استرس، هورمون‌های آزاد شده ناشی از آن و تاثیر غذاهای پرچرب و شیرین برای کاهش آن، افراد را در موقعیت‌های استرس‌زا به سمت پرخوری سوق می‌دهد.
به گزارش ایسنا، متخصصان رابطه استرس را با افزایش وزن دریافته‌اند. استرس در کوتاه مدت می‌تواند اشتها را کور کند. سیستم عصبی برای ترشح هورمون اپی نفرین که با نام آدرنالین نیز شناخته می‌شود، به غدد فوق کلیوی سیگنال‌هایی ارسال می‌کند. اپی نفرین به تحریک پاسخ جنگ و گریز که یک وضعیت فیزیولوژیکی سریع در بدن بوده و غذا خوردن را به طور موقت متوقف می‌کند، کمک می‌کند.
اما در صورتی که استرس ادامه داشته باشد، این جریان نیز متفاوت می‌شود. غدد فوق کلیوی هورمون دیگری به نام کورتیزول را آزاد می‌کنند، کورتیزول نیز اشتها را افزایش داده و ممکن است هم‌چنین انگیزه فرد از جمله انگیزه غذا خوردن را افزایش دهد. پس از پایان یک موقعیت استرس‌زا، سطوح کورتیزول باید کاهش یابد اما در صورتی که استرس از بین نرود یا واکنش فرد در موقعیت استرس‌زا هم‌چنان به شکل اولیه باقی بماند، ممکن است سطوح کورتیزول بالا بماند.
پرخوری به هنگام استرس، هورمون‌ها و گرسنگی
به نظر می‌رسد استرس بر ترجیحات فرد روی انتخاب غذاها نیز تاثیر بگذارد. مطالعات بسیاری از جمله مطالعات صورت گرفته روی حیوانات نشان می‌دهند پریشانی جسمی یا عاطفی باعث افزایش مصرف مواد غذایی پرچرب یا شیرین یا هر دوی آن‌ها می‌شود. سطوح بالای کورتیزول، در کنار سطوح بالای انسولین می‌تواند علت این موضوع باشد. یک مطالعه دیگر نیز نشان می‌دهد "گرلین"، هورمون گرسنگی نیز ممکن است در این زمینه نقش داشته باشد.
غذاهای چرب و شیرین به محض مصرف اثر بازخوردی دارند که پاسخ‌ها و احساسات مربوط به استرس را کاهش می‌دهد. به نظر می‌رسد این غذاها واقعا استرس را خنثی کرده و این ممکن است به ولع ناشی از استرس افراد برای مصرف این نوع از غذاها نیز کمک کند.
البته پرخوری تنها رفتار مرتبط با استرس نیست. افراد پراسترس کم‌خواب شده، کمتر ورزش کرده و تمایل بیشتری برای روی آوردن به نوشیدنی‌های الکلی دارند که تمامی این‌ها منجر به افزایش وزن می‌شود.
چرا افراد زمان استرس پرخوری می‌کنند؟
برخی تحقیقات حاکی از تفاوت‌های جنسیتی در رفتار مقابله با استرس است. به این صورت که زنان بیشتر به پرخوری و مردان بیشتر به استعمال دخانیات و مصرف نوشیدنی‌های الکلی روی می‌آورند. یک مطالعه فنلاندی روی بیش از ۵۰۰۰ زن و مرد نیز نشان داد چاقی ناشی از استرس در زنان دیده شده و در مردان چنین نوع از چاقی دیده نمی‌شود.
متخصصان دانشگاه هاروارد گزارش داده‌اند که استرس ناشی از کار و انواع دیگر مشکلات با افزایش وزن ارتباط دارد اما این موضوع تنها در افرادی صدق می‌کند که در ابتدای دوره مطالعه اضافه وزن داشتند. یک نظریه این است که افراد دارای اضافه وزن از سطوح انسولین بالایی برخوردار هستند و احتمال افزایش وزن ناشی از استرس در حضور انسولین بیشتر است.
میزان کورتیزول تولیدی در زمان استرس نیز می‌تواند در معادله افزایش استرس و وزن یکی از عوامل موثر باشد. در سال ۲۰۰۷ میلادی متخصصان انگلیسی آزمایشی مبتکرانه طراحی کردند که نشان داد افرادی که با میزان بالای کورتیزول در محیط آزمایشگاهی به استرس پاسخ می‌دهند به نسبت افرادی که کورتیزول کمتری در موقیعت‌های استرس‌زا تولید می‌کنند، در پاسخ به دردسرهای روزمره در زندگی عادی خود بیشتر به پرخوری و خوردن میان‌وعده‌های غذایی روی می‌آورند.
چگونه بدون پرخوری از شر استرس خلاص شویم؟
هنگامی که استرس روی اشتها و وزن فرد تاثیر می‌گذارد، بهتر است فرد از شر غذاهای پرچرب و شیرین در یخچال خانه‌ی خود رها شود و چنین غذاهایی را در یخچال خود نگهداری نکند.
در ادامه چند پیشنهاد دیگر برای مقابله با استرس به نقل از سایت آموزشی "هلث هاروارد" آورده شده است:
- مدیتیشن و تمدد اعصاب: مطالعات بی‌شماری نشان می‌دهد که مدیتیشن استرس را کاهش می‌دهد، اگرچه بیشتر این مطالعات با تمرکز بر فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی صورت گرفته‌اند. مدیتیشن هم‌چنین ممکن است به افراد کمک کند تا در انتخاب مواد غذایی، بیشتر مراقب باشند. در واقع با انجام تمرین‌های تمدد اعصاب فرد ممکن است بتواند توجه بیشتری برای خودداری از مصرف غذاهای چرب و شیرین از خود نشان دهد.
- ورزش: در حالی که میزان کورتیزول بسته به شدت و مدت زمان ورزش متفاوت است، ورزش‌های عمومی می‌تواند برخی از اثرات منفی استرس را کاهش دهد. برخی فعالیت‌ها، مانند یوگا و تای‌چی علاوه بر اثرات مثبت ورزش کردن، اثرات مدیتیشن را نیز به همراه دارد.
- حمایت اجتماعی: به نظر می‌رسد دوستان، خانواده و دیگر منابع حمایت اجتماعی تأثیر مثبتی بر استرس‌هایی که افراد تجربه می‌کنند، داشته باشند. به طور مثال تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که در شرایط استرس‌زا مانند بخش‌های اورژانس بیمارستان کار می‌کنند، در صورت داشتن حمایت اجتماعی کافی از سلامت روانی بهتری برخوردار هستند اما حتی افرادی که در شرایطی زندگی و کار می‌کنند که استرس زیادی به همراه ندارد نیز به کمک و حمایت دوستان و خانواده نیاز دارند.
