در حالی که 4 روز بیشتر تا آغاز زمستان باقی نمانده و همچنان خبری از بارش برف و باران در بیشتر مناطق کشور نیست، موج شدید آلودگی ناشی از وارونگی دما (اینورژن) و فعال شدن کانون‌های بحرانی گرد وغبار داخلی، شهرهای بزرگ کشور را فرا گرفته به‌طوری که تهران، اهواز، ارومیه، تبریز، اراک و اصفهان در دو سه روز گذشته با انباشت آلاینده‌های هوا مواجه بودند.
به گزارش روزنامه ایران، میزان آلاینده ذرات معلق هوا در تبریز از روز جمعه به قدری افزایش یافت که با تصمیم کمیته کاهش آلودگی هوا تمامی مدارس تبریز روز شنبه تعطیل اعلام شد. در ارومیه نیز مدارس نوبت صبح و بعد از ظهر این شهر روز گذشته تعطیل شد.
غبار شدید مانع بارش باران شد
اما در خوزستان همزمان با بارش باران در بخش‌های شمالی استان، بیشتر شهرهای جنوبی خوزستان با پدیده گرد و غبار شدید مواجه شد. در همین حال فعال شدن کانون داخلی گرد و غبار حدفاصل بین دو شهر ماهشهر و هندیجان که در نتیجه خشکیدگی هورها و مراتع فصلی و بی‌آبی رودخانه زهره و جراحی ایجاد شده‌اند میزان دید افقی روز جمعه در این منطقه به 100 متر و میزان ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون به بیش‌از 7.5 برابر حد مجاز رسید که به سرعت به شهرهای دیگر استان گسترش یافت اما با وجود تشدید غبار، مدارس این استان تعطیل نشد. شدت غبار در این منطقه به قدری زیاد بود که مدیر کل هواشناسی خوزستان گفت غبار شدید حتی مانع از بارش باران شده است و در شهرهای آبادان، ماهشهر، خرمشهر و شادگان هیچ بارانی نبارید. به گفته او این کانون گرد و خاک که مانع از بارش باران شده، علاوه بر ایجاد مشکلات زیست محیطی، مشکلات اقلیمی را نیز ایجاد کرده است. کوروش بهادری، به ایسنا گفت: «در هفته جاری جو پایداری بر خوزستان حاکم خواهد بود و تنها پدیده غالب تا روز چهارشنبه مه صبحگاهی یا غبار صبحگاهی بر اثر وارونگی دما است که موجب افزایش آلاینده‌ها در شهرهای صنعتی خواهد شد. روز شنبه نیز ارتفاع پدیده وارونگی دما در اهواز به 140 متر رسید.»
از سوی دیگر پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی کشور نیز حاکی است آلودگی هوا که مطابق معمول با آغاز فصل سرما در بیشتر مناطق کشور هرساله افزایش می‌یابد در روزهای آینده بار دیگر در تهران و برخی شهرها شدت می‌یابد. مدیر پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی در این باره می‌گوید: طی روزها یکشنبه، دوشنبه و سه‌شنبه در بخش‌هایی از شمال غرب و دامنه‌های جنوبی البرز جوی نسبتاً پایدار حاکم خواهد بود که پیامد آن انباشت آلاینده‌های جوی و کاهش کیفیت هوا در شهرهای صنعتی و پرجمعیت این مناطق است.
احد وظیفه به ایسنا گفت: آخرین تصاویر دریافتی از ماهواره بیانگر نفوذ سامانه بارشی از روز ۲۴ آذر به کشور است که بخش‌های جنوب غربی و جنوب کشور را تحت تأثیر قرار داده است. براساس تحلیل آخرین نقشه‌های پیش‌یابی هواشناسی این سامانه بارشی در دو روز آینده همچنان در بخش‌هایی از کشور فعال خواهد بود.
هوای تهران ناسالم است
در پی تشدید آلودگی هوا در بسیاری از کلانشهرها، تهران نیز بی‌نصیب از آلودگی نماند. اگرچه آمارها نشان می‌دهد تعداد روزهای سالم پایتخت در 4 سال اخیر تا حد زیادی افزایش یافته اما هنوز هم هوای ناسالم در برخی روزهای سال بویژه در شش ماهه دوم سال میهمان پایتخت نشینان است. به‌طوری که محمد رستگاری، معاون پایش و نظارت اداره کل محیط زیست استان تهران در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: شاخص آلودگی هوای پایتخت تا 8 صبح روز شنبه ۱۰۹ و در وضعیت «ناسالم برای گروه‌های حساس» بوده است.
او ادامه داد: منواکسیدکربن: پاک(۵۰)،ذرات معلق با قطر کمتر از ١٠ میکرون: سالم(۶۵)، ذرات معلق با قطر کمتر از ٢.٥ میکرون، ناسالم برای گروه‌های حساس(۱۰۹) بوده است.
