مجید رفیع زاده استاد علوم سیاسی دانشگاه هاروارد در نشریه اماراتی National در مطلبی مواضع و رویکردهای احتمالی ایران در سال 2017 در منطقه خاورمیانه را بررسی کرده است. به گفته وی دورنمای اقتصادی، ژئوپلتیک، استراتژیک و نظامی ایران در سال 2017 روشن تر است اما تا جایی که موضوع مربوط به تنش های منطقه ای است، وضعیت چندان مطلوب به نظر نمی رسد.
به گزارش «تابناک»؛ رفیع زاده بیان می کند، به احتمال زیاد وضعیت اقتصادی ایران و همچنین نفوذ منطقه ای این کشور به همراه استفاده از قدرت سخت و نظامی در سال جدید میلادی، شاهد افزایش و رشد خواهد بود. بعد از توافق هسته ای سال گذشته ایران ـ آخرین و بزرگترین بازار جهانی که هنوز دست نخورده مانده است ـ بیش از گذشته در اقتصاد جهانی ممزوج می شود. ایران در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا دومین اقتصاد بزرگ است و با حدود 1.3 تریلیون دلار سرانه قدرت خرید در رده 18 امین اقتصاد بزرگ دنیاست. همچنین این کشور با جمعیتی حدود 82.8 میلیون نفر بعد از مصر، پرجمعیت ترین کشور خاورمیانه و شمال آفریقا و همچنین در رده 16 امین کشور پر جمعیت جهان است.
رفیع زاده سپس با اشاره به برخی پویایی های سیاسی و اقتصادی داخلی بیان می کند: با این حال وضعیت اقتصادی و استانداردهای زندگی افراد عادی در ایران به احتمال زیاد بدتر خواهد شد. نرخ بیکاری علی رغم برداشته شدن تحریم ها افزایش یافته است، فساد، روابط به جای ضوابط و سوء مدیریت اقتصادی در این مساله نقش اساسی ایفا میکند. ایران در جدول نرخ شفافیت اقتصادی جهانی از میان 175 کشور رتبه 136 دارد. قشر متوسط در ایران در حال از میان رفتن است و درآمد های مضاعف دولت به دست اکثریت مردم نمی رسد، بلکه تنها به آنهایی تعلق می گیرد که ارتباطاتی با قشر سیاسی حاکم دارند؛ این به معنی آن است که ناامیدی و سرخوردگی افراد از دولت افزایش خواهد یافت.
مجید رفیع زاده سپس به وضعیت منطقه ای ایران می پردازد و می گوید: افزایش سرمایه گذاری و درآمد های مالی ایران ستون های اصلی سیاست های منطقه ای ایران را تغییر نخواهد داد و البته نفوذ منطقه ای ایران را بیشتر خواهد کرد. از آنجایی که ایالات متحده و سایر قدرت های غربی دستور کار مشخصی در خصوص سوریه یا سایر تعارضات در منطقه خاورمیانه ندارند، ایران به احتمال بسیار نقشی پررنگ تر در این زمینه خواهد داشت؛ این به معنی آن است که احتمالا ایران و روسیه همکاری استراتژیک بیشتری را شاهد خواهند بود و به شکلی قوی تر به دنبال منافع مشترک خود خواهند گشت.
با این حال رفیع زاده می گوید: هرچند به احتمال زیاد، نفوذ منطقه ای و نقش نظامی ایران بیشتر خواهد شد، این کشور چندان قادر نخواهد بود که توازن قوای منطقه ای را در عراق، سوریه و یمن به شکل کامل به نفع خود تغییر دهد... به احتمال بسیار توافق هسته ای با ایران دست نخورده و به همین شکل می ماند. حتی با وجود اینکه دولت جدید ایالات متحده مشکلاتی با این توافق دارد، شش قدرت دیگر (چین، روسیه، فرانسه، آلمان، ایران و انگلستان) به احتمال زیاد به این توافق پایبند خواهند بود. بسیاری از کشورهای اروپایی از افزایش تجارت و سرمایه گذاری به ویژه در بخش های نفت و گاز ایران خرسند و خشنود هستند.
وی ادامه می دهد: تنها تغییر اساسی احتمالی در روابط میان ایران و آمریکا مربوط به افزایش تنش های لفظی خواهد بود که احتمال بسیار اندکی دارد که این تنشها منجر به واکنش های اقتصادی، ژئوپلتیک و استراتژیکی شود که منافع ایران را به خطر اندازد.
مجید رفیع زاده در پایان مطلب خود به تحولات درونی ایران برای انتخابات ریاست جمهوری نیز اشاره می کند و بیان کرده: در ماه ژوئن انتخابات ریاست جمهوری در ایران برگزار خواهد شد و به رغم انتقادات شدیدی که علیه حسن روحانی و عملکرد وی وجود دارد، هنوز وی از حمایت برخوردار است. این امر می تواند مسیر روحانی را برای دومین دوره ریاست جمهوری هموار سازد.
