انتقال پایتخت، افزایش نمایندگان مجلس دهم و تغییرات احتمالی در انتخابات دور بعدی مجلس، از جمله موضوعاتی است که هر از چند گاهی در بین سیاسیون و رسانه‌ها خبر‌ساز می‌شود؛ اما یکی از مسائل، داغ شدن این سوژه‌ها در یکی دو هفته و سپس از رونق افتادن سوژه خبری آن برای رسانه‌هاست. به نظر بسیاری از کار‌شناسان سیاسی برای اینکه نظام انتخابات مجلس در ایران کارآمد‌تر شود ،باید تغییرات اساسی در آن ایجاد شود. از دیگر سو، مشکلات تهران آنقدر زیاد شده که بحث انتقال پایتخت تا کنون چند بار داغ شده است. این موضوعات علاوه بر مشکلات بیکاری و سرمایه‌گذاری را با امیر حجسته، نماینده مردم همدان و رئیس کمیسیون شورا‌ها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی در میان گذاشتیم.
در ادامه شما را به خواندن این گفت‌و‌گو فرا‌می‌خوانیم. * انتخابات بعدی نظام جمهوری اسلامی ایران، انتخابات مجلس یازدهم است که در اواخر سال ۹۴ برگزار می‌شود. بنا بر قانون قرار بود، در مجلس نهم نمایندگان مجلس به بیش از سیصد تن افزایش یابد. برخی صحبت‌ها نیز از تغییر روش رای گیری بود. همین صحبت‌ها نیز درباره انتخابات مجلس دهم کم و بیش شنیده می‌شود. آیا تعیین تکلیف انتخابات یازدهم نیز به دقیقه ۹۰ کشیده خواهد شد؟
ــ بنا بر قانون هر ده سال بیست نماینده باید به نمایندگان مجلس اضافه شود اما در شانزده سال گذشته، نماینده‌ای اضافه نشده است. این موضوع را بار‌ها در مجلس مورد بحث قرار دادیم. دولت باید لایحه‌اش را بیاورد اما تاکنون در مورد این موضوع سهل‌انگاری کرده‌اند. فرصتی هم داده‌ایم که این کار را انجام دهند، در غیر این صورت خودمان وارد قضیه می‌شویم. الان ۲۹۰ نماینده داریم که با اضافه شدن این تعداد به ۳۱۰ نماینده خواهد رسید. قبلا به این دلیل که نظر نمایندگان تأمین نشد و با فضاسازی که صورت گرفت، این کار انجام نشد، ولی تلاش می‌کنیم با تعیین شاخص‌ها و معیار‌ها همه کار‌ها بر اساس اصول و شاخص‌ها انجام شود. بحث‌هایی نیز در مورد منطقه‌ای شدن انتخابات مطرح شده است؛ برای نمونه، می‌گویند غرب کشور یک منطقه شود و تقسیم بندی‌های اینچنینی.
* فدرالیسم در بسیاری از کشور‌ها انجام شده و نتایج خوبی نیز داشته است؛ آیا در این باره بررسی انجام شده است؟ــ ما منتظریم تا طرح و لایحه‌ای بیاید. ظاهرا دولت دارد کارهایی انجام می‌دهد و ما گفته‌ایم اگر طرح و لایحه قوی دارند به کمیسیون بدهند. تاکنون در این باره کار نشده؛ اما کشورهایی که این کار را انجام داده‌اند، موفق بوده‌اند؛ کمترین نتایج چنین کاری، تمرکز زدایی است.
ما موضوعات گوناگونی را برای ارائه به مجلس بررسی می‌کنیم. بله، چنین چیزهایی مطرح شده است. موضوع اصلی اضافه شدن ۲۰ نماینده به نمایندگان است و تلاش داریم پیش از انتخابات این کار انجام شود، زیرا اگر تا زمان انتخابات به تأخیر بیفتد آن را لغو خواهند کرد.
