پس از تنش های فزاینده در خاورمیانه و به ویژه میان ایران و عربستان به ویژه پس از حملات به تأسیسات نفتی آرامکو، گزارش ها و نشانه های جدید، حاکی از آن است که ایران و محور عربستان در حال تلاش برای کاهش تنش و احتمالا مذاکره مستقیم هستند.
به گزارش «تابناک»؛ از روز گذشته، چهار نشانه تازه از تغییر در فضای سیاسی منطقه بروز کرد؛ اول، ولیعهد سعودی برای نخستین بار با رد گزینه جنگ، بر رویکرد دیپلماتیک با تهران تأکید کرد. دوم، وزیر خارجه امارات از باز شدن مسیر گفت‌وگو برای تفاهم با ایران سخن گفت. سوم، عادل عبدالمهدی از آمادگی عربستان و ایران برای مذاکره پرده برداشت و چهارم، اظهارات ربیعی، سخنگوی دولت از ارسال پیام از سوی ریاض به تهران.
«انور قرقاش» وزیر مشاور در امور خارجه امارات متحده عربی طی مقاله‌ای در روزنامه آمریکایی فایننشال تایمز به روابط این کشور با ایران پرداخت.
وی در ادامه مقاله خود در این روزنامه آمریکایی نوشت: ابوظبی تمامی اقدامات برای از بین بردن تنش‌ها و کاهش پتانسیل خصومت‌ها با ایران را اتخاذ خواهد کرد و هر زمان نیز ضرورت داشت آماده دفاع از خود است.
وی همچنین نوشت که امارات به دنبال مسیر دیپلماتیک و عملگرا برای کاهش تنش‌ها و ایجاد گفت‌وگوست و افزود: امارات متحده عربی، ایران و دیگر کشورها می‌توانند در خلیج فارس به‌عنوان همسایگان عادی و اگر نه به عنوان بهترین دوستان، مشارکت داشته باشند.
«محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی در مصاحبه با شبکه سی بی سی آمریکا گفت: «یک راه حل سیاسی از نگاه ما به مراتب بهتر از یک راهکار نظامی است.»
آمادگی ایران و عربستان برای مذاکره
عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق روز دوشنبه طی سخنانی با بیان اینکه هیچ طرفی جز اسرائیل در منطقه به دنبال جنگ نیست، اظهار کرد: کشورهای حوزه منطقه خلیج فارس از مذاکره صحبت می کنند و ما هم آمادگی خود را برای میزبانی جهت آغاز گفت‌وگوها میان طرف های درگیر در منطقه اعلام کرده ایم. وی همچنین گفته که ایران و عربستان نیز آماده مذاکره هستند.
عبدالمهدی در مصاحبه با شبکه خبری "الجزیره"، با اشاره به اینکه "همه از پذیرش مذاکرات برای حل بحران سخن می گویند"، گفت: باید شبح جنگ را از منطقه دور کرد.
وی ادامه داد: همه نشانه ها دال بر این است که هیچ طرفی جز اسرائیل به دنبال جنگ در منطقه نیست.
عبدالمهدی در ادامه، هدف از سفرش به عربستان را از بین بردن تنش در منطقه عنوان کرد و گفت: این بدان معناست که طرف ها آماده هستند از برخی مواضع خود عقب نشینی کنند.
نخست وزیر عراق افزود: معتقدم که عربستان به دنبال صلح و حل بحران می گردد و حل بحران یمن، کلید حل بحران در منطقه خلیج فارس است.
عبدالمهدی افزود: به راه انداختن جنگ هر لحظه و با تصمیم یکطرفه ممکن است اما خروج از آن سخت و دشوار خواهد بود.
وی عنوان کرد: کشورهای درگیر در بحران حوزه خلیج فارس از مذاکره صحبت می کنند و عربستان و ایران آماده گفت و گو هستند.
این مقام عراقی گفت: برخی از کشورهای منطقه می توانند میزبان حل اختلافات و آغاز گفت و گو باشند و بغداد یکی از آنهاست.
عبدالمهدی تصریح کرد: صحبت درباره کیفیت و چگونگی یافتن راه حل برای بحران خلیج فارس، ما را به بن بست خواهد کشاند. ما در کنار هر ائتلافی که امنیت خلیج فارس را تأمین کند، می ایستم، به شرط اینکه همه کشورهای حوزه خلیج فارس در آن مشارکت داشته باشند.
پیامی از سوی عربستان به ایران رسیده است!
علی ربیعی، سخنگوی دولت، در جریان نشست خبری امروز خود دربارهٔ خبر ارسال پیام از سوی سران عربستان به ایران گفت: «خبر، خبر درستی است. پیغام‌هایی از سوی برخی سران کشورها از طرف سعودی‌ها به حسن روحانی ارائه شد ولی ایران باید نشانه‌هایی از این موضوع را ببیند. عربستان اگر واقعاً به دنبال تغییر رفتار باشد، ایران از آن استقبال می‌کند.»
ربیعی بیان کرد: «پیام‌هایی از سوی عربستان به ما رسیده است، اما ما باید پیام علنی آن را بدانیم و یکی از پیام‌های آن می‌تواند پایان حمله به یمن باشد. بخشی از طرح صلح هرمز نیز کار با همسایگانی نظیر عربستان است؛ بنابراین، ایران از این روند استقبال می‌کند.»
او توضیح دیگری در مورد حامل این پیام‌ها و محتوای آن نداد.
در همین روز عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه نیز در نشست خبری خود در پاسخ به پرسشی در مورد سفر عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق، به عربستان و تلاش عراق برای کاهش تنش بین تهران و ریاض اظهار کرد: «ما از هر گونه تلاشی برای کاهش تنش در منطقه استقبال می‌کنیم و بارها اعلام کرده‌ایم، آمادگی داریم اگر اختلافی وجود دارد آن را رفع کنیم ولی به نظرمی‌رسد طرف مقابل براساس برخی از محسابات یا توهمات این آمادگی را ندارد.»
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در مورد سفر عادل عبدالمهدی به تهران گفت: «اگر ایشان بخواهند به تهران بیایند، قدمشان روی چشم، ولی در مورد انجام این سفر چیزی هنوز قطعی نشده است.»
به طور کلی، به نظر می رسد عربستان سعودی و امارات متحده عربی از هرگونه تنش فزاینده با ایران و احتمال برخورد و درگیری هراس دارند. از سوی دیگر، جنگ یمن به یک باتلاق تمام عیار برای سعودی ها تبدیل شده که راه حل خروج از آن مذاکره با ایران است.
از سوی دیگر، ایران نیز همواره از مذاکره برای حل مشکلات و بحران های منطقه ای و همچنین اختلافات دو جانبه حمایت کرده است. به همین جهت، به نظر می رسد دو طرف عزمی حداقلی برای پایان تنش و آغاز مذاکره را دارند.
امکان نداره و هر حرکتی از جانب عربستان قطعا حقه ای پشت آن است.