جزئیات تکان‌دهنده از یک‌هفته جدال با «دنا»

نهمین روز عملیات جست‌وجو برای یافتن پیکر قربانیان سانحه هوایی در قله نول شمالی دنا در حالی دیروز ادامه پیدا کرد که امدادگرانی که پیش از این در منطقه حضور داشتند، سقوط بهمن در منطقه را دور از ذهن نمی‌دانند. دیروز یک گروه هفت نفره از اهالی تصمیم گرفتند برای یافتن پیکر قربانیان به قله نول بروند که در میانه راه ناپدید شدند. دو نفر از کوهنوردان که در عملیات انتقال پیکر سرنشینان حضور دارند، در گفت‌وگو با جام‌جم اسرار قله مرگ را تشریح کردند.

به گزارش جام‌جم، شاهین فتحی، معاون عملیات درباره وضعیت کوهنوردان بومی اظهارکرد: بامداد دوشنبه هفت نفر از اهالی و کوهنوردان محلی بدون اطلاع به تیم‌های امدادی، برای یافتن اجساد کوهنوردان به ارتفاعات دنا صعود کردند، اما با توجه به شرایط بد جوی گرفتار برف و کولاک شدند.

وی افزود: ساعتی بعد امدادگران که متوجه مفقود شدن این افراد شدند، وارد عمل شده و توانستند با آنها ارتباط برقرار کنند.

معاون عملیات سازمان امداد و نجات هلال‌احمر خاطرنشان کرد: در حال حاضر این افراد در مسیر بازگشت هستند و با امدادگران ارتباط کامل دارند. در صورتی که نیاز به امدادرسانی باشد، یک تیم در آماده باش است تا به این افراد برای بازگشت کمک کند.

فتحی خواستار عدم‌حضور نیرو‌های محلی به منطقه سقوط هواپیما شد و اظهارکرد: درخواست ما این است افراد محلی به هیچ وجه بدون هماهنگی عازم منطقه سقوط هواپیما نشوند، زیرا وضعیت جوی در منطقه به هیچ وجه مناسب نیست.

دیروز برای ساعتی وضعیت هوا مساعد شد و بالگردها اقدام به هلی برن امدادگران به منطقه کردند که عملیات آنها به‌خاطر نامساعد شدن دوباره هوا ناتمام ماند.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری کهگیلویه و بویراحمد از اعزام دوتیم چهار نفره هلال احمر و ارتش به محل حادثه پرواز تهران ـ یاسوج در نهمین روز جست وجو خبرداد.

عزیز فیلی به ایسنا گفت: دو تیم چهار نفره با دو فروند هلیکوپتر به ارتفاعات دنا اعزام شدند تا جایی که امکان داشته باشد این تیم‌ها پیاده ‌شوند و بقیه راه را به صورت پیاده طی ‌کنند تا به محل حادثه برسند.

وی اظهار کرد: این دو تیم برای بررسی وضعیت منطقه به منظور جست وجو و انتقال اجساد جان‌باختگان پرواز تهران یاسوج اعزام شدند و در صورتی که بتوانند اجساد را با خودشان به پایین انتقال خواهند داد.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری کهگیلویه و بویراحمد خاطرنشان کرد: دوشنبه صبح برای چند ساعت هوا در ارتفاعات دنا مساعد بود که به همین خاطر بالگردها برای ایجاد کمپ به چهار نقطه، نیرو هلی برن کرده‌اند و قرار است در ارتفاع 3100، 3500، 3900 و 4500 متری چهار کمپ ایجاد شود.

فیلی تصریح کرد: این تیم‌ها درصورتی که هوا مساعد باشد با بالگرد به پایین انتقال داده می‌شوند و در صورتی که هوا مساعد نباشد پیاده برمی‌گردند.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری کهگیلویه و بویراحمد اضافه کرد: از مردم و نیروهای محلی درخواست می‌کنم بدون هماهنگی با مسئولان و نیروهای امدادی به محل سقوط پرواز تهران ـ یاسوج صعود نکنند، چراکه هم خود را به خطر می‌اندازند و هم زحمت تیم‌های امدادی را بیشتر می‌کنند.

به گزارش کن نیوز، حدود سه متر برف لاشه هواپیما و پیکر قربانیان را پوشانده و خلبان بالگردی که به محل اعزام شده بود نیز می‌گوید: دنا یکدست سفیدپوش است. امروز (دوشنبه) لاشه هواپیما پیدا نبود. نگران جان کوهنوردان اعزامی به ارتفاعات دنا هستم. در چند دره نزدیک محل سانحه، بهمن شدید دیدم.