* انتقال پایتخت یکی دیگر از موضوعاتی است که در کمیسیون شورا مورد بحث قرار گرفت و با وجودی که در ابتدای تصویب انتقال پایتخت سر و صدای زیادی بلند شد، گویا به دلیل مخالفین این مصوبه پیگیری نمی‌شود. آیا انتقال پایتخت جدی است؟ ــ آقای لاریجانی با طرح انتقال پایتخت موافق نبود اما بحث ما تشکیل «شورای عالی ساماندهی و انتقال پایتخت» است. شورا ۱۴ نفر دارد که رئیس جمهور، رئیس این شوراست و دبیرش وزیر کشور. شش ماه فرصت داده‌ایم که دولت طرح خود را در زمینه ساماندهی، تمرکز زدایی و انتقال پایتخت ارائه کند و در دو سال هم باید به نتیجه برسد. این موضوع با استقبال مردم، دولت و مجلس روبه‌روست. بررسی‌ها نشان می‌دهد تا ۶۵ درصد انتقال پایتخت اثرگذار است. آسیب‌های جدی تهران را تهدید می‌کند. با این اوضاع و احوال که داریم و باتوجه به اینکه روی کمربند زلزله هستیم، باید اقدامی عاجل انجام دهیم.
* مگر با انتقال پایتخت جمعیت تهران نیز جابجا می‌شود؟ ــ بحث این است که ساماندهی و تمرکز زدایی کنیم و در نهایت انتقال پایتخت داشته باشیم. ضرورت‌های انتقال پایتخت آلودگی، ترافیک و بحث زلزله و رانش زمین است. خاک تهران سست و به شدت در معرض خطر است. جمعیت تهران حدود ۱۳ میلیون است و نباید بگذاریم بیش از این شود و البته باید آن را کمتر کنیم. جذابیت‌هایی در تهران وجود دارد اما باید تمرکز زدایی و ساماندهی کنیم. حمل و نقل تهران باید به نحوی ساماندهی شود که در این باره می‌توان از موتور‌ها و ماشین‌های برقی استفاده کرد تا آلودگی نداشته باشیم. باز هم تأکید می‌کنم اصل ساماندهی است و پس از آن تمرکز زدایی و در نهایت انتقال پایتخت است.
* آخرین کشوری که پایتختش را انتقال داده، آلمان است. در همان زمان ۱۰۰۰ میلیارد مارک هزینه انتقال پایتختی شد که قبل از آن نیز پایتخت بود. با توجه به ضرورت تأمین زیرساخت‌های مورد نیاز برای یک پایتخت انتقال پایتخت از تهران هزینه‌های به مراتب بیشتر از این مقدار را طلب می‌کند.
با فروش همین ساختمان‌های تهران، می‌توان هزینه‌های لازم برای ساخت پایتخت جدید را فراهم کرد. جان مردم مهم است یا پایتخت ماندن تهران؟
* آیا اراده‌ای برای این کار وجود دارد؟
ــ شورای عالی ساماندهی و انتقال پایتخت، فرا‌قوایی است و سران سه قوه در آن حضور دارند. فردای روزی که این موضوع در مجلس تصویب شد، در هیأت دولت نیز مصوبه‌ای در این مورد داشتند و وزیر کشور را موظف کردند که رابط بین دولت و مجلس باشد برای تشکیل کمیته مشترک. خیلی جدی وارد شده‌اند. ما به عنوان نماینده مجلس که ناظر بر مجریان قانون هستیم، موظفیم کنترل کنیم. چرا به اینجا رسیده‌ایم؟ برای اینکه امور را به حال خود رها کرده‌ایم؛ باید به دنبال کار برای مردم باشیم.
* برخی بر این باورند که تصمیم گیری در مورد انتقال پایتخت در اختیار رهبری است و باید از ایشان کسب تکلیف کرد؟ ــ با توجه به انجام بررسی تخصصی در گذشته، تنها کسی که این موضوع را بهتر از سایرین متوجه شد، آقای روحانی بود که پس از طرح این موضوع، دستور پیگیری را در جلسه هیأت دولت صادر کردند.
