سال جهاد اقتصادی، نامی است که رهبری برای سال 90 در نظر گرفته اند. عنوانی معنادار که از یک سو، نشانگر وجود معضل و بحران در عرصه اقتصاد کشور است و از سوی دیگر، نویدبخش اینکه به یمن این نامگذاری، حاکمان و دستگاههای اجرایی کشور به مبحث اقتصاد به طور جدیتر و با رویکردی متفاوت رسیدگی کنند.
عباس رجایی، نماینده اراک و کمیجان در مجلس شورای اسلامی معتقد است که این نامگذاری با توجه به شرایط جامعه در نظر گرفته شده و برای تحقق اهداف آن، لازم است الزاماتی رعایت شود.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس مهمترین این الزامات را با توجه به سخنان مقام معظم رهبری در مشهد، حفظ وحدت و انسجام بین قوا خواند و تأکید کرد که همه مدیران کشور باید با وفاق و همدلی، انرژی خود را صرف توسعه کشور – به ویژه توسعه اقتصادی- نمایند.
وی دیگر ضرورتهای فعالیت جهادی در عرصه اقتصاد را شامل بهره وری ظرفیتهای کشور، بهینه سازی تخصیص منابع، اصلاح ساختار بودجه ای، حل گره های اقتصادی و انجام اصلاحات در زمینه هایی مثل نرخ ارز، گمرک، مالیات و... می داند.
رجایی تفکر تولیدگرا و توجه ویژه به مبحث تولید را از دیگر ضرورتهای مهم سال جهاد اقتصادی می‌خواند که به تحول اقتصادی منجر خواهد شد.
این نماینده معتقد است در صورت انجام اقدامات لازم در این زمینه ها، کشور با رشد اقتصادی و توسعه متوازن روبه رو خواهد شد.
سوال : نامگذاری سال 90 به عنوان سال جهاد اقتصادی از سوی مقام معظم رهبری را چگونه ارزیابی می کنید؟ رهبری مثل هر سال، امسال را نیز با توجه به شرایط جامعه و مقتضیات زمان به عنوان سال جهاد اقتصادی نامگذاری کردند. یکی از ضرورتهایی که امروز در جامعه ما به عنوان الزامات نظام برای توسعه کشور مطرح است، این است که ما در حیطه اقتصاد بتوانیم گامهای بلندی را برداریم و این گامها به اصلاح ساختار نظام اقتصادی و برنامه ریزی کشور و تخصیص بهینه منابع منتج شود.
سوال: فکر می کنید زمینه این اصلاحات در کشور فراهم است؟ به لحاظ اینکه از سال گذشته این اصلاحات ساختاری شروع شده، به نظر می رسد ما باید افق هایی را نشانه می گرفتیم و به نظرم رهبری با نامگذاری سال جاری به عنوان جهاد اقتصادی، همین هدف را محقق کردند. همچنین به عنوان یک برنامه نمادین در راستای اجرای برنامه پنجم توسعه که دومین برنامه از سند چشم انداز 20 ساله است، توسعه اقتصادی را همراه با عدالت اجتماعی سرلوحه امور قرار داده اند.
سوال: الزامات تحقق جهاد اقتصادی به منظور توسعه در این بخش چیست؟ این حرکت اقتصادی الزاماتی دارد که باید به آن پرداخته شود. اولین ضرورت این است که مدیریت کشور را منسجم کنیم تا همه انرژی کشور در یک فضای وفاق و همدلی جمع شود و موتور محرکه این حرکت اقتصادی جدی باشد.
سوال: آیا ظرفیت های موجود در کشور، برای تحقق توسعه اقتصادی مناسب است؟ ضرورت دیگر جهاد اقتصادی، این است که ما ظرفیت های موجود در کشور را بهره ور کنیم، در عین حال ظرفیت های جدیدی را هم خلق نماییم، زیرا اگر این اتفاق نیفتد، اساساً رشد سریعی در اقتصاد صورت نمی گیرد. بخش های مختلف اقتصادی در کشور باید آمادگی ظرفیت سازی را داشته باشند و فضا را به شکلی کارآفرین و همراه با نشاط و بازدهی مناسب اقتصادی کنند.
