همشهری: پس از ورود ماسک‌های لاکچری با قیمت‌های نجومی به بازار و شبکه‌های مجازی، اکنون خبر از برگزاری «شو» و «ایونت»های پوشاک تابستانی همراه با عرضه ماسک‌های لاکچری و کرونایی به گوش می‌رسد. فاخر و گرانبهابودن از ویژگی‌های ماسک‌هایی است که در این شوی متفاوت بر صورت مانکن‌های اغلب دهه هفتادی جا خوش می‌کند و مزیت دیگرشان که لاکچری‌پسندان را مجذوب می‌کند، لیبل‌های چشم‌نواز برند‌های جهانی است. رونمایی از کالکشن فصلی، ایونت اروپایی، رویداد با کانسپت کرونایی و آینده‌نگر گاهی در یکی از واحد‌های سوپرلوکس محدوده الهیه و گاهی هم در یکی از باغ‌های بسیار مجلل اطراف لواسان برگزار می‌شود. بازدیدکنندگان و مهمانان اغلب یا «استایلیست» یا «بلاگر‌های فشن» و یا مشتری‌هایی هستند که مُد، کسب‌وکار پُرسودشان است. البته عده‌ای از مهمان‌ها، این صنعت باشکوه و «ترند»های زاییده‌شده پس از آن را به‌عنوان یک سرگرمی مدرن دنبال می‌کنند. در یکی از روز‌های داغ تابستانی، برخلاف توصیه به رعایت فاصله‌های اجتماعی و بهداشتی، به ایونتی شلوغ و پرجمعیت در یکی از محله‌های شمال شهر دعوت می‌شویم. این گزارش حاصل چندساعت ایونت‌گردی است.
در شوی ماسک‌های لاکچری چه می‌گذرد؟
پس از پرداخت اینترنتی ورودی ۷۰هزار تومانی شوی ست‌های لاکچری دوران کرونایی، نشانی محل برگزاری برایم ارسال می‌شود. در روز و ساعت پیامک‌شده در محل شو (فضایی نیمه‌تاریک، گل‌آرایی شده، با موسیقی ملایم) حاضر می‌شوم. افراد یا ۲ به ۲ و یا به‌صورت گروه‌های چندنفری کنار میز‌های پایه‌بلند پذیرایی با روکش‌های ساتن ارغوانی‌رنگ (تم ایونت ارغوانی است)، ایستاده‌اند. روی هر میز در کنار لیوان‌های شیک، شربت‌های گیاهی و صنعتی، اسپری ضد‌عفونی، دستمال کاغذی و بروشور‌های ویژه ایونت با موضوع کرونا قرار دارد. گارسون‌ها با آرایش غلیظ و لباس‌های یکدست و البته ارغوانی، لابه‌لای جمعیت، این طرف و آن طرف می‌روند و میز‌های خالی را از شربت و میوه‌های نوبرانه پر می‌کنند. هنوز کمتر از یک ساعت به آغاز شوی ماسک‌های لاکچری و کرونایی باقی مانده است. میزبانان در گروه‌های مختلف با لباس‌هایی گشاد و ویژه که با هر تکان نمایی تازه از آن‌ها جلوه‌گری می‌کند به خوشامدگویی مشغول هستند و وعده یک شوی متفاوت را به مهمانان می‌دهند. سبد‌های گل برای تبریک، گوشه‌ای از سالن لوکس تلنبار شده‌اند. همچنان به تعداد مهمانان افزوده می‌شود. ساعت۱۹ است که صدای نرم و کشدار یکی از میزبانان ما را به سمت راست، ورودی سالن شو، دعوت می‌کند. همه چیز خیلی شیک و مدرن است. سالن شو از دوطرف سکو‌های نورانی دارد که به یک راه مستقیم و باریک T مانند، مقابل صندلی مهمان‌های منتظر، ختم می‌شود. بالای سکوها را یک پرده دیجیتال ارغوانی پوشانده است که مدام نام برند‌های معروف جهان را نمایش می‌دهد. در سالن بسته می‌شود و فضا تاریک‌تر. اکنون تنها نور سکوها، مقصد نگاه مهمان‌ها می‌شود. میزبانان ۶ نفر هستند که به نوبت روی سکو می‌آیند و ضمن معرفی خودشان، خیلی کوتاه از رزومه فعالیت‌هایشان پیرامون طراحی لباس و مد می‌گویند. بالاخره مراسم اصلی با ورود پیچ و تاب‌دار نخستین «مانکن» به سکو آغاز می‌شود. یک ماسک تیره توری با نشان‌هایی از یک برند مشهور فرانسوی که با شالش هماهنگ شده، بر صورت دارد.
