برنامه
رسانه ملی برای تولید هزار فیلم و یکصد سریال با مضمون دفاع مقدس در یک
دهه آینده، در حالی اعلام شد که از هر سو بنگریم، این حجم تولیدات آن هم با
بالاترین سطح کیفی، جنبه عملیاتی نخواهد داشت و اجرای بخشی از این پروژه نیز
با تأکید بر کمیتی اینچنین وسیع، کیفیت را تحتالشعاع قرار داد؛ کیفیتی که
مبنای اساسی است و اگر در یک دهه تنها ده سریال برجسته در حوزه
دفاع مقدس ساخته شود که همپای برخی از آثار پیشین تلویزیون باشد، کفایت
میکند.
به گزارش «تابناک»، سالهای گذشته، سازمان صداوسیما در کنار برخی آثار متوسطی که در حوزه دفاع مقدس داشته، آثار برجستهای نیز برابر دیدگان مخاطبان عرضه کرده که «در چشم باد» یکی از همین آثار است؛ اثری که مقاطع مختلفی از تاریخ ایران را به تصویر میکشد و در حماسه بزرگ آزادسازی خرمشهر به پایان میرسد. در سایر موضوعات با رویکرد تاریخی سریالهایی چون «کیف انگلیسی»، «مدار صفر درجه»، «روزگار قریب» و... توجه عمومی را به شدت به خود جلب کرد.
با این اوصاف، نمیتوان منکر این ظرفیت بالقوه در تولید آثاری بود که شاید با سریالهای برجسته جهان فاصله داشته باشند؛ اما قطعاً در ذهن مردم ایران ماندگار هستند و توان انتقال پیام را دارند و صرفاً آنتن را برای چند ساعت پر نمیکنند؛ سریالهایی که همچون الگوهای جهانی از عین تاریخ بهره نمیبرد، بلکه اقدام به دراماتیزه کردن وقایع محدودِ در دسترسِ تاریخی در بستر یک داستان منسجم میکنند و کارگردانهایشان که معمولاً از چهرههای مطرح هستند، از ترکیب بازیگرانی بهره میبرند که از پس نقش سپرده شده به ایشان بر میآیند.
با این حال آیا با چنین ظرفیت، امکان تولید ۱۰۰ سریال و ۱۰۰۰ فیلم تا ده سال مشخصاً با موضوع دفاع مقدس وجود دارد؟ این طرحی است که یکی از مسئولان صداوسیما در مراسمی در توضیح برنامه ۱۰ سال آینده این سازمان مطرح کرده و گفته است: «در برنامهریزی ۱۰ سال آینده، باید بیش از ۱۰۰۰ فیلم تلویزیونی و بیش از ۱۰۰ سریال اعم از الف ویژه و الف در حوزه گفتمان دفاع مقدس داشته باشیم».
نمایی از پشت صحنه سریال ماندگار «در چشم باد»
وی همچنین در توضیح تولیدات سالهای پیش گفت: «ما در رسانه ملی و در معاونت سیما در طول سالهای اخیر، بیش از ۱۵۰۰ فیلم تلویزیونی تولید کردیم که نزدیک یکسوم آنها مستقیم در حوزه ایثار و دفاع مقدس بود. بیش از ۵۰ سریال تلویزیونی در این سالها تولید شده که تمام آنها واقعا در این حوزه بوده است» و البته مشخص نشده که این «سالهای اخیر» دقیقاً چند سال اخیر است، چرا که در قضاوت درباره دورنمای طرح تازه، تأثیرگذار است.
با این حال، بیشک این حجم تولیدات برای بیش از دو دهه اخیر است، چرا که اگر این تولیدات در یک دهه اخیر یا کمتر صورت میپذیرفت، به طور متوسط هر ۲.۴ روز یک فیلم تلویزیونیِ جدید تولیدی در کشور در ده سال اخیر از تلویزیون پخش شده که بدون تردید چنین اتفاقی نیفتاده و احتمالاً در برآوردی خوشبینانه در بیست سال اخیر این تعداد تولیدات تلویزیونی ساخته شده که ۵۰۰ فیلم آن مربوط به دفاع مقدس بوده که این ارقام حتی اگر مربوط به دوره بیست ساله اخیر نیز بوده باشد، عدد بزرگی است.
در این میان آنچه محل تأمل است، در حافظه نبودن حتی ده فیلم تلویزیونی از میان این حجم انبوه از تولیدات تلویزیونی پیرامون دفاع مقدس به عنوان موضوع مورد تأکید است. این اتفاق دقیقاً به دلیل این است که بسیاری از این آثار عمق کافی ندارد؛ عمقی که در برخی از سریالهای برجسته تلویزیونی که مورد اشاره قرار گرفت، مشهود است و موسیقی و دیالوگها و... این مجموعهها بارها و بارها تکرار میشود و حتی با وقایع روز سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مصادف شده و مورد بهرهبرداری قرار میگیرند.
بنابراین شاید بتوان این تعبیر را داشت که نگاه کمی، گذرا بوده و دستاورد عمیقی نداشته و از این پس نیز نخواهد داشت. بسیار بعید است بتوان در ده سال آینده، هر سال ۱۰۰ فیلم تلویزیونی و ۱۰ سریال و مجموعاً ۱۰۰۰ فیلم و ۱۰۰ سریال آن هم با کیفیت الف ویژه و الف و صرفاً با موضوع دفاع مقدس ساخت و اساساً چنین رویکردی جنبه عملیاتی ندارد. ناممکن بودن این پروژه، هنگامی بیشتر نمایان میشود که به این نکته توجه کرد در ده سال آینده طبیعتاً قرار است با مضامین دیگری فیلم و سریال تلویزیونی ساخته شود و با این اوصاف میزان سریالها و فیلمهای تلویزیونی به چند هزار خواهد رسید؟!
حقیقت آن است که نه توان فنی تولید این تعداد اثر با کیفیت الف و الف ویژه در این دوره زمانی وجود دارد ـ توان فنی که خروجیاش برابر با آثار پیشتر ساخته شده با کیفیت الف و الف ویژه باشد ـ وجود دارد و نه تلویزیون اعتبار لازم را برای این حجم عظیم از تولیدات را دارد و بعید است بخش خصوصی نیز در این ابعاد عظیم اقدام به مشارکت مالی برای تولیدات چنین پروژههایی داشته باشد.
آنچه مسلم است، رویکرد کمی دستاورد جدی برای تلویزیون خواهد داشت و همین ۱۵۰۰ فیلم تولید شده که کمتر در ذهنها مانده نیز همین واقعیت را یادآور میشود؛ بنابراین، ای کاش رویکرد کیفی گرایی در تلویزیون پررنگتر شود و در ده سال آینده مجموعاً ۵۰ فیلم و ۱۰ سریال با بالاترین کیفیتهای ممکن و استانداردهای ساخته شود که علاوه بر تأثیرگذاری عمیق و ماندگار بر مردم و جلب نظر منتقدان، بزرگترین مجموعههای تلویزیونی جهان نیز خریدار امتیاز پخش آنها باشند. کیفیگرایی دغدغه اصلی است که باید رسانه ملی داشته باشد و این امید وجود دارد در دورنمای ده سال آینده بلندترین تریبون کشور، این دغدغه بیش از دیگر مسائل دیده شود.