تیم‌های ارزیاب که دیروز به منطقه اعزام شده بودند، با بررسی محل و به دلیل شرایط جوی تصمیم به بازگشت به پایین گرفتند. آنها در فرصتی که در منطقه حاضر شده بودند، توانستند بقایای پیکر برخی از قربانیان سانحه هوایی را پیدا کنند. بعد از گزارش تیم‌های ارزیاب، عملیات جست‌وجوی پیکر جان‌باختگان هواپیما متوقف شد. هنوز از زمان جدید عملیات صحبتی نشده، اما امدادگران کوهستان معتقدند امکان جست‌وجو بعد از تعطیلات نوروز یا اول اردیبهشت امکان‌پذیر است. معاون امداد و نجات هلال احمر لرستان عصر دیروز از کشف قطعات جدید از پیکرهای جان‌باختگان حادثه سقوط هواپیما خبرداد.

محمد‌باقر محمدی گفت: تیم امداد و نجات کوهستان به عنوان ارزیاب به محل سقوط هواپیمای آسمان اعزام شدند و توانستند قطعاتی از پیکرهای جان‌باختگان را کشف کنند.

وی افزود: شرایط جوی بشدت نامناسب است و به همین دلیل تیم‌های ارزیاب در حال بازگشت به کمپ امداد هستند و امکان امدادرسانی وجود ندارد.

معاون امداد و نجات هلال احمر لرستان با اشاره به اقدامات صورت گرفته از سوی تیم‌های ارزیاب خاطرنشان کرد: تیم ارزیاب روز گذشته موفق شد قطعاتی از پیکرهای برخی از جان‌باختگان را کشف کند.

شاید عملیات تا بهار طول بکشد

مصطفی خلیلی، از امدادگران هلال احمر که در عملیات جست‌وجو برای یافتن پیکر قربانیان حضور داشت هم به‌جام‌جم می‌گوید: ما یک تیم هفت نفره از استان لرستان بودیم که برای امدادرسانی به محل سانحه رفتیم. روز سه‌شنبه به جست‌وجو پرداختیم و به سمت قله نول شمالی رفتیم. به ارتفاع 3500 متری رسیده بودیم که در تماس رادیویی خواستند به سمت یال جنوبی برویم. چهارشنبه حوالی ساعت 12، لاشه هواپیما پیدا شد. محل سقوط همان قله‌ای بود که روز قبل تا ارتفاع 3500 متری آن را رفته بودیم. منتظر بودیم ما را با بالگرد به محل هلی برن کنند که ساعت 16 اعلام شد، پرواز ممنوع شده است. صبح روز بعد هوا خوب بود و قرار شد ما به عنوان تیم پیشرو به سمت محل سانحه برویم. به نزدیکی قله رسیده بودیم که کولاک در منطقه شروع شد. با تلفن ماهواره‌ای با مسئولان تماس گرفتیم که به ما دستور بازگشت دادند. بارش برف عملیات را با توقف روبه‌رو کرده بود.

وی درباره وضعیت کنونی منطقه گفت: با توجه به بارش‌های چند روز اخیر و شیب منطقه، احتمال سقوط بهمن جدی است. برای شروع عملیات باید تیم ارزیاب جهت بررسی به محل اعزام شود و بین 24 ساعت تا 72 ساعت منطقه مورد بررسی قرار گیرد تا گرفتار بهمن نشویم. بعد از آن هم با توجه به حجم برف در منطقه باید با میل سونداژ جست‌وجو انجام شود. البته باید توجه داشت در این حادثه با جسد‌های سالم رو‌به‌رو هستیم که این موضوع جست‌وجو با میل سونداژ را با مشکل روبه‌رو می‌کند. به‌دلیل شرایط منطقه من احتمال می‌دهم عملیات جست‌وجو تا بهار سال آینده طول بکشد.

عکسی که جهانی شد

پس از شناسایی محل سقوط هواپیما، تیمی از امدادگران با بالگرد راهی محل شده و در این اعزام برای نخستین بار تصویری به ثبت رسید که به وضوح لاشه بیرون زده هواپیما را از برف نشان می‌داد.

