مالیات بر ارزش افزوده (value-added tax) یا به اختصار VAT برآوردی از ارزش ایجادشده در بنگاههای اقتصادی در هر مرحله از فرایند تولید و توزیع است که این کار معمولا با هر بار فروش یا افزودن ارزش به محصول اتفاق میافتد. مالیات بر ارزش افزوده بر روی تفاوت میان هزینهی خرید یک دارایی و قیمتی که میتوان آن را به فروش رساند (یعنی مقدار ارزش اضافه شده به دارایی) وضع میشود. تولیدکنندگان و توزیعکنندگان معمولا هزینهی مالیات بر ارزش افزوده را در شکل افزایش قیمت بر دوش مصرفکنندهی نهایی میگذارند. مالیات با هر بار دست به دست شدن تا رسیدن به دست مصرفکننده به قیمت محصول اضافه میشود و در نهایت توسط او پرداخت میشود.
از نظر حامیان مالیات بر ارزش افزوده، یکی از بهترین دلایل نهادینهسازی مالیات بر ارزش افزوده این است که سیستم با مالیات بستن به مصرف، مردم را به پسانداز و سرمایهگذاری، به عنوان عنصر مهم یک اقتصاد سالم، تشویق میکند. در ساختار مالیاتی فعلی آمریکا، شهروندان ۲ بار مالیات بر پسانداز میپردازند، یکی زمانی که مالیات بر درآمد از چک پرداختی آنها برداشته میشود و بعد زمانی که باید برای بهرهی دریافتی از پسانداز یا سرمایهگذاری مالیات بپردازند. به همین شکل، سیستم مالیاتی موجود در آمریکا شرکتها را به استفاده از تأمین مالی بدهی ترغیب میکند که بر اساس آن بهرهی پرداختی توسط شرکت قابلیت کسر مالیات دارد. هر سود سهام دریافتی ۲ بار مشمول مالیات میشود و به این علت که مالیات بر خرید سرمایه را نمیتوان به سرعت کسر کرد، هزینهی سرمایهگذاری بر روی سرمایه افزایش مییابد. اگر شرکتی داراییهای بزرگی داشته باشد، باید درآمد بیشتری برای افزایش بازگشت سرمایهی سرمایهگذاران کسب کند که البته همین درآمد نیز مشمول مالیات بیشتر میشود.
یکی دیگر از مزایای مالیات بر ارزش افزوده از نظر حامیان آن این است که این مالیات دارای جریان درآمدی باثباتتری است. درآمد مالیاتی در ساختار فعلی آمریکا در نتیجهی تغییر اوضاع اقتصادی دچار نوسان شده و با رکود اقتصادی کاهش و با رونق اقتصادی رشد پیدا میکند. در دوران رکود، درآمد ممکن است به قدری افت کند که دولت برای تأمین نیازهای مالی خود از همهی منابع بودجهای خود استفاده کند و بهبود اقتصادی با تأخیر مواجه شود. موافقان مالیات بر ارزش افزوده بر این باور هستند که این نوع مالیات منجر به ثبات مالی و جریان درآمدی بیشتر میشود.
حامیان مالیات بر ارزش افزوده، به این مالیات به عنوان یک مکمل مالیاتی نگاه میکنند که میتواند کسریهای درآمدی حاصل از مالیات بر درآمدهای شخصی را جبران کند و هچنین اعتقاد دارند که به کارگیری این نوع مالیات ممکن است باعث کاهش کلی نرخهای مالیات بر درآمد شود. آنها بر این نکته اصرار دارند که کالاهایی نظیر غذا، دارو و مسکن باید معاف از مالیات باشند تا بر کسانی که باید بخش اعظمی از درآمد خود را صرف تأمین نیازهای اساسی زندگی کنند، فشار مالی وارد نشود. مالیات بر ارزش افزوده باعث میشود افرادی که به سرمایهگذاری و پسانداز میپردازند، سود حاصل از سرمایهگذاری و پسانداز را به خوبی احساس کنند.
مالیات بر ارزش افزوده از نظر تئوری نیاز به هزینههای مالیاتی دولتی که بیشتر باعث خالی شدن ذخیرهی درآمدی دولت و افزایش بدهیهای ملی میشود را از بین میبرد. همچنین، از آنجا که مالیات بر ارزش افزوده یک نوع مالیات بر مصرف است، مردم انگیزهی بیشتر برای پسانداز و سرمایهگذاری درآمد خود پیدا میکنند.
به نقل از chetor.com