(مسأله 2054) عمده معاملات مكروه از اين قرار است:
اوّل: بنده فروشی1.
دوم: قصابي2.
سوم: كفن فروشي. چهارم: معامله با مردمان پست3.
پنجم: معامله بين اذان صبح و اوّل آفتاب4.
ششم: آن كه كار خود را خريد و فروش گندم و جو و مانند اينها قرار دهد.
هفتم: آن كه براي خريدن جنسي كه ديگري مي خواهد بخرد داخل معامله او شود.
1-اراكي: اوّل: برده فروشي...
گلپايگاني، صافي، نوري، سبحانی: اوّل: مِلك فروشي...
خوئي، تبريزي،وحید،:اوّل: ملك فروشي(وحید: مانند زمین و خانه و باغ و آب)، مگر اينكه ملك ديگري با پول آن بخرد...
2- اراكي: دوم: شغل قرار دادن ذبح حيوانات...
3- اراكي: و تنگ نظر...
4- گلپايگاني، صافي: پنجم: معامله بين طلوع صبح و اوّل آفتاب...
وحید: معامله و عرضه متاع برای ان بین اذان صبح و اوّل آفتاب...
*****
زنجاني، مسأله:برخی از معاملات مكروه است و كارهايي چند، در معامله كراهت دارد كه عمده آنها عبارتند از:
اوّل: فروش زمین و آب، مگر اینکه با پول آن زمین یا آب دیگری بخرد؛
دوم: ذبح زیاد حیوانات؛ سوم: کفن فروشی؛ چهارم: معامله با مردمان پست.
پنجم: معامله بین اذان صبح و اوّل آفتاب
ششم: آنکه کار خود را خرید و فروش گندم و جو و مانند این ها قرار دهد.
هفتم: فرق گذاشتن بين مشتريهاي مسلمان، مگر به جهت علم و تقوي.
هشتم: سخت گيري در معامله در جايي كه قيمت عادلانه باشد. ولي چانه زدن و سخت گيري براي اجتناب از زياد دادن، مستحبّ است.
نهم: داخل معامله شدن برای خریدن یا فروختن جنسی که برادرمومن می خواهد بخرد یا بفروشد مگر آنکه معامله برادر مومن سر نگیرد یا معامله براساس مزایده باشد .
دهم: قسم خوردن اگر راست باشد و گرنه حرام است.
سيستاني: مسأله- چند چيز در هنگام معامله مكروه شمرده شده، كه بعضي از آنها از اين قرار است:
اوّل: بيان نكردن معايب جنس اگر غش به حساب نيايد؛ وگرنه حرام است.
دوم: قسم خوردن اگر راست باشد؛ وگرنه حرام است.
سوم: آنكه كار خود را كفن فروشي قرار دهد.
چهارم: بيش از مقدار نياز از مؤمن و كسي كه به او وعده نيكي داده است بگيرد. پنجم: معامله بين اذان صبح و اوّل آفتاب.
ششم: آنكه كسي از اهل شهر، وكيل بازرگانان غريب شود در خريد يا فروش، بلكه احتياط مستحبّ ترك آن است.
هفتم: آن كه براي خريدن جنسي كه مؤمني مي خواهد بخرد، داخل معامله او شود، بلكه احتياط مستحبّ ترك آن است.
مكارم: مسأله- بسياري از فقهاء معاملات زير را مكروه شمرده اند و بهتر است از آنها اجتناب شود:
1- صرافي و هر كاري كه ممكن است انسان را به ربا خواري يا ساير اعمال حرام بكشاند.
2- كفن فروشي، هرگاه به صورت شغل و حرفه درآيد.
3- معامله با افراد پست و كساني كه اموالشان مشكوك است هرچند ظاهراً اموالشان حلال باشد.
4- معامله بين اذان صبح و اوّل آفتاب.
5- هرگاه كسي اقدام به خريدن چيزي كرده و هنوز معامله او تمام نشده، ديگري داخل معامله او شود.
بهجت: مسأله- بعضي از معاملات مكروه عبارتند از:
كسب كردن به چيزهايي كه غالباً به حرام يا مكروه مي انجامد، مثل مواردي كه غالباً ابتلا به ربا در آن است.
فروختن غذا به كسي كه براي وقت گراني احتكار مي كند،
شغل خود را سربريدن حيوانات قرار دادن،
معامله كردن با كساني كه عادت بر اجتناب از محرّمات ندارند و همچنين با اطفال؛ كه اصل معامله با آنها شرعاً صحيح، ولي مورد شبهه است.
مظاهری: مسأله- معاملات مکروه ده قسم است: اول: ملک فروشی مگر آنکه با پول ان ملک دیگری بخرد. دوم : قصابی ، سوم: کفن فروشی اگر شغل و حرفه او باشد، چهارم : معامله با مردمانت پست، پنجم: معامله بین اذان صبح و اول آفتاب، ششم: کار خود را خرید و فروش گندم و جو و مانند این ها قرار دهد. هفتم بای خریدن جنسی که دیگری می خواهد بخرد داخل معامله او شود . هشتم: معامله با كسانى كه اموالشان مشكوك است. نهم: معامله در وقت نمازهاى يوميّه مخصوصاً نماز جمعه، اگر بىاعتنايى به نماز نباشد و الّا حرام است. دهم: قسم خوردن در معامله اگر راست باشد و الّا حرام است.