محمد خادم الشیخ، مربی تیم‌های واکنش سریع جمعیت هلال احمر و مربی و مدرس امداد و نجات کوهستان، عکاس این تصویر بود. او در رابطه با اقدامات جمعیت هلال احمر پس از سقوط هواپیمای «ای.تی.آر 72» هواپیمایی آسمان در منطقه کوه دنا می‌گوید: پس از حادثه سقوط هواپیما در مرکز کنترل و هماهنگی عملیات جمعیت هلال احمر تصمیم‌گیری‌های لازم برای فعالیت نیروهای این جمعیت صورت گرفت. جست‌وجو برای یافتن لاشه هواپیما در کمترین زمان ممکن انجام شد و شب نخست حادثه به صورت زمینی به مناطقی که گمان برده می‌شد هواپیما در آنجا سقوط کرده است، اعزام شدیم.

وی به میزان گفت: دمای هوا بین منفی 15 تا منفی 20 درجه بود. آن زمان خیلی‌ها اعلام کردند می‌شود از طریق نقشه‌های هوایی محل سقوط دقیق هواپیما را مشخص کرد، اما باید اعلام شود زمانی که آسمان ابری و مه‌آلود است و شرایط جوی مهیا نیست، شناسایی منطقه سقوط هواپیما از طریق نقشه‌های هوایی ممکن نیست.

خادم الشیخ در خصوص ثبت نخستین تصویر لاشه هواپیما می‌گوید: در روز سوم جست‌وجو برای یافتن لاشه هواپیما، آسمان تا حدودی صاف بود. در این شرایط بالگرد هلال احمر به حرکت در آمد و من نیز همراه تیم عازم منطقه‌ای شدم که بر اساس اطلاعات پهپادهای سپاه، اعلام شده بود لاشه هواپیما در آن نقطه قرار دارد.

وی می‌افزاید: ده سال سابقه کوهنوردی حرفه‌ای دارم و به منطقه سقوط هواپیما نیز آشنا هستم. با توجه به شناخت قبلی، پیش‌بینی می‌کردم در چه نقطه‌ای بتوان لاشه هواپیما را پیدا کرد. با دوربین منطقه را رصد می‌کردم تا در نهایت ساعت 10 و 30 دقیقه صبح در خط الراس قله نول شمالی شیئی را رصد کردم که برق می‌زد.

این مربی و مدرس امداد و نجات کوهستان با اشاره به حضور برخی عکاس‌ها در پروازهای تیم‌های امدادی می‌گوید: تعدادی از عکاسان حاضر در منطقه در پروازهای تیم‌های امدادی حضور یافته، اما موفق به ثبت تصویری از لاشه نشده بودند.

من قبل از پرواز، نقطه احتمالی سقوط هواپیما را نشان کرده بودم و در شرایطی که خلبان پرواز موفق به دیدن لاشه هواپیما نشد در تصاویری که به ثبت رساندم به وضوح بخش‌هایی از لاشه هواپیما قابل رویت بود. با این تصاویر، بسیاری از سوالاتی که مطرح بود، پاسخ داده شد و به نوعی می‌توان گفت پازل مبهم محل سقوط هواپیما با عکس‌های اولیه به طور کامل حل شد.

خادم الشیخ می‌افزاید: نخستین تصویر ثبت شده از لاشه هواپیما مورد توجه رسانه‌های داخلی و خارجی قرار گرفت و در بسیاری از صفحات نخست روزنامه‌ها استفاده شد. 50 رسانه خارجی و تعداد زیادی از رسانه‌های داخلی از این عکس در خبرهای خود استفاده کردند.

مربی تیم‌های واکنش سریع جمعیت هلال احمر در رابطه با درخواست‌های ارائه شده از روستاییان و افراد محلی برای عدم حضور در منطقه سقوط هواپیما می‌گوید: درخواست ما این است که افراد محلی برای یافتن پیکرهای مسافران اقدام نکنند، زیرا در نقطه سقوط هواپیما خطر آنها را تهدید می‌کند.

خادم الشیخ می‌افزاید: افرادی که در منطقه حاضر می‌شوند، باید تجهیزات کافی به همراه داشته و با شرایط بقا در برف آشنا باشند. تاکید شده به خاطر این‌که هواپیما در صعب‌العبورترین نقطه سقوط کرده و در ارتفاع 4050 متری است، اگر افرادی قصد حضور در منطقه را دارند باید پیش از هر اقدام با هلال احمر هماهنگ کنند.

پیکرها متلاشی شده بود

ساعت 12 ظهر چهارشنبه گذشته و پس از سه روز جست‌وجو محل سقوط هواپیمای «ای.تی.آر» شرکت آسمان شناسایی شد؛ هواپیمایی که با 66 سرنشین و خدمه ساعت 9 و 30 دقیقه یکشنبه از مدار محو شد.

