قرار است، روز دوشنبه «هایکو ماس»، وزیر خارجه آلمان وارد تهران شود تا با مقامات کشورمان در مورد مسائل مختلف و از جمله برجام و آینده آن گفت‌وگو کند.
به گزارش «تابناک»؛ در همین رابطه، تحلیل‌های بسیاری پیرامون اهداف سفر وزیر خارجه آلمان به تهران از سوی ناظران داخلی و بین المللی منتشر شده است.
سفر ماس به عراق، اردن و امارات
وزیر خارجه آلمان از جمعه شب سفری چهار روزه را به منطقه آغاز کرد، در اولین مقصد این سفر به اردن رفت تا با نیروهای آلمانی مستقر در این کشور دیدار کند و وارد پایگاه نظامی «الازرق»، جایی که نیروهای آلمانی با استفاده از هواپیماهای شناسایی «تورنادو» و سوخت‌رسان، در عملیان علیه گروه تروریستی داعش مشارکت داشتند، شد.
هایکو ماس در ادامه و در سفری از پیش اعلام نشده، صبح شنبه 18 خرداد ماه وارد بغداد شد و در سومین مرحله این سفر به امارات رفت و قرار است پیش از ظهر دوشنبه هم در تهران با ظریف دیدار کند.
سفر به تهران
سفر ماس از این منظر مهم است که نخستین سفر یک وزیر خارجه کشور اروپایی عضو توافق هسته‌ای پس از تعیین مهلت دو ماهه ایران است.
سفر ماس در حالی صورت می‌گیرد که صبر ایران در برابر تحرکات آمریکا کمتر شده و کمتر از یک ماه دیگر اولتیماتوم شصت روزه آن به اعضای باقی مانده در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به پایان می‌رسد. به نظر می رسد، سفر ماس به تهران دو دستور کار مهم دربرداشته باشد: نخست، برجام، دوم موشک های ایران و سوم، میانجیگری میان ایران و آمریکا.
برجام
به نظر می رسد، دستور کار اصلی ماس در سفر به تهران در ارتباط با برجام باشد؛ دستورکاری که می توان از آن به نام دستور کار اروپا برای متقاعد کردن ایران باشد که پایان مهلت دو ماهه، تعهدات برجامی اش را کاهش ندهد. در واقع، به احتمال فراوان وزیر خارجه آلمان از مقامات ایرانی زمانی بیشتر از دو ماه برای اجرای تعهدات اروپا در قبال ایران خواهد خواست؛ مسأله ای که به نظر می رسد با مخالفت تهران مواجه خواهد شد.
بیشتر بخوانید
در همین رابطه، ماس در دیدار با عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق گفت: ما می‌خواهیم به مقامات ایرانی درباره پایبندی آلمان و اروپا به توافق هسته‌ای اطمینان دهیم و اروپا به منظور حفظ این توافق طرحی را برای کاهش تأثیر تحریم‌ها و انجام تراکنش‌های مالی با ایران راه‌اندازی کرده است.
رسانه‌های آلمان نیز در آستانه سفر وزیر امور خارجه این کشور به منطقه و ایران نوشتند که هدف از سفر «هایکو ماس» به تهران دادن تضمین‌ها به طرف ایرانی در خصوص کانال مالی «اینستکس» است.
روزنامه «دی ولت» آلمان در این باره نوشت: طرحی که قرار است ماس به ایران پیشنهاد بدهد، شامل حفظ آرامش، خویشتنداری و حفظ توافق برجام از سوی تهران است.
حال باید منتظر ماند و دید، آیا مقامات ایرانی به اروپا فرصت بیشتری خواهد داد یا خیر؟ همان طور که در مواضع اعلامی مقامات کشورمان شاهد بودیم، به نظر می رسد پاسخ منفی است.
یک روزنامه آلمانی با اشاره به سفر وزیر خارجه این کشور به ایران به نقل از وی نوشت: نمی توان انتظار داشت ایران پایبند به توافق هسته ای باشد، در حالی که دستاورد دندان گیری نصیبش نشده است.
