چند پیشنهاد برای سفرهای نوروزی

به گزارش تابناک به نقل از «ایسنا»، بر اساس آمار سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، تعطیلات نوروزی سال گذشته از ۲۴ اسفند ۱۴۰۲ تا ۲۴ فروردین امسال ۶۳ میلیون و ۶۴۷ هزار نفر شب اقامت ثبت شده بود و هر ساله‌ نیز در بازه زمانی تعطیلات نوروز، میلیون‌ها سفر انجام می‌شود. این میزان جابه‌جایی، علاوه بر ایجاد فرصت‌های اقتصادی و اجتماعی، فشار قابل توجهی را نیز بر منابع طبیعی و زیستگاه‌های حساس وارد می‌کند. ورود بی‌رویه گردشگران به مناطق طبیعی، رهاسازی زباله، استفاده نامناسب از منابع آب و مصرف بیش از حد سوخت‌های فسیلی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی سفرهای نوروزی است.

افزایش حجم سفرها در ایام نوروز، بدون در نظر گرفتن ملاحظات محیط‌زیستی، می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به طبیعت وارد کند. بسیاری از مناطق گردشگری به‌ویژه در مناطق کوهستانی، تالاب‌ها و جنگل‌ها در برابر حجم بالای ورود گردشگران آسیب‌پذیر هستند و رعایت اصول سفرهای پایدار، عاملی است که می‌تواند نقش مهمی در حفاظت از زیستگاه‌ها داشته باشد.

مصرف بالای سوخت و انتشار گازهای گلخانه‌ای

یکی از معضلات سفرهای نوروزی، افزایش مصرف سوخت و انتشار گازهای گلخانه‌ای است. با توجه به این‌که درصد قابل توجهی از سفرها به وسیله خودرو شخصی انجام می‌شود، میزان انتشار آلاینده‌ها افزایش می‌یابد.

طبق گزارش شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، از ابتدای نوروز ۱۴۰۳ به‌طور میانگین روزانه ۱۲۰.۸ میلیون لیتر بنزین در کشور توزیع شد که در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۲، ۶ درصد افزایش یافته بود. مصرف بیش از ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین در روز طی تعطیلات نوروزی رقمی قابل‌ توجه است. این میزان مصرف سوخت، انتشار دی‌اکسیدکربن را نیز به‌شدت افزایش می‌دهد و آثار زیست‌محیطی گسترده‌ای به همراه خواهد داشت.

استفاده بیش از اندازه از خودروهای شخصی در سفرهای نوروزی، باعث افزایش آلودگی هوا و تغییرات اقلیمی می‌شود. در این شرایط توسعه حمل ‌و نقل عمومی، به‌ویژه قطارهای بین‌شهری می‌تواند تأثیر قابل‌ توجهی بر کاهش این آلودگی بگذارد.

تولید زباله و آلودگی مناطق گردشگری

یکی دیگر از چالش‌های مهم سفرهای نوروزی، افزایش تولید زباله در مقاصد گردشگری است. ورود میلیون‌ها گردشگر به طبیعت منجر به رهاسازی حجم بالایی از پلاستیک، ظروف یک‌بارمصرف و زباله‌های غیرقابل بازیافت می‌شود.

به عنوان مثال جمع‌آوری حدود ۸ تن زباله و نخاله از سطح شهر قشم در تعطیلات پایان سال و نوروز ۱۴۰۳، نشان دهنده تولید ۲.۵ برابری زباله و نخاله‌ها در این بازه زمانی بود. میزان تولید زباله در ایام نوروز در برخی شهرهای توریستی تا میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد. این زباله‌ها به‌ویژه در مناطق طبیعی و سواحل به‌سختی تجزیه می‌شود و آسیب جدی به اکوسیستم‌ها وارد می‌کنند. بر همین اساس فرهنگ‌سازی در زمینه مدیریت زباله و استفاده از ظروف چندبارمصرف، اجرای سیاست‌های کارآمد در زمینه مدیریت پسماند، از الزامات سفرهای نوروزی است. 

از دیگر راهکارها در جهت کاهش آثار منفی زیست‌محیطی سفرهای نوروزی می‌توان به به کاهش مصرف پلاستیک، حفاظت از منابع آبی و حمایت از گردشگری بومی و پایدار اشاره کرد.

بی‌توجهی به اصول گردشگری پایدار، پیامدهای بلندمدتی برای محیط‌زیست و اقتصاد گردشگری خواهد داشت. کاهش کیفیت زیستگاه‌ها، تخریب جنگل‌ها، آلودگی منابع آبی و افزایش آلودگی هوا از جمله خطراتی است که در صورت ادامه روند فعلی، اکوسیستم‌های محیط‌زیست و گردشگری را تهدید می‌کند. از سوی دیگر تخریب منابع طبیعی، جذابیت مقاصد گردشگری را کاهش می‌دهد و در بلندمدت اقتصاد گردشگری را نیز با چالش مواجه می‌کند.

مسئولیت در قبال محیط ‌زیست ایجاب می‌کند که الگوهای سفر با تغییراتی همراه شود. رعایت اصولی مانند انتخاب وسایل حمل‌ونقل عمومی، مدیریت پسماند، حفاظت از منابع طبیعی و حمایت از جوامع محلی، می‌تواند تعطیلات نوروزی را به تجربه‌ای پایدار و کم‌اثر بر محیط‌زیست تبدیل کند.