رادارهای پیشرفته، بالگرد سپاه و کمک یک چوپان، روایت‌های مختلفی درباره نحوه یافتن لاشه هواپیما مطرح می‌کرد. با یافتن لاشه هواپیما در ارتفاع 4200 متری قله نول شمالی عملیات وارد مرحله تازه‌ای شد و انتقال پیکر جان‌باختگان و جعبه سیاه هواپیما به پایین اولویت نیروهای امدادی شد.

همان روز تیم چهار نفره اسکی کوهستان از استان فارس همراه نیروهای ویژه ارتش راهی محل سقوط شدند. افرادی که با صحنه‌هایی تکان‌دهنده در محل سانحه روبه‌رو شدند و وضعیت جوی به آنها این اجازه را نداد که جست‌وجوی کامل در محل داشته باشند. آنها بعد از چند ساعت جست‌وجو با یافتن بقایای پیکر چند مسافر و انتقال شش قطعه از پیکر آنها به پایین به عملیات خود پایان دادند. در حال حاضر هم با توجه به بارش برف در چند روز اخیر خطر سقوط بهمن در محل ریسک ادامه عملیات را بالا برده است.

«لاشه هواپیما متلاشی شده بود و کامل زیر برف قرار داشت. جسد‌ها هم تکه تکه شده و در منطقه پخش شده بود. شرایط محل سانحه خاص است و به احتمال زیاد در آنجا سقوط بهمن داریم که در صورت سقوط بهمن نوع عملیات تغییر خواهد کرد.» بهزاد سبوکی این نکات را می‌گوید و ادامه می‌دهد: «همه سرنشینان هواپیما بر اثر برخورد با کوه مرده بودند و شایعاتی مثل زنده بودن مسافران و قرار گرفتن جسدهایشان روی برف دروغ است و باعث آزار روحی خانواده سرنشینان هواپیما می‌شود.»

سبوکی، عضو تیم اسکی کوهستان بود که عصر روز چهارشنبه به محل سقوط رسیدند و توانستند بقایای اجساد برخی سرنشینان هواپیما را پیدا کنند. او درباره زمان اعزام تیمشان به جام‌جم می‌گوید: «ساعت 14 و 30 دقیقه چهارشنبه و بعد از مشاهده لاشه هواپیما، به منطقه هلی برن شدیم و به همان منطقه‌ای که حدس می‌زدیم هواپیما سقوط کرده، رفتیم که حدسمان هم درست از آب درآمد. چهار نفر از اهالی سی سخت هم به آنجا آمده بودند که وسایلی همراه نداشتند و خیلی اذیت شده بودند. مجبور شدیم آنها را بازگردانیم. بعد از رسیدن ما به محل، بالگرد آمد و کیسه‌های حمل جسد را پایین انداخت‌. در محل شروع به جست‌وجو کردیم و چند قطعه از پیکر سرنشینان هواپیما را پیدا کردیم. قطعات قابل حمل را در کوله خود قرار دادیم. اول چادر زدیم بعد از پایین دستور دادند محل را تغییر دهیم، چون احتمال سقوط بهمن بود. لاشه هواپیما 150 متر با قله فاصله داشت. ساعت 7 ما تصمیم گرفتیم برگردیم. درآن موقع باد شروع به وزیدن کرده بود. در مسیر برگشت با نقطه‌ای با چراغ‌های روشن رو‌به‌رو شدیم که احتمال دادیم کمپ باشد. وقتی به آنجا رسیدیم، ساعت 3 بامداد بود و برف شروع شده بود. بچه‌های ارتش هم آنجا بودند.در مسیر تلاش کردیم طوری رفتار کنیم که گرفتار بهمن نشویم. حتی مسیر را بررسی می‌کردیم.»

بارش برف بعد از سقوط هواپیما، باعث شده لاشه هواپیما و پیکرها زیر برف مدفون شوند و هر روز با بارش‌های جدید بر حجم برف افزوده می‌شود. بارش برف عملیات را با مشکل رو به رو کرده و پیدا کردن پیکرها سخت شده است؛ موضوعی که تیم‌های ارتش، محلی و هلال احمر که خود را به قله رسانده بودند بر آن تاکید دارند.

