کاهش ۱۰ درصدی قربانیان قاتل نامرئی

آمارهای پزشکی قانونی نشان می‌دهد پاییز امسال 194 نفر بر اثر مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در کشور جان خود را از دست داده‌اند. این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که آمار تلفات 215 نفر بود 10 درصد کاهش یافته است.

به گزارش ایران آنلاین، پاییز امسال بیشترین آمار تلفات مسمومیت با گاز منوکسیدکربن با 134 نفر مربوط به آذرماه و کمترین آن با 28 فوتی مربوط به مهرماه بوده است.

در نه ماهه سال‌جاری نیز آمار مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در کشور با کاهش مواجه بود. در این مدت 414 نفر بر اثر گازگرفتگی جان خود را از دست دادند که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 1.7 درصد کاهش یافت.
از کل تلفات مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در نه ماهه امسال 297 نفر مرد و 117 نفر زن بودند.
در این مدت استان‌های تهران با 90، اصفهان با 38 و فارس با 28 فوتی بیشترین آمار تلفات مسمومیت با گاز را داشته‌اند. آمار تلفات گازگرفتگی در بیش از نیمی از استان‌ها نیز کمتر از 20 نفر و در استان‌های هرمزگان، بوشهر و ایلام صفر گزارش شده است.

بیشترین تلفات گازگرفتگی

سال گذشته نیز 836 نفر در کشور بر اثر مسمومیت با گاز جان خود را از دست دادند که 630 نفر از آنان در نیمه دوم سال جان باخته‌اند و بیشترین تلفات نیز در آذر با 145 و دی با 147 فوتی به ثبت رسیده است. در نه ماهه امسال نیز بیشترین آمار تلفات گازگرفتگی با 134 فوتی در آذرماه ثبت شده است.

رشد تلفات گازگرفتگی در نیمه دوم هر سال مطابق آمارهای این سازمان در سال‌های دیگر نیز تکرار شده و در بسیاری موارد ماه‌های آذر و دی بیشترین تلفات را به خود اختصاص داده است. به طور کلی بیش از 70 درصد تلفات گازگرفتگی در هر سال مربوط به نیمه دوم سال است و همین موضوع ضرورت توجه به نکات ایمنی در استفاده از وسایل گرمایشی را دو چندان می‌کند.

هشدار پزشکی قانونی

سازمان پزشکی قانونی کشور به استناد آمارهای موجود ضمن هشدار نسبت به افزایش تلفات مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در نیمه دوم سال بر رعایت نکات ایمنی در نصب و به کارگیری وسایل گرمایشی در فصل پاییز و زمستان تأکید و به هم‌میهنان توصیه می‌کند در فصل پاییز و زمستان در استفاده از وسایل گرمازا که به‌طورعمده به سیستم گاز شهری متصل است، نهایت دقت را داشته باشند. همچنین ضمن استفاده بهینه از وسایل گرمازا، به توصیه‌های ایمنی در خصوص سالم بودن و استفاده صحیح از وسایل گرمایشی و مسیر خروجی گاز مونوکسید کربن از دودکش این وسایل توجه کنند.

چند توصیه پیشگیرانه:

گاز مونوکسید کربن گازی بدون رنگ و بو است. عمده‌ترین منبع تولید این گاز سوختن ناقص نفت و گاز است ولی اصولاً در اثر احتراق هر نوع ماده سوختنی خصوصاً در محیط‌های در بسته و فاقد اکسیژن ممکن است تولید شود. استفاده از آبگرمکن یا بخاری‌های مستعمل یا دارای نقص فنی و فاقد دودکش یا دارای دودکش بدون عملکرد مناسب در منزل بیشترین موارد ابتلا به مسمومیت را تشکیل می‌دهند. از آن جا که تمایل این گاز برای ترکیب با هموگلوبین خون ما 250 برابر بیش از اکسیژن است لذا با بالا رفتن درصد آن در هوای اتاق، بسرعت باعث ایجاد مسمومیت خواهد شد و اکسیژن‌رسانی به بافت‌های مختلف بدن از جمله مغز و قلب را دچار اختلال می‌کند که به علت بی‌رنگ و بی‌بو بودن این گاز، ممکن است وجود آن در محیط تا زمان ایجاد علایم مسمومیت شدید مورد توجه واقع نشود.

علایم مسمومیت حاد با این گاز شامل سردرد، سرگیجه، تهوع و استفراغ و احتمالاً درد شکمی و سپس حالت بیهوشی، تشنج و اغما است. در بیماران مبتلا به ناراحتی‌های قلبی ممکن است تشدید بیماری یک علامت هشدار دهنده باشد.

