سرویس اجتماعی «تابناک» ـ سيستم و نحوه شماره گذاري خودروها در ايران، داستاني نسبتاً جالب و طولاني دارد، به گونه ای که تا کنون قوانين و شرايط متفاوتي براي پلاك هاي خودرو، چگونگي تعويض و همچنين ابعاد آنها تصويب و اجرا شده و گاه نيز در زمان اجرا به فراموشي سپرده شده است.
پلاك هاي ابتدايي متشكل بود از نام شهر و حدود چهار عدد كه در بالاي نام شهر قرار داشت. بعدها با افزايش خودرو، يكي از حروف الفباي فارسي نيز به نام شهرها افزوده شد و سپس نوبت به پلاك هايي رسيد كه نام شهر با عدد دو رقمي تركيب شد و پلاك هاي خاطره انگيزي را ساخت كه هنوز مطمئناً ماشين بازهاي آن روزها، خاطرات فراواني با آن پلاك ها دارند؛ مانند: تهران28، تهران42 و... .
در سال 1369 كار به جايي رسيد كه سيامك شايقي، نام فيلم خود را رنو تهران 29 گذاشت و اين نامگذاري دليلي است بر اهميت پلاك ماشين ها در آن سال هاي نه چندان دور.
در دهه هفتاد، نوبت به طرح تعويض پلاك و پلاك هاي ليزري رسيد. خودروها با پلاك هاي ليزري در خيابان ها رفت و آمد مي كردند، نصب پلاك ليزري روي خودروها با عرضه پرايد به بازار خودرو كشور تقريباً همزمان بود.
در سال 1378 با آمدن پلاك هاي ليزري، مسئولين تصميم گرفتند كه بايد همه پلاك هاي خودروها يكسان شوند و اين نوع پلاك روي همه خودروها نصب شود؛ بنابراین، طرح تعويض پلاك در سطح كشور آغاز شد و تا به آنجا رسيد كه مالكان خودرو، موظف به دريافت برچسب تعويض پلاك شدند و بابت آن برچسب ها نيز در آن روزگار مبلغي از آنها گرفته شد و بماند كه اين برچسب ها و نصب آنها روي شيشه جلوي خودروها چه داستان ها و خساراتي را براي صاحبان خودروها به راه انداخت، ولي، اين طرح، هيچ گاه اجرايي نشد و به خاطر ها بيوست!
در سال هاي اخير و دهه هشتاد، نوبت به پلاك هاي ملي رسيد كه هم داراي ابعاد و طرحي جديد بود و هم در نوع شماره گذاري و چيدمان اعداد و حروف در كنار يكديگر بديع به نظر مي رسيد.
كُدهاي دو رقمي كه در سمت راست اين پلاك ها بود، معرف محل سكونت و آدرس شهر و منطقه اي بود كه مالك خودرو در زمان خريد خودرو به اداره شماره گذاري اعلام كرده بودند.
تفاوت فاحش و اصلي و شايد دليلي كه باعث نصب اين نوع پلاك بر خودروها شد، در اين بود كه اين پلاك به خودرو تعلق نداشت و متعلق به مالك خودرو بود و با انتقال خودرو به شخصي ديگر پلاك انتقال نمي يافت و پلاك تنها به شخص تعلق داشت و با تغيير وسيله نقليه، شخص همواره از پلاك ثابتي استفاده مي كند.
با توجه به افزايش روزافزون خودرو در سطح شهرها و تمايل مالكيت دست کم يك خودرو براي هر خانواده، به نظر مي رسد كه به زودي اين كُدهاي دو رقمي نيز به پايان خواهد رسيد و بايد شاهد پلاك هاي جديد و يا اعداد و حروفي جديد روي پلاك ها باشيم.
هم اکنون نيز تعويض پلاك موتور سيكلت ها و ملي شدن پلاك اين وسيله نقليه در حال اجرا است و مالكان موتور سيكلت ها بنا بر جدول اعلام شده برای تعويض پلاك با در دست داشتن مدارك مورد نياز به محل هاي مخصوص اجراي اين طرح م روند.
بنانبراین، اگر كمي كنجكاو باشيد، شايد ديدن پلاك های متفاوت و جديد در سطح شهر محل سكونت شما، برايتان جالب به نظر برسد و بخواهيد بدانيد كه اين خودرو به كدام شهر تعلق دارد و از كجا به شهر شما آمده است!
اگر در تهران سكونت داريد، ديدن پلاك هاي با كُدهاي ايران 11، 22، 33، 44، 55، 66، 78، 87، 21و حتي 68 برايتان غريبه نيست و شايد تنها برای نخستين بار، حس كنجكاوي شما را تحريك كرده باشد، چرا كه اين كُدها، همگی به تهران و حومه و در دورترين منطقه به شهرستان البرز تعلق دارند، ولي ديدن پلاك هاي 91، 72، 56، 46و... آدم هاي كنجكاو را به تكاپو وامي دارد تا بدانيد كه اين خودرو از كجا آمده و مالك آن اهل كدام نقطه از ايران است.
گفتنی است، چگونگی منطقه بندی پلاک های شخصی و این که کدام شهر با چه شماره ای مشخص شده، همواره یکی از رسش های مردم بوده است.
به گزارش تهران الف، چگونگي منطقه بندي پلاك هاي ملي به شرح زیر است:آذربایجان شرقی (تبريز) كُد هاي: 15ـ 25ـ 35آذربایجان غربي (اروميه) كُدهاي: 17ـ 27اردبيل (اردبيل) كُدهاي: 91اصفهان (اصفهان) كُدهاي: 13 ـ 23ـ 43ايلام (ايلام) كُدهاي: 98البرز (كرج) كُدهاي: 68 ـ 78بوشهر (بوشهر) كُدهاي: 48 ـ 58تهران (تهران) كُدهاي: 11ـ 22ـ 33ـ 44ـ 55ـ 21ـ 66ـ 77ـ 88ـ 99چهارمحال بختياري (شهركرد) كُدهاي:71 ـ 81خراسان (مشهد) كُدهاي: 12ـ 32ـ 42خوزستان (اهواز) كُدهاي: 14ـ 24 -34 ـ 35زنجان (زنجان) كُدهاي: 97 ـ 87سمنان (سمنان) كُدهاي: 86 ـ 96سيستان و بلوچستان (زاهدان) كُدهاي: 85 ـ 95فارس (شيراز) كُدهاي: 63 ـ 73 ـ 83قزوين (قزوين) كُدهاي: 79 ـ 89قم (قم) كُدهاي: 16 ـ 26 ـ 36كردستان (سنندج) كُدهاي: 51 ـ 61كرمان (كرمان) كُدهاي: 45 ـ 65كرمانشاه (كرمانشاه) كُدهاي: 19 ـ 29كهگيلويه بويراحمد (ياسوج) كُدهاي: 49گلستان (گرگان) كُدهاي: 59 ـ 69گيلان (رشت) كُدهاي: 46 ـ 56 ـ 76لرستان (خرم آباد) كُدهاي: 31ـ 41مازندران (ساري) كُدهاي: 62 -72 ـ 82ـ 92مركزي (اراك) كُدهاي: 47 ـ 57هرمزگان (بندرعباس) كُدهاي: 84 ـ 94همدان (همدان) كُدهاي: 18 ـ 28يزد (يزد) كُدهاي: 54 ـ 64 