می‌گویند هزینه دارد. تشکیل شورای عالی ساماندهی و انتقال پایتخت چه هزینه‌ای دارد؟
سران قوا و وزرا همگی در این شورا حضور دارند و تصمیمات ملی در آن گرفته می‌شود. باید مردم را از بلاتکلیفی خارج کنیم. اصل طرح ما ساماندهی، تمرکز زدایی، آمایش سرزمین است و در پایان انتقال پایتخت است. همه چیز آن هم شورایی است. انتقال پایتخت سیاسی و اقتصادی در پنجاه کشور انجام شده و موفق هم بوده‌اند. از طرفی با انتقال پایتخت، دست‌کم۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار کارمند از تهران خارج می‌شود.
* در مورد مکان پایتخت آینده کشور حرف و حدیث‌های فراوانی وجود دارد. نماینده هر شهری می‌گوید که شهرش پایتخت آینده خواهد بود. ــ در مورد محل هنوز بحثی نشده است. شورای عالی ساماندهی و انتقال پایتخت باید در مورد محل پایتخت آینده کشور تصمیم‌گیری کند. باید کار کار‌شناسی انجام دهند. ابتدا ساماندهی و تمرکز زدایی و بعد انتقال پایتخت.
* کلان شهرهای کشور با مشکل‌های بسیاری از جمله ترافیک و آلودگی هوا مواجه هستند و کشش این را ندارند که جمعیت حدود ۲ میلیونی کارمندان تهران و خانواده‌هایشان را جذب کند. در مورد همدان چگونه می‌گویید که این قابلیت را دارد؟ ــ با توجه به پیشینه تاریخی و پانصد ساله پایتختی همدان یکی از شهرهایی که می‌توان پایتخت را به آنجا منتقل کرد، همدان است. سمنان نیز محل خوبی است. زیرساخت‌ها در همدان وجود دارد. اتوبان‌ها ساخته شده و قطار آن نیز در دست ساخت است. فرودگاه آن فعال است. در سال‌های اخیر فعالیت‌های بسیاری برای تأمین زیرساخت‌ها در استان انجام شده است. در این مدت شب و روز کار کرده‌ایم. بالای ۴۰۰ میلیارد تومان بودجه ملی جذب کرده‌ایم.
* یکی از مسائل و مشکلات کشور عدم توازن در توسعه مناطق کشور است به گونه‌ای که بعضا مناطق مستعد در سال‌های اخیر بودجه خاصی دریافت نکرده‌اند. رشد متوسط جمعیت در کشور در سال‌های پس از انقلاب حدود ۲ درصد بوده است اما رشد جمعیت تهران بسیار بالا بوده و نزدیک به ۷ برابر متوسط کشور است. یکی از دلایل این موضوع وجود زیرساخت‌ها و امکاناتی چون بیمارستان‌ها و مراکز آموزشی در تهران است. چرا نخبگان و نیروی کار شهرهای دیگر همانند همدان که حوزه انتخابیه شما نیز می‌باشد با قدمتی ۷۰۰۰ ساله به سمت تهران می‌آیند؟ ــ معضل این است که یک طرف را آنقدر جذاب کرده‌ایم که مردم سرزمین آبا و اجدادی خود را رها می‌کند و به تهران می‌آیند. شما از همدان صحبت کردید که بنده افتخار نمایندگی مردم آن را در مجلس نهم بر عهده دارم. در همدان در حوزه صنعت ۱۵۰۰ پروانه صادر شده که حدود ۶۰۰ واحد آن تعطیل، بیش از ۳۰۰ واحد نیمه تعطیل و بقیه در حال فعالیت هستند. آن مقداری هم که فعال هستند برای ادامه بقای خود به شدت به سرمایه در گردش نیاز دارند. در مورد توسعه نامتوازن نیز ایرادهای جدی به سیاست‌گذار‌ی‌های سال‌های اخیر نیاز وارد است.