این امدادگر درباره شرایط منطقه می‌گوید: «همه جا سفید پوش است‌. چیزی که ما دیدیم قسمتی از کف و سقف سمت راست جلوی هواپیما بود. حدس می‌زنیم دم هواپیما در شیب افتاده باشد. اجساد سرنشینان هواپیما هم تکه تکه شده و یخ زده بود. ما سه پیکر در کنار هم پیدا کردیم که نیم تنه مردی بزرگ‌ترین قطعه‌ای بود که مشاهده کردیم. نیمه تنه بر اثر شدت برخورد حتی لباس هم به تن نداشت و فقط عرق‌گیر داشت. نیمه تنه را داخل کاور گذاشته و در محلی قرار دادیم تا با مساعد شدن هوا با بالگرد به پایین منتقل شود. چهار قطعه مربوط به پا، دو دست و دو کفش هم پیدا کردیم که آنها را داخل کوله‌های خود قرار داده و به پایین منتقل کردیم.»

با گذشت یک هفته از حادثه، سقوط بهمن خطری است که جان امدادگران را هم تهدید می‌کند . این خطر نیاز به تصمیمات منطقی به جای احساسی را بیش از پیش نمایان می‌کند. سبوکی هم تاکید دارد: «اگر بخواهیم احساسی عمل کنیم، احتمال دارد با تلفات بیشتری رو‌به‌رو شویم. بعد از تمام شدن بارش برف در منطقه تا 48 ساعت احتمال سقوط بهمن وجود دارد. این احتمال آنقدر قوی است که می‌توان گفت حتما بهمن می‌آید. اگر بهمن بیاید این احتمال وجود دارد که بقایای اجساد و لاشه هواپیما را به داخل دره ببرد که عملیات را تغییر می‌دهد. این بارش برف و شرایط جوی می‌تواند عملیات جست‌وجو را تا اردیبهشت یا خرداد سال آینده هم ادامه دهد. تا 48 ساعت کسی نباید در محل حاضر شود و بومی‌ها نیز نباید به محل بروند. باید کمپی مناسب زده شود که تا محل سانحه یک ساعت فاصله دارد. پیکرها به کمپ منتقل و از آنجا با بالگرد به پایین انتقال داده شوند. اهالی منطقه نیز زیر نظر هلال احمر از این کمپ راهی شوند. البته این موارد منوط به این است که بهمن نیاید.»

بعد از سقوط هواپیما و شناسایی محل سانحه، عکسی در فضای مجازی منتشر شد که چند لکه سیاه را روی برف نشان می‌داد. یک کارشناس هم با اشاره به این لکه‌ها اعلام کرد، مسافران زنده بودند و با فاصله از هواپیما قرار داشتند. موضوعی که امید خانواده سرنشینان هواپیما را به زنده بودن عزیزانشان پررنگ کرد. البته این ادعا از سوی تیم‌های امدادی رد شد‌. سبوکی که در محل سقوط حاضر شده نیز این ادعا را رد می‌کند و می‌گوید: «غیر ممکن است کسی زنده مانده باشد. وضعیت هواپیما را ببینید متوجه ماجرا می‌شوید. اگر هواپیما را خلبان فرود بیاورد، این احتمال وجود دارد که کسی زنده مانده باشد، اما در این سانحه هواپیما با سرعت 600 کیلومتر با کوه برخورد کرده است. چطور می‌خواهیم مسافران زنده مانده باشند. وقتی پراید با سرعت صد کیلومتر تصادف می‌کند، راننده مثل گوشت چرخ کرده می‌شود، این هواپیما که حدود 600 کیلومتر سرعت داشته است. توجه داشته باشید وقتی وسیله‌ای با سرعت زیاد حرکت می‌کند و به طور ناگهانی متوقف می‌شود، بدن بر اثر این سرعت و توقف ناگهانی متلاشی می‌شود. بر اثر این برخورد حتی صندلی‌های هواپیما هم متلاشی شده بود. قطعاتی که از هواپیما مانده بود قابل تشخیص نبود. وقتی به محل بروید تصور می‌کنید این هواپیما صد سال است آنجا افتاده و اثری از آن باقی نمانده است.در محل هم ردپایی ندیدیم .اگر حدس می‌زدیم کسی زنده است تا پیدا شدن او در محل می‌ماندیم. اولویت ما پیدا کردن پیکر‌ها بود.»

این امدادگر در پایان تاکید کرد: «نباید تصمیم‌های احساسی بگیریم و سقوط بهمن را فراموش کنیم. پیکر قربانیان و لاشه هواپیما زیر برف است و پیدا کردن آنها در آن شرایط هوایی و شیب منطقه کار سختی است.دنا با کسی شوخی ندارد و یک اشتباه می‌تواند تلفات را افزایش دهد.»