سوال: در سال جهاد اقتصادی، نحوه استفاده از منابع چگونه باید باشد؟ سومین لازمه یک حرکت جهادی در اقتصاد، این است که منابع موجود کشور را تخصیص بهینه دهیم. این روشی که ما در نظام بودجه ای کشور در پیش گرفته ایم، روش بهینه ای نیست. ما باید اولویت های اقتصادی کشور را تعریف کنیم و منابع خود را در جهت آنها سوق دهیم تا آثار آن در یک برنامه زمان بندی شده مشخص دیده شود و بر مبنای اولویت ها، نتایج را دسته بندی کنیم.
سوال: منظور از بهینه نبودن نظام بودجه ای کنونی چیست؟شیوه فعلی نظام بودجه ای، ما را همواره در برخی نقاط، با کاستی هایی روبه رو کرده که منجر به طرح های نیمه تمام فراوان و بازدهی نامناسب اقتصادی شده و باعث شده نتایج این پروژه ها در جامعه ملموس نباشد و به رفاه اقتصادی نرسیم. این در حالی است که ما باید مدل برنامه ریزی کشور را یک مدل جدید و متناسب با مقتضیات کنونی جامعه در نظر بگیریم.
سوال: به مشکلات کنونی پیش روی اقتصاد در سال جهاد اقتصادی باید با چه رویکردی پرداخته شود؟ یکی دیگر از الزامات جهاد اقتصادی، نشانه گرفتن گره های اقتصادی است. امروز در جامعه ما مسائلی مثل نرخ ارز و برابری آن با ریال، یک فضای غیرواقعی دارد. مالیات ها و درآمدهای مالیاتی کشور، یک گره اساسی در کشور ما است. ما از آنهایی که بایدمالیات های کلانی بدهند، نمی توانیم مالیات را وصول کنیم و کسانی که مالیات ایشان تأثیر چندانی در گردش اقتصادی کشور ندارد، صددرصد مالیات می دهند. با شیوه های سنتی هم نمی توان جلوی فرار مالیاتی را گرفت. روش هایی مثل سیستم پول الکترونیک به جای نقدینگی موجود در جامعه می تواند شیوه نوینی در جلوگیری از این مسئله باشد.
سوال: برای حل مسائل مربوط به صادرات و واردات کالا فکر می کنید چه باید کرد؟ مسئله مهم در این زمینه، گمرکات سنتی ما هستند که چندان محل بازرگانی و تجارت صحیح نیستند. از طرفی، مراکز بسیاری به طور غیرمجاز در حال واردات کالا هستند. ما باید با اصلاح ساختار، مشخص کنیم که تراز مالی ما در ارتباط با صادرات و واردات چگونه باید تنظیم شود و چه کالاهایی باید وارد شوند. ما هنوز در مسائلی مثل خرده فروشی، عمده فروشی، بنکداری، بازار بورس و... دارای معضل هستیم. این مسائل، گره های اقتصادی هستند که اگر اصلاح ساختار شوند، می توان حقوق مردم و دولت و بیت المال را به خوبی رعایت کرد.
سوال: به عنوان رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس، فکر می کنید به مبحث تولید در سال جهاد اقتصادی چگونه باید رسیدگی شود؟ از مسائل دیگر مطرح در جهاد اقتصادی، این است که به مبحث تولید به عنوان یک موضوع اصلی در اقتصاد کشور توجه شود. اگر ما تولیدگرا شویم و تفکر تولیدی داشته باشیم، تصمیم گیری های ما، بانک های ما و سرمایه گذاری های ما به سمت تولید می رود و بیکاری، تورم، رکود و... حل می شود. البته در تولید هم ما باید به یک اولویت بندی برسیم و مسائلی را به عنوان زیرساخت های تولید کشور و مسائل دیگری را به عنوان موارد فرعی مورد توجه قرار دهیم. در کنار مسئله تولید، حفظ منابع پایه مثل هوا، آب، خاک، محیط زیست و... باید مورد توجه قرار گیرند تا شرایط بهینه ای در ارتباط با سالم سازی محیط و نگهداری منابعی که پتانسیل های بسیاری برای رشد تولیدی و رونق بخشی اقتصاد دارند، فراهم شود.
سوال: فکر می کنید در صورت رعایت این نکات، چه تحولاتی در اقتصاد کشور رخ میدهد؟ با رعایت این موارد، حجم اقتصاد و سرمایه گذاری کشور افزایش می یابد و رونق اقتصادی همراه با نشاط را تجربه خواهیم کرد.
