گزارشی درخصوص درآمد واقعی پزشکان متخصص

همزمان با اجرایی شدن فاز سوم طرح تحول سلامت، موضوع افزایش یکباره تعرفه‌های درمانی در روزهای اخیر به بحث اصلی رسانه‌ها در حوزه سلامت تبدیل شده است.

به گزارش باشگاه خبرنگاران، برخی کارشناسان از جمله دو تن از وزاری سابق بهداشت، به افزایش چشمگیر تعرفه های پزشکی که گفته می شود در این مرحله به طور متوسط 2.5 برابر شده است انتقاد جدی داشته اند.

انتقادات صورت گرفته و حواشی از آنجایی جدی شد که مهمانان برنامه تلویزیونی ثریا با نشان دادن آمار و ارقام مستندی از بالابودن دستمزد بخشی از پزشکان متخصص در کشور خبر دادند و از اینکه در فاز سوم طرح تحول تعرفه همین بخش ها نیز افزایش چشمگیری داشته است  انتقاد کردند.

در این برنامه که با حضور وزیر بهداشت دولت اصلاحات و یک عضو بسیج دانشجویی و دبیرکل خانه پرستار به روی آنتن رفته بود اعلام شد اقدامات صورت گرفته در بالا بردن تعرفه ها، هزینه طرح تحول را به شدت برای کشور بالا می برد و حتی در صورت تامین منابع مالی آن، دولت را با کسری بودجه در بخش های مختلف دیگر مواجه خواهد کرد.

اعلام حقوق 5 میلیون تومانی

در واکنش به این برنامه برخی مقامات دولتی، صنفی و بیمارستانی با انتقاد از اعلام درآمد پزشکان در رسانه ها، آنها را متهم به بزرگنمایی و کذب گویی کردند و اعلام کردند از کارانه 100 میلیونی در بیمارستانهای دولتی خبری نیست و متوسط کارانه اعضای هیات علمی دانشگاههای علوم پزشکی در حدود 5 میلیون و 600 هزار تومان است و البته هیچ گاه مشخص نشد همین مبلغ  به ازای چند ساعت کاری در ماه مطرح شده است.

در پی ایجاد این حواشی، پیگیری های خبرنگاران منجر به دست یابی به اسناد متقنی از کارانه های ساعتی پزشکان در یکی از بیمارستانهای بزرگ تامین اجتماعی در تهران در سال 87 شد که از سوی یکی از مسئولان وقت در اختیار خبرنگار ما قرار گرفته است.

 برای روشن شدن مسائل به وجود آمده اخیر ضمن پوشاندن نام و شماره نظام پزشکی پزشکان محترم شاغل در این بیمارستان این اسناد را منتشر می کند.


جداول مورد اشاره نشان دهنده حقیقت هایی است که نا بسامانی در بخشی از نظام سلامت کشور را مشخص می کند. نا بسامانی هایی که انتظار می رفت در طرح تحول سلامت به سمت اصلاح انها حرکت شود ولی گویا این شکاف درآمدی لایه نازکی از پزشکان متخصص ـ و البته در برخی از رشته های تخصصی ـ  با سایر کادرهای درمانی اعم از پزشک عمومی و پرستار و... همچنین با متوسط درآمد مردم به طور غیر قابل توجیهی در حال بیشتر شدن است.

ارقام نجومی در آمدی برای یک ساعت کار آن هم در یکی از بیمارستان های تامین اجتماعی

همان گونه که پیش تر ذکر شد این آمار متعلق به متوسط درآمد ساعتی پزشکان متخصص در بخش های مختلف بر اساس درآمد آنها در شش ماهه اول سال 87 (شش سال پیش) در یکی از بیمارستانهای بزرگ تامین اجتماعی در تهران است.

بر مبنای این آمار که با جزییات کامل و بر مبنای متوسط درآمد پزشکان متخصص از انجام عمل جراحی، کارکرد سرپایی (ویزیت) و کارکرد بستری (ویزیت و مشاوره) در این بیمارستان در طول شش ماه محاسبه شده، در  سال 87 متوسط درآمد یک ساعت یک پزشک متخصص جراحی مغز و اعصاب: 174 هزار تومان؛ متوسط در آمد یک ساعت یک پزشک متخصص جراحی قلب و عروق: 103 هزار تومان؛ درآمد متوسط یک ساعت یک پزشک متخصص ارتوپدی: 132 هزار تومان؛ گوش و حلق و بینی: 87 هزار تومان؛ زنان و زایمان: 83 هزار تومان؛ متخصص چشم: 81 هزار تومان و... بوده است.

این ارقام در حالی برای اولین بار در یک نمونه موردی اعلام می شود که در همان سال متوسط درآمد ساعتی یک رزیدنت (دستیار تخصص) تنها ساعتی یک هزار تومان، یک پرستار حدود 3 تا 4 هزار تومان و یک کارگر تنها ساعتی حدود 1200 تومان بوده است.

2.5 برابر کردن یک شبه در آمد برخی از پزشکان

علاوه بر این آنچه این روزها موجب شگفتی کارشناسان و رسانه ها شده است افزایش تعرفه های درمانی است که طبق آمارها به طور متوسط 2.5 برابر شده است و علاوه بر بخش دولتی، در بخش خصوصی نیز یک شبه افزایش قیمتها مسیری 10 ساله را طی کرده است و طبعاً درآمدهای قشر کوچکی از پزشکان متخصص افزایش چشمگیرتری خواهد یافت.

اتفاقاتی که متاسفانه به نام همه پزشکان تمام می شود و این حرفه مقدس را دچار حواشی و انگیزه های مالی می کند. در حالی که بخشی از پزشکان از جمله پزشکان عمومی درآمدهای به مراتب کمتری داشته اند.