از سایر علایم مسمومیت می‌توان به سفتی عضلات، افزایش تعداد تنفس، کاهش فشار خون و گاه تنگی مردمک‌ها اشاره کرد. باید توجه داشت که اگر فردی در اثر ابتلا به مسمومیت با گاز مونوکسید کربن جان خود را از دست ندهد ممکن است دچار نواقص عصبی و روانی پیشرفته نظیر فلج عضوی یا اختلال قوای مغز می‌شود. مسمومیت شدید با این گاز می‌تواند کشنده باشد.

چگونه از مسمومیت با این گاز پیشگیری کنیم؟

1. آگاه باشید که هر وسیله گرمازای سوختنی که به نحوی با سوخت‌های فسیلی (نفت، گاز، زغال سنگ) کار کند به صورت بالقوه می‌تواند سبب تولید گاز مونوکسید کربن شود.
2. از بخاری‌های مستعمل و فرسوده بدون دودکش یا دارای دودکش نامناسب و غیر استاندارد استفاده نکنید.
3. توجه داشته باشید، استفاده از بخاری‌های بدون دودکش به هیچ وجه از تولید گاز مونوکسید کربن جلوگیری نمی‌کند.
4. هرگز در فضای بسته و محدود که تهویه کافی و مناسب ندارد (نظیر اتاق، گاراژ و...) آتش روشن نکنید.
5. هرگز در فضای بسته گاراژ موتور اتومبیل را روشن نگذارید.
6. قبل از راه‌اندازی وسایل گرمایشی، از سلامت مسیر دودکش ساختمان و بدون ترَک و نشتی بودن آن اطمینان حاصل نموده و از اتصال مناسب و صحیح لوله بخاری و آبگرمکن به دودکش دیواری اطمینان حاصل نمایید.
7. تمام دودکش‌ها باید وسیله انتهایی ضد باد (کلاهک) مناسب داشته باشد.
8. در محیط‌های شغلی و منازل که در آنها از کوره و مشعل استفاده می‌شود از سلامت دستگاه و سیستم تخلیه دود اطمینان حاصل نمایید.
9. هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد و لذا به کارگیری آبگرمکن‌های دیواری در فضاهای بسته یا مکان‌های فاقد جریان هوا مجاز نیست.
10. شیب لوله‌های افقی در داخل واحدها باید مثبت و روبه بالا و ارتفاع عمودی لوله در بیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد.
11. توجه به داغ بودن دودکش پس از روشن کردن وسیله گرمایشی به اطمینان شما از تخلیه گاز کمک خواهد کرد. اگر لوله دودکش بخاری شما سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گازهای سمی از دودکش است در این صورت باید ضمن رفع نقص، به‌طور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره تهویه در محیط ایجاد نمایید.

12. ضمن ایجاد تهویه مناسب جهت آشپزخانه و حمام منزل، از نصب آبگرمکن در حمام و نیز روشن کردن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محیط داخل خانه جداً خودداری نمایید.
13. اگر فضای منزل خود را با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی گرم می‌کنید درز‌بندی و بستن منافذ درها و پنجره‌ها به منظور جلوگیری از اتلاف حرارتی بلاملانع است اما درصورتی که از بخاری‌های گازسوز به‌منظور گرمایش محیط استفاده می‌کنید حتماً مختصری تهویه از طریق در یا پنجره در فضا ایجاد نمایید و از درز‌بندی و بستن کامل منافذ خودداری کنید.
14. در صورت احساس علایم سردرد و سرگیجه و تهوع در مکانی که احتمال وقوع مسمومیت وجود دارد فوراً آن مکان را ترک کرده و به فضای آزاد پناه ببرید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
15- در صورت تداوم علایم فوق برای چند روز متوالی احتمال مسمومیت خفیف با این گاز وجود دارد که بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
16- رانندگان وسایل نقلیه سنگین، از روشن کردن گاز پیک نیک در اتاق وسیله نقلیه خود جهت استراحت و خواب جداً خودداری کنند.

در برخورد با موارد مسمومیت با گاز مونوکسید کربن چه باید کرد؟

1. در صورت مواجهه با مصدومان، سریعاً آنها را از محیط خارج کنید.
2. پس از خارج ساختن مصدوم از محیط آلوده فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
علایم حیاتی مصدومان را کنترل کنید و از باز بودن راه‌های هوایی مصدوم اطمینان حاصل کنید.