتن باشد، ادامه خواهد داد. اما توافق صلح در مورد اوکراین طبیعتاً تأثیری بر روابط روسیه و ایران خواهد داشت.

این رابطه ممکن است تا حدی سست شود. زیرا روسیه‌ای که دیگر در اوکراین جنگ نمی‌کند، نیاز کمتری به همکاری نظامی با ایران خواهد داشت، که شامل تامین پهپاد‌های ایرانی است که روسیه در جنگ از آنها استفاده کرده است.

*این استدلال وجود دارد که در نتیجه ماهیت نظم جدید جهانی (نظم مبتنی بر رقابت قدرت‌های بزرگ) آمریکا درصدد است تا روسیه را از چین جدا کند. یا حداقل در وضعیتی قرار دهد که تهدبد برای آمریکا نباشد. ارزیابی شما چیست؟

تحلیل‌گران حرکات ترامپ در قبال روسیه را با این عبارات مورد بحث قرار داده‌اند، اگرچه این که خود ترامپ به‌طور راهبردی به این موضوع فکر کرده باشد، محل تردید است. ایده این است که نزدیکی ایالات متحده و روسیه نوعی تکرار کاری است که ریچارد نیکسون در اوایل دهه ۱۹۷۰ با گشایش روابط با چین انجام داد، که انگیزه آن تمایل به تقویت موقعیت ایالات متحده نسبت به روسیه بود.

با این حال، روابط روسیه و چین امروز بسیار قوی‌تر از زمان نیکسون است و حتی بهبود روابط بین مسکو و واشنگتن بعید است روابط بین مسکو و پکن را کاهش دهد.

*با توجه به رویکرد دولت ترامپ و ترجیح روسیه به اروپا، تصور می‌کنید اروپا برای آنچه تهدیدات روسیه می‌نامد چه اقداماتی انجام خواهد داد؟ آیا آنها بدون امریکا می‌توانند بازدارندگی مقابل روسیه انجام دهند؟

موضوع اصلی در اینجا مربوط به چتر هسته‌ای ایالات متحده و این احتمال وجود دارد که دیگر اروپا را پوشش ندهد. توجه مجدد به تسلیحات هسته‌ای بریتانیا و فرانسه و اینکه آنها چه نقشی را به عنوان یک چتر هسته‌ای جایگزین برای اروپا ایفا می‌کنند یا باید ایفا کنند، مورد توجه قرار خواهد گرفت. رهبران آلمان قبلاً این موضوع را به طور علنی مطرح کرده‌اند.