در استان همدان پس از انقلاب صنعت مورد توجه واقع نشده است. در همدان شرکت خودروسازان ابن سینا مجوز و دلار ۷ تومانی گرفته است اما پولشان را برده‌اند در جای دیگری سرمایه‌گذاری کرده‌اند و اشتغال استان را از بین برده‌اند. زمانی که پول داشتیم و بشکه نفت ۱۲۰ دلار به فروش می‌رفت، متأسفانه پیگیر جذب بودجه‌های ملی برای استان همدان نبوده‌اند. اما الان به طور جدی در حال پیگیری هستیم تا زیرساخت‌ها را فراهم کنیم. شاید برخی بگویند مشکل در این است که اصولا در مرکز توجهی به شهرستان‌ها نمی‌شود، اما باید قبول کنیم که مشکل از مدیران و مسئولان شهرستانی هم هست، که کمتر به طور منسجم به دنبال حل مشکلات محل خدمت خود هستند. در همین سال گذشته با تلاش‌هایی که شد، ۳۶ میلیارد تومان برای فرودگاه بودجه جذب شد. نزدیک به ۱۴۲ میلیارد تومان برای آزاد راه جذب شد.
زیرساخت‌ها در حال آماده شدن است اما به این دلیل که تا پیش از این زیرساخت‌ها در همدان وجود نداشته، سرمایه‌گذار نیامده است. نبود زیرساخت مانعی بود برای جذب سرمایه‌گذار اما الان دیگر آن گونه نیست. امروز می‌گوییم هر سرمایه‌گذاری که می‌خواهد بیاید دستش را می‌بوسیم برای اینکه اشتغال ایجاد می‌کند. هر کسی اشتغال ایجاد کند قهرمان ملی ماست. موانع و سنگ اندازی‌هایی را هم که پیش پای سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند ما برمی‌داریم و کمک هم می‌کنیم. یکی از راهکارهای حل مشکلات همدان برای آینده باید جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی باشد و ما به دنبال این موضوع هستیم.
* عمده‌ترین مشکلات حوزه انتخابیه خود را چه می‌دانید؟ ــ بیکاری و سوء مدیریت از جمله مهم‌ترین مشکلات استان همدان است که امید بسیار داریم در دولت یازدهم از حجم این دو به شدت کاسته شود. در حال حاضر مشکل خکسالی کشاورزان همدانی را تهدید می‌کند. در زمینه کشاورزی ۱۵۰ هزار کشاورز در استان داریم که به دلیل خشکسالی در معرض تهدید هستند و بسیاری دارند اشتغالشان را از دست می‌دهند. از خرداد ماه تاکنون هر ماه یک متر کاهش آب زیرزمینی داشته‌ایم.
مهاجرت بی‌رویه خطری جدی برای شهر همدان است. اگر مدیران توانمند باشند باید جلوی مهاجرت بی‌رویه را بگیرند. یک نوع مهاجر داریم که با خود سرمایه می‌آورد؛ اما مهاجرانی هم داریم که برای نان شب هم محتاج هستند. این مهاجرت بی‌رویه باعث افزایش نابهنجاری‌ها و بزهکاری هم می‌شود.
یکی از راه‌های ایجاد اشتغال گردشگری است. کشور ما نیز یکی از برنامه‌های بالادستی در زمینه رشد اقتصادی را بر مبنای توسعه صنعت توریسم قرار داده است. اما متأسفانه در توریسم و گردشگری نیز مدیران قابلی نداشته‌ایم که بتوانند کاری انجام دهند. برخی شهرهای کشور به مراتب قدمتی پایین‌تر همدان دارند، ولی آثار آن‌ها ثبت جهانی شده است. همدان ۷۰۰۰ سال قدمت دارد و نزدیک به ۲۰۰۰ جاذبه توریستی داریم که نزدیک به ۹۰۰ اثر آن ثبت ملی شده ولی ثبت بین‌المللی نداریم. متأسفانه زیرساخت‌های گردشگری در استان فراهم نشده است و نتوانسته‌ایم گردشگر جذب کنیم.
