کوروش کمالی سروستانی با مروری تاریخی بر ساخت آرامگاه حافظ و به استناد گزارش مدیر وقت اداره فرهنگ فارس گفت: بنای آرامگاه حافظیه طی سه سال و با هزینه 80 هزار تومان ساخته شد.
به گزارش ایسنا، مدیر دانشنامه فارس عنوان کرد: از سال 691 هجری قمری که سعدی درگذشت تا سال 725 که تولد حافظ است روزگاری است که ما از آن کمتر مطلعیم؛ روزگار سعدی با چنگیز آغاز می‌شود که تیره‌ترین دوران است و روزگار حافظ با تیمور پایان می‌یابد. در این دو قرن شیراز روزگار پرتلاطمی را گذراند؛ جنگ، خونریزی پیاپی، محاصره‌های طولانی و قحطی، زلزله‌های ویرانگر و بیماری‌های مرگبار مردم شهر را نشانه گرفته بود.
او گفت: شاید برای یک شهر، شاعری مثل سعدی کافی بود تا برای همیشه آن را در ادب فارسی ایران و جهان نامبردار کند، اما تقدیر و روزگار و شرایط بر آن بود که شیرازه مکتب سعدی با حافظ بسته شود. تقدیر بود که حافظی بیاید و خود را حافظ شیراز بنامد؛ هر چند تذکره‌نویسان به‌دنبال نسب‌نامه‌ای در کناره‌های سی و سه پل اصفهان و خانواده‌های کازرونی بگردند اما شاعر چقدر بگوید: منم حافظ؛ منم شیراز!
مدیر دانشنامه فارس در ادامه با مروری تاریخی بر آرامگاه حافظ گفت: 65 سال بعد از وفات و برای اولین‌بار شمس الدین محمد معمایی وزیر میرزا ابوالقاسم بابر گورکانی، عمارتی گنبدی شکل بر فراز مقبره حافظ بنا کرد. این بنا یک بار در اویل قرن یازدهم هجری و در زمان حکومت شاه عباس و دیگر بار 350 سال بعد پس از وفات حافظ به دستور نادر شاه مرمت شد. کریم‌خان هم بر مقبره حافظ بارگاهی به سبک بناهای خود ساخت و بر تربت او هم سنگی مرمرین گذاشت که تا امروز هم باقی است. اشعار روی این سنگ به خط حاجی آقاسی بیگ افشار آذربایجانی است.
او ادامه داد: مرمت بنا توسط طهماسب میرزا مویدالدوله و ساخت معجری چوبی توسط معتمد الدوله فرهادمیرزا، حکمرانان فارس از دیگر اتفاقاتی است که در ادامه برای بنای آرامگاه می‌افتد. در سال 1317 هجری زردشتی یزدی بارگاه را مرمت می‌کند هر چند این مرمت ویران می‌شود. شعاع السطنه هم معجری آهنین بر فراز آرامگاه حافظ ساخت و کتیبه‌ای بر آن قرار داد. در سال 1310 دبیر اعظم بهرامی، استاندار فارس بر دیوار جنوبی حافظیه سردر بزرگی نصب می‌کند.
کمالی سروستانی درخصوص ساخت بنای فعلی آرامگاه توضیح داد: در سال 1314 سرهنگ علی ریاضی، با همیاری علی‌اصغر حکمت و نظارت علی سامی، با طراحی آندره گدار فرانسوی و با الهام‌گیری از عناصر معماری عهد کریم‌خان زند، به بازسازی بنای حافظیه اقدام کرد. بنا به گزارش ریاضی ساخت این بنا که تا سال 1316 به طول انجامید 80 هزار تومان هزینه دربرداشته است. 10هزار تومان هم از سوی شهرداری برای درختکاری و گلکاری‌های دور آرامگاه هزینه می‌شود.
مدیر دانشنامه فارس با بی‌نظیر خواندن آرامگاه حافظیه، به همخوانی معماری با محتوای شعر و شاعر اشاره کرد: ورودی حافظیه این محوطه را از خیابان اصلی جدا می‌کند و از همان اول مقبره برای بازدیدکننده در دسترس نیست. تازه با بالارفتن از پله‌های تالار بیست‌ستونه، حافظ کم کم آشکار می‌شود. پس از این سعی دوباره باید از پله‌ها پایین آمد و خضوعی کرد. برای رسیدن به سنگ قبر هم باید دوباره پنج پله را پیمود. ستون‌های دور سنگ اشاره به قرن هشتم یا دروازه‌های بهشت دارد. گنبد مسی روی بارگاه هم به شکل کلاه دراویش است.