با طرح تحول در نظام سلامت شکاف درآمدهای بخش خصوصی و دولتی عمیق تر شد

شایان ذکر است تعرفه ها در این بیمارستان تامین اجتماعی با ضریب 2k  یعنی دو برابر تعرفه بیمارستانهای دولتی است.

همچنین تعرفه بیمارستانهای خصوصی حداقل 4 تا 5 برابر بیمارستانهای دولتی و بیش از دو برابر این بیمارستان تامین اجتماعی است که به همین نسبت می توان درآمد ساعتی نجومی پزشکان متخصص در بخش های دولتی و خصوصی را در سال 87 حدس زد.

اگرچه پزشکان در بیمارستانهای دولتی عمدتاً عضو هیات علمی دانشگاه نیز هستند که در جمع بندی نهایی باید حقوق اعضای هیات علمی را نیز به درآمدشان اضافه کرد.

اگر چه شاید با آمار درآمدهای پزشکان در یک بیمارستان پرکار، نتوان این درآمدها را برای همه پزشکان متخصص در سراسر کشور تعمیم داد، اما این آمار نشان می دهد چنانچه بیمارستان های دولتی و عمومی با بهره وری بالا کار کنند درآمدهای پزشکان متخصص در بسیاری از رشته ها با همان تعرفه های قبلی (حتی بدون در نظر گرفتن افزایش  مبلغ k در شش سال اخیر) نیز به حد کافی مطلوب بود و هیچ نیازی به افزایش نجومی تعرفه ها نبود.

جدای از این افزایش تعرفه های 2.5 برابری در بخش خصوصی (حتی با فرض پذیرش افزایش نسبی تعرفه های بخش دولتی) به هیچ وجه قابل توجیه نیست و به دلیل دامن زدن به شکاف بیشتر تعرفه های بخش خصوصی با دولتی برخلاف سیاست های کلی سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری مبنی بر یکسان سازی تعرفه های بخش فنی خصوصی و دولتی است.

البته اینکه در برخی رشته های تخصص نظیر اطفال، داخلی و خون نیازمند اصلاح تعرفه ها بوده ایم در بین همه منتقدین نیز اتفاق نظر وجود دارد.

واکنش دو وزیر سابق بهداشت به درآمد بخشی از پزشکان متخصص

جالب آنکه هجمه های اخیر در برابر رسانه ها و کارشناسان منتقد به افزایش تعرفه ها در شرایطی اتفاق می افتد که علاوه بر انتقاد صریح 15 بسیج دانشجویی دانشگاههای علوم پزشکی کشور به افزایش تعرفه ها در فاز سوم طرح تحول، برخی از چهره های سرشناس و وزرای سابق  بهداشت با نگاههای مختلف سیاسی، که خود نیز از پزشکان متخصص و مشهور کشورند نیز جزو منتقدان سرسخت افزایش تعرفه ها هستند.

در همین زمینه می توان به انتقادات مسعود پزشکیان وزیر بهداشت دولت اصلاحات در برنامه ثریا از افزایش هزینه ها در نظام سلامت، و بی عدالتی در نظام پرداخت گلایه کرد.

وی پیش از این نیز در رسانه ها گفته بود «من خودم پزشک جراح قلب در بیمارستانهای دولتی هستم و در سه سال فعالیت درمانی ام در بخش جراحی، به اندازه 30 سال مدیریتم پول دریافت کردم.»


وی اخیراً هم در برنامه شناسنامه در خصوص درآمد دوران بعد از وزرات خود در یکی از بیمارستان های دولتی تبریز گفت: «ما رفتیم طبابت. در آن سه سال دیدم آدم ول می‌گردد. هر وقت دلت خواست می‌آیی می‌روی کسی کاری به کارت ندارد پول هم در می‌آوری تازه زبانت هم دراز است کسی هم نمی‌رسد بگوید خوردی دزدیدی بردی رانت خوردی. خداوکیلی بعد از یک مدتی از خودم بدم آمد یک عده رفتند شهید شدند یک عده رفتند زندگی شان را دادند و ما...»

همچنین دکتر طریقت منفرد وزیر سابق بهداشت نیز چه در دوران کوتاه وزارتش و چه پس از آن، بارها از بی عدالتی در این بخش و درآمد بسیار بالای بخشی از پزشکان متخصص گلایه کرده است.

وی که سابقه طبابت در آلمان و ایران را دارد، سال گذشته در یکی از برنامه های تلویزیونی گفته بود: " من به عنوان یک جراح چشم پزشک درآمد یک ساعت کارم در ایران، معادل درآمد 200ساعت یک جراح چشم پزشک در آلمان است و این درآمدها منطقی نیست."


به نظر می رسد با عزم به وجود آمده میان مسئولان وزرات بهداشت برای تحول در نظام سلامت، لازم است به جای پاسخ های تند و احساسی به انتقادات مطرح شده، بانیان این طرح در فضایی کارشناسی و منطقی پاسخگوی انتقادات باشند تا خدای نکرده، طرح تحول سلامت به سرنوشت نافرجام برخی دیگر از طرح های بزرگ در کشور – که در زمان خودشان اجازه نقد منصفانه نیافتند _ دچار نشود.

باتوجه به اینکه منابع طرح تحول سلامت به طور غیرمستقیم از جیب مردم و بیت المال تامین می شود(همچون افزایش قیمت حامل های انرژی، افزایش مالیات بر ارزش افزوده و محل هزینه کرد درامد حاصل از هدفمندی یارانه ها)، امید مردم به تحول واقعی در حوزه سلامت، کاهش هزینه مطلق پرداخت از جیب مردم و همچنین اولویت یافتن پیشگیری و بهداشت بر درمان در طرح تحول سلامت است.