یکی دیگر از مشکلات همدان، افزایش سرسام آور هزینه‌های زندگی است. قیمت زمین و مسکن در همدان و به دنبال آن اجاره مسکن در حد و اندازه تهران است. در صورتی که درآمد‌ها اصلا متناسب با کلانشهر تهران نیست. با توجه به احداث اتوبان فاصله همدان تا تهران کاهش زیادی یافته و همچنین تقاضا برای زمین و مسکن در همدان از طرف مناطق اطراف بسیار بالا رفته و این موضوع باعث بالا رفتن یکباره قیمت‌ها شده است. ملک تبدیل به کالایی سرمایه‌ای شده است. از طرف دیگر حدود ۵۰۰ هزار میلیارد سرمایه در دست همدانی‌هاست که یا در بانک خوابانده‌اند و یا ملک و زمین خرید و فروش می‌کنند.
* وضعیت بیکاری در همدان چگونه است؟ ــ همدان از استان‌های اول در بیکاری است چون کارخانه‌ای ندارد. صنعت و کشاورزی و گردشکری استان غیرفعال است. جوانان به استان‌های دیگر می‌روند و مشکلات عدیده‌ای دارند. راه علاج همایش سرمایه‌گذاران است که در حال پیگیری این موضوع هستیم و با وزیر صنعت و معدن هم صحبت‌هایی انجام داده‌ایم و قرار است در اولین همایشی که با سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌گذاریم، شرکت کنند. با سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی صحبت‌هایی شده و پیشرفت‌هایی داشته‌ایم.
* برخی گمان می‌کنند که گردشگران خارجی، باعث رواج بی‌بندباری و عامل استحاله فرهنگی می‌شوند. آیا این دلیل و نوع نگرش سبب شده که صنعت توریسم ایران در مقایسه با کشورهایی که بسیار کمتر از ایران قدمت و جاذبه گردشگری دارند، عقب بیفتد؟ ــ خیر متأسفانه بی‌برنامگی و بی‌کفایتی مدیران عامل عقب افتادن کشور ما در عرصه صنعت توریسم در دنیاست. عدم استفاده از نیروهای بومی خبره که با زیر و بم مشکلات و مزیت‌ها آشنا هستند از دیگر مشکلات این صنعت در ایران است. باز هم به حوزه انتخابیه خودم به عنوان مشتی از این خروار اشاره کنم. علت مغفول ماندن صنعت توریسم در همدان مدیران بی‌عرضه است.
فکر می‌کنید در اصفهان آسمان باز شده و شهر اصفهان به یکباره متحول شده است؟ مدیران اصفهان بوده‌اند که توانسته‌اند تحول ایجاد کنند. از اصفهانی‌های بومی تهران گرفته تا نمایندگان و استاندار و مدیران، به رغم اختلافات سیاسی دست به دست هم داده‌اند و استان را ساخته و به اینجا رسانده‌اند. همدان به دلیل وجود مدیران غیر بومی و بومی که کار نکرده‌اند، به اینجایی رسیده که می‌بینیم.
توریسم می‌تواند بسیاری از مشکلات اقتصادی و اشتغال کشور را حل کند. منطقه اقتصادی جهان آباد را داریم که بالای سی هزار شغل در آن ایجاد خواهد شد؛ اما هنوز عزمی برای جمع و جور کردن آن وجود ندارد. من از همین فرصت استفاده می‌کنم و خطاب به مدیران و مردم شهرم می‌گویم، اگر می‌خواهیم همدان متحول شود، باید اتحاد داشته باشیم. رمز موفقیت در وحدت است.
* بنا بر آنچه برخی نمایندگان مجلس اعلام کردند، دولت یازدهم نیز راه دولت‌های قبلی را می‌رود و بر این موضوع تأکید دارد که مدیر ارشد استان غیر بومی باشد. ضرر انتصاب مدیران غیر بومی برای استان‌ها چیست؟ ــ نیروی بومی باید در استان خود کار کند. وقتی مدیر غیر بومی بخواهد به استانی برود، دو سال طول می‌کشد تا با شرایط استان آشنا شود و دو سال را از دست خواهیم داد. حرف ما این نیست که نیروی غیر بومی نمی‌خواهیم. حرف ما این است که برخی مدیران وقت و انرژی لازم برای کار صرف نمی‌کنند. به باور من دلیل انتخاب مدیران غیر بومی برای استان‌ها این است که به تحلیل و برداشت آن‌ها با انتخاب مدیر غیربومی، آسیب‌ها و حاشیه‌ها کمتر خواهد بود. به طور مثال در همدان ما اگر مدیر بومی بگذارند، می‌گویند فلانی فرزند فلان کس است و حرف و حدیث در می‌آورند. دولت هم نباید چنین سیاستی در پیش بگیرد و برای هر استانی باید از نیروهای بومی استفاده شود. باید از نیروهای توانمند و تحول‌گرا و خستگی ناپذیر استفاده کرد.