روزنامه زوددویچه سایتونگ در یادداشتی با اشاره به سفر «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان به ایران نوشت: تلاش ها و فعالیت های بسیاری برای انجام سفر وزیر خارجه آلمان به ایران انجام شده و این حاکی از خاص بودن شرایط و اهمیت این سفر دارد.
وزیر خارجه آلمان در حالی سفر به خاورمیانه و ایران را کلید زد که از حضور و شرکت در مراسم یکی از اعیاد مهم مسیحیان صرف‌نظر کرده است. این امر می تواند اهمیت موضوع توافق هسته ای ایران برای ماس را نشان دهد. وی بارها بر حفظ و بقای توافق هسته ای ایران تأکید و آن را ضامن امنیت خاورمیانه و اروپا قلمداد کرده است.
این روزنامه آلمانی با اشاره به گفت‌وگوهای ماس و مقامات ایرانی درباره توافق هسته ای نوشت: ماس استدلال های متعددی آورده که نمی توان در حالی که دستاوردهای دندان گیری از این توافق عاید ایران نشده، انتظار پایبندی همه جانبه آنها از این توافق را داشت.
آنچه برای دیپلمات های آلمانی بیش از هر چیز اهمیت دارد این است که طرف ایرانی را متقاعد کنند که اروپا برای حفظ این توافق در تلاش است، حال آنکه ایران بارها اروپا را به کم کاری متهم و تأکید کرده در صورت عدم تحقق خواسته های توافق شده از این توافق خارج خواهد شد.
موشک های ایران
انتظار ایران از سفر ماس به ایران این است که وی گزارشی از اقداماتی که اروپا قرار است تا یک ماه آینده در راستای تعهداتش در برجام عملیاتی کند را ارائه دهد. با این حال، وزیر خارجه آلمان، یک روز پیش از سفر به ایران و در دیدار با مقامات اماراتی، خواهان محدود شدن توانمندی هسته ای کشورمان شده است. موضع گیری که با تلاش های این کشور و اروپا برای متقاعد کردن ایران به عدم کاهش تعهداتش در برجام تناقض جدی دارد.
لازم به ذکر است که وزیر خارجه آلمان هم در اظهاراتی در امارات عنوان کرده که فردا در سفر به تهران به مقامات ایرانی، مخالفت اتحادیه اروپا با برنامه موشکی را اطلاع خواهد داد.
این اظهارات مداخله‌جویانه ماس در حالی عنوان می‌شود که مقامات ایرانی بارها اعلام کرده‌اند، برنامه موشکی ایران، صرفا دفاعی است و در همین راستا نیز ظریف اخیرا در دو توئیت به ادعاهای تازه آمریکا و برخی متحدانش در خصوص برنامه موشکی ایران پاسخ داد و نوشت: ۱. ایالات متحده که با خروج از برجام، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را نقض کرده و یا متحدینش که در حال نقض مفاد قطعنامه در خصوص عادی سازی روابط اقتصادی با ایران هستند، در موقعیتی نیستند که همزمان با سرازیر کردن سیل سلاح برای قاتلین یمنی‌ها، بر تفسیر دلبخواهی خود از مندرجات قطعنامه در موضوع موشکی پافشاری کنند. ۲. بر خلاف ادعای پامپئو، قطعنامه ۲۲۳۱: الف) از ایران درخواست می‌کند، ایران را منع نمی‌کند؛ ب) که "هیچ فعالیت مرتبط با موشک‌های بالستیک «طراحی شده» برای این که قابلیت حمل تسلیحات «هسته‌ای» داشته باشند، انجام ندهد." موشک‌های ما برای تسلیحات هسته‌ای -که ما به دنبال ساخت آن نیستیم- طراحی نشده‌اند.
میانجیگری میان تهران ـ واشنگتن
هدف دیگر سفر ماس به تهران به نظر می رسد به تنش های میان ایران و آمریکا و میانجیگری میان آن ها مرتبط است.