رستگاری همچنین افزود: بررسی وضعیت کیفی هوای تهران از ابتدای سال تا روز 25 آذر ماه سال‌جاری نشان می‌دهد که هوای تهران در این مدت 200 روز در شرایط سالم، 12روز پاک، 58 روز ناسالم برای گروه‌های حساس و تنها یک روز در شرایط ناسالم قرار داشته است. به گفته او تعداد روزهای سالم در سال های اخیر به دلیل بهبود وضعیت سوخت و خودروها افزایش یافته به‌طوری که مقایسه وضعیت کیفی هوای تهران در همین بازه زمانی نشان می‌دهد تعداد روزهای سالم پایتخت در سال 92 تنها 168 روز، در سال 93 نیز 186روز و در سال 94 نیز 188 روز بوده است که این رقم در سال‌جاری به 200روز رسیده است.
آلودگی هوای تبریز 6 روزه شد
هوای تبریز روز گذشته برای ششمین روز متوالی در وضعیت ناسالم قرار گرفت. براساس آخرین آمار مرکز سنجش کیفی هوا اداره کل حفاظت محیط زیست استان، شاخص کیفی هوای کلانشهر تبریز تا ساعت ۸ صبح دیروز، براساس پارامتر ذرات کمتر از 2.5 میکرون در تاریخ 25 آذرماه، برابر 171 و وضعیت هوا ناسالم برای تمامی گروه‌های جامعه گزارش شده است به همین دلیل با تصمیم کمیته کاهش آلودگی هوا تمامی مدارس این شهر روز گذشته تعطیل شد.
پیش‌بینی تداوم آلودگی هوا در ارومیه
بر اساس اعلام محیط زیست استان آذربایجان غربی، پیش‌بینی می‌شود آلودگی هوای ارومیه بدلیل پایداری جوی، وارونگی دما و تجمع آلاینده‌ها تا اواسط هفته جاری تداوم یابد. شدت آلودگی روز گذشته دراین شهر به حدی بود که آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد: پیرو مصوبه کمیته کاهش آلودگی هوای ارومیه بدلیل آلودگی بیش از حالت استاندارد، روز شنبه ۲۵ آذرماه همه مقاطع تحصیلی در شهر ارومیه (نواحی یک و دو) در نوبت بعدازظهر تعطیل است. در همین حال سرپرست امور آزمایشگاه های اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت: وضعیت کیفی هوای ارومیه بر اساس شاخص AQI در ۲۴ ساعت گذشته ناسالم بوده است.
موسوی افزود: میزان غلظت منواکسیدکربن؛(35)، ذرات معلق کمتراز 10میکرون؛ (102)و ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون؛ (155) بوده که نشان دهنده وضعیت هوای ناسالم است. موسوی با بیان اینکه پیشگیری از اثرات سوء این آلودگی‌ها ضروری است، اضافه کرد: کاهش تردد و فعالیت افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای از جمله بیماران قلبی و ریوی و افراد سالمند در فضاهای باز الزامی است.
هوای اراک در شرایط هشدار
پایداری جو و سکون نسبی هوا، هوای امروز اراک را هم در وضعیت ناسالم قرار داد. براساس اعلام هواشناسی استان مرکزی، شاخص کیفیت هوای اراک در روز گذشته میزان ذرات کمتر از 2.5 میکرون در ساعت ۷ صبح دیروز ۳۶ میکروگرم اعلام شده که بالاتر از حد استاندارد است. این گزارش می‌افزاید: بررسی‌ها حاکی از پایداری هوا با افزایش تدریجی دمای هوا طی روزهای آتی تا روز سه‌شنبه است که این امر موجب انباشت آلاینده‌های جوی در اراک و سایر شهرهای پرجمعیت و مناطق صنعتی استان می‌شود.
در حالی که آلودگی هوا همچنان رو به افزایش است و جدی‌ترین راهکار کاهش آلاینده‌های ناشی از احتراق وسایل نقلیه دیزلی، نصب «فیلتر جاذب دوده» است اما قانون نصب فیلتر دوده که مهرماه ۹۵ ابلاغ شد و خودروسازان مکلف به نصب این قطعه کنترل کننده آلودگی شدند همچنان در حالت تعلیق قرار دارد. به موجب قانون سازمان محیط زیست به نظارت و بازرسی خط تولید دیزل‌ها موظف شده است اما این مصوبه دولتی در اجرا با فراز و نشیب هایی مواجه شد که اجرای آن را در هاله‌ای از ابهام قرار داده و با گذشت بیش از یک سال از ابلاغ این قانون، که به منظور کاهش آلودگی هوا به تصویب و تأیید رسیده بود، اثرگذاری لازم را نداشته است و سازمان محیط زیست تاکنون توضیحی در این باره نداده است. به طور حتم اجرایی شدن این قانون می‌تواند تا حد زیادی به کاهش آلودگی هوا در کلانشهرها منجر شود.