* چگونه می‌توان این سرمایه‌ها را جذب سرمایه‌گذاری مولد کرد؟ ــ با فرهنگ سازی. این موضوع برمی‌گردد به ضعف مدیریت و باید امنیت ایجاد کنند و اطمینان دهند. وقتی بار‌ها کلاهبرداری می‌شود، مردم اعتماد خود را از دست می‌دهند. باید سرمایه‌ها را به تولید و ایجاد اشتغال سوق داد. در بررسی‌های آسیب‌شناسانه در این مورد در حال انجام است. باید این اطمینان را در مردم ایجاد کرد که سرمایه‌های خود را در تولید سرمایه‌گذاری کنند. افرادی هستند که میلیارد‌ها تومان پول در بانک دارند و سود ۲۰ درصدی بدون پرداخت مالیات می‌گیرند. مشکل این است که بانک‌ها توانسته‌اند امنیت ایجاد کنند اما ما نتوانسته‌ایم.
* بسیاری از تولید کنندگان مشکل تأمین سرمایه در گردش دارند، اما بانک‌ها سرمایه‌ای در اختیار آن‌ها قرار نمی‌دهند. ــ سیستم بانکی به دنبال منافع خود است و هیچ بانکی در جهت منافع مردم حرکت نمی‌کند؛ حتی بانک‌های دولتی. همه بانک‌ها به دنبال نفع خود هستند و پدر تولید را هم درآورده‌اند. سرمایه در گردش نمی‌دهند تا تولید فلج شود و کارخانه بخوابد. بهانه می‌گیرند و بازی در می‌آورند. به بانک هم حق می‌دهیم، چرا که تولید خوابیده و مطالباتشان مانده است؛ اما نهایت امر این است که کارخانه را می‌فروشند و طلب بانک را می‌دهند. اما زنده را هم مانند مرده نبیند. آنکه افتاده بر سرش می‌زنند و می‌گویند اموالش را مصادره کنید و از ترس اینکه سرمایه‌شان را از دست ندهد، به تولید کننده تسهیلات نمی‌دهند.
* یک اصطلاح در مورد سرمایه‌گذاران وجود دارد که هر جا امنیت هست، سرزمین سرمایه‌گذار هم همانجاست. شما این تضمین را می‌دهید که اگر سرمایه‌گذاری به همدان بیاید و مدیر و سیستم به دنبال سنگ اندازی بود، پیگیری کنید و مشکلاتش را حل کنید؟ ــ ما تضمین نمی‌دهیم. تا زمانی که ما هستیم اگر کسی سنگ‌اندازی کند با آن به شدت برخورد می‌کنیم. این وظیفه ماست. ما موظف به جذب سرمایه‌گذار هستیم. این کار را نکنیم، چه جوابی باید به جوانان بدهیم. اگر نکنیم به فلاکت کشیده می‌شویم و اوضاع و احوالمان بد‌تر از این خواهد شد. جذب سرمایه‌گذار برای ما اصل است و هیچ قدرتی در استان نمی‌تواند مانعی بر سر راه سرمایه‌گذاران اندازد. با استاندار هم صحبت کرده‌ایم و از زمین گرفته تا تسهیلات در اختیارشان قرار خواهیم داد. شخصا با سی سرمایه‌گذار در تهران صحبت کرده‌ام. با آمدن آقای نیکبخت به عنوان مدیر ارشد استان و با توجه به آشنایی و سابقه‌ای که در سرمایه‌گذاری دارد، امیدواریم بتوانیم کارهای سازنده‌ای انجام دهیم.