در همین راستا، یک قانونگذار آلمانی از حزب سبز به وبگاه شبکه دویچه‌وله گفته است ماس تلاش خواهد کرد ایران را متقاعد کند که گفت‌وگو با آمریکا «تنها راه اجتناب از درگیری نظامی» است. هفته گذشته، مایک پمپئو، وزیر خارجه آلمان، در سفری به سوئیس اعلام کرده بود که آمریکا آماده گفت‌وگوی بدون پیش شرط با ایران است، ولی ایران این پینشهاد را رد کرد.
در پی سفر هایکو ماس به بغداد نیز وزارت خارجه آلمان در بیانیه‌ای اعلام کرد: «تحولات اخیر ما را به عنوان همسایگان اروپایی بر آن داشت تا به منظور تنش‌زدایی و جبران خسارات به صورت مسالمت‌آمیز اقدام کنیم. ما نمی‌توانیم فقط پیشنهاد مذاکره بدهیم بلکه باید آن را پیگیری کنیم به خصوص در مواردی که تضادها اجتناب‌ناپذیر هستند و بحران‌های دراز مدت شدت گرفته‌اند. در این صورت این خطر وجود دارد که اشتباه محاسبات، سوءتفاهم و فتنه‌انگیزی در یکی از مناطقی که بسیار متشنج است، پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی داشته باشد که این موضوع به وضوح مشهود است.»
اهمیت سفر ماس
سفر هایکو ماس به تهران از این جهت اهمیت دارد که می تواند زمینه های دوری یا نزدیکی اروپا و ایران به یکدیگر را فراهم سازد. در واقع، اگر آن ها طرح عملیاتی و جدی برای برآورده کردن انتظارات ایران نداشته باشند و در مقابل به زیاده خواهی های خود در برابر ایران به ویژه در رابطه با مسائل غیر هسته ای پافشاری کنند، به نظر نمی آید آینده مطلوبی در انتظار برجام و روابط ایران و اروپا باشد.
در واقع، سفر وزیر خارجه آلمان به ایران می تواند تکلیف دو طرف و از جمله ایران را به خوبی مشخص کند. پس از این سفر، احتمالا طرفین دست به انتخاب های حساس و سرنوشت ساز خواهند زد.
به نظر می رسد، وزیر خارجه آلمان در سفر به ایران باید نه در نقش مطالبه گر که در مقام پاسخگو ظاهر شود و مقامات کشورمان با صراحت و بدون تعارف با او گفت‌وگو کنند. گفت‌وگوی صریح و بدون تعارف این حسن را دارد که طرفین از فضای ابهام و خاکستری خارج می شوند و تکلیف تعهدات خود در برابر یکدیگر را خواهند دانست.
همان طور که وزیر خارجه آلمان اعلام کرد، در سفر به تهران مسأله موشکی ایران مورد بحث قرار خواهد گرفت. شاید این فرصت مناسبی برای مقامات کشورمان باشد که به صورت رودررو و با صراحت حمایت تسلیحاتی و شیمیایی آن ها از صدام در دوران جنگ تحمیلی را یادآور شوند.
به رغم اینکه جمهوری اسلامی ایران منطقا بر سر مسأله موشکی مذاکره نخواهد کرد، اما باید به ماس یادآور شد که حجم تسلیحات سبک و سنگین ارسالی از سوی اروپا و آمریکا به برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بسیار بیشتر از توانمندی موشکی ایران است. باید از آن ها پرسید، آیا حاضر به توقف فروش تسلیحات به کشورهای عربی و اسرائیل در برابر محدود کردن توانمندی موشکی ایران هستند!؟ باید به آن ها یادآور شد که نمی توانند خواهان محدود شدن توانمندی موشکی ایران باشند، ولی همزمان حجم گسترده ای سلاح به کشورهای عربی ارسال کنند.
چون زبان اونها رک است نه مثل ما مصلحت پروری... 