ماسکی برای دعوت به عروسی زیرزمینی
نکته نخستی که توجه مهمان‌ها را جلب می‌کند و گاه‌گاه صدای همهمه به سالن می‌اندازد، فاصله زیاد فیزیک و ظاهر مانکن‌ها از استاندارد‌های «مدلینگ» جهانی است. چهره‌های تبلیغاتی شو بدون درنظر گرفتن این استانداردها، با بینی، گونه و اندامی دستکاری شده روی صحنه می‌آیند. بگذریم؛ قرار است از شوی ماسک به‌عنوان نخستین ایونت تابستانی ماسک‌های کرونایی منطبق با «کووید» استایل بنویسم، پس به سالن شو باز می‌گردیم. در مجموع، ۵۰ مدل یا مانکن با انواع ماسک‌های ست‌شده با شال و روسری، دستکش، کیف، مانتو و کفش روی سکو مقابل چشم مهمان‌های لاکچری‌پسند، رژه می‌روند. البته به گفته خودشان «cat walk». هر مانکن در دست خود تکه کاغذ ارغوانی رنگی دارد که کد ست طراحی‌شده روی آن ثبت شده و مهمان‌هایی که ست را پسندیده‌اند می‌توانند براساس کد سه‌رقمی، ماسک و ست مورد نظر را سفارش دهند. بروشور‌هایی نیز طی اجرای شو، بین مهمان‌ها توزیع می‌شود که در آن مشخصات هر کد، از جنس گرفته تا محتوای طراحی و مناسبت استفاده از آن، شرح داده شده است؛ همه‌جور اطلاعات جز قیمت‌ها! حدود ۳۰دقیقه‌ای گذشته و همچنان مانکن‌ها با فیگور‌های اغراق‌شده می‌آیند و می‌روند. بیشتر ماسک‌ها یا با طرح‌هایی از گل‌های بهاری و ترنج زینت داده شده‌اند یا لوگوی برند‌های نام‌آشنا روی آن‌ها نقش بسته است. ماسک‌های توری، زنجیره‌دار، نگینی، عروسکی، کودکانه، ست‌های خانوادگی، مادر و دختری، رسمی و کرونا‌پارتی نیز نمایش داده می‌شوند. بخش ویژه مراسم به رونمایی از ماسک‌هایی مربوط می‌شود که هم به‌گونه‌ای کارت دعوت به عروسی است و هم قابلیت استفاده در همان مراسم عروسی را دارد. البته این روز‌ها با توجه به ممنوعیت برگزاری مراسمی با جمعیت گسترده، عروسی‌ها، یا زیرزمینی و یا در محیط‌های عجیب و غریبی مانند «کارواش»های حاشیه مناطق برگزار می‌شود. در هر صورت، ماسک ویژه این شو به‌گونه‌ای طراحی شده که تصویر عروس و داماد یک سو و سوی دیگر آن، زمان و مکان مراسم مشخص شده است!
ماسک گالری‌گردی
ساعت نزدیک به ۲۰ است. شو به پایان رسیده و مهمانان به آرامی به سالن پذیرایی هدایت می‌شوند و هریک از میزبان‌ها نیز آماده پذیرش سفارش‌های احتمالی هستند. با یک آمارگیری عینی می‌شود حدس زد، طرح‌های برندگرا که در سایه معروف‌ترین کمپانی‌های پیشرو در عرصه مد و همچنین ماسک‌های ست‌شده با شال هستند، بیشترین سفارش‌ها را می‌گیرند. در کسوت مشتری به یکی از میزبان‌ها که گویا طراح لباس جشنواره‌ای چندبازیگر درجه ۲ و ۳ هم بوده، نزدیک می‌شوم. «درباره کد ۱۷۳سؤال داشتم». بلادرنگ، گرم و گیرا توضیح می‌دهد: «عزیزم، انتخاب خوبی داری. پارچه این ماسک «نانو» و ۴لایه است. مناسب فصل گرم، اما مقاوم در برابر نفوذ هر‌گونه ویروس. طرحش هم که صمیمی و فانتزی، مناسب مهمانی‌هایی با تم «کژوال»های روزمره است. با یک تخفیف کوچک می‌شود ۳۲۰تومان. قابل شما عزیز دل را هم ندارد. البته ماسک در شکل و شمایل رسمی‌تر، قیمت‌های بیشتری دارد. مثلا کد ۱۵۰ مناسب شرکت در همایش یا حضور درگالری‌های هنری و ... است که با قیمت ۶۸۰تومان عرضه می‌شود». حرفش تمام‌شده نشده، دختر جوانی جلو می‌آید و می‌پرسد: «گلم، من از طرح ویژه‌تان، یعنی همان ماسک‌های دعوت به عروسی می‌خواهم، اما برای دعوت به مراسم تولد! می‌شود خیلی زود طراحی‌اش کنید؟» میزبان هم هیجان‌زده پاسخ می‌دهد: «امکان طراحی که هست، ولی هزینه‌هایش فرق می‌کند». کمی آن طرف‌تر، خانم میانسالی در هم‌صحبتی با یکی دیگر از مهمان‌ها می‌گوید: «شوی متوسطی بود. با اینکه طرح‌هایشان با مدل‌های مزونی و اینستاگرامی متفاوت بود، ولی خب، چنگی هم به دل نمی‌زد». دیگری باور دارد: «به هر حال، خاص‌بودن هزینه دارد. این روز‌ها هم که ماسک جزو جدانشدنی استایل‌مان شده و معلوم نیست تا چه زمان ادامه خواهد داشت. پس باید به ترکیب و هماهنگی ماسک با ظاهرمان توجه کنیم».
زیبایی و تأمین امنیت بهداشتی، قانون دارد
طراحی ماسک‌های لاکچری و فست‌فشن، گواه این نکته است که کروناویروس جهانی‌شده توانسته نقش یکی از عوامل تأثیرگذار بر پیدایی مد‌های نوین را اجرا کند. امیر زبده، سوپر مدل ایرانی که سال‌هاست از او به‌عنوان پدر مدلینگ یا چهره‌های تبلیغاتی در ایران یاد می‌کنند در ارتباط با استفاده از ماسک‌های لاکچری می‌گوید: «انسان در نهاد خود همیشه به‌دنبال زیبایی و تنوع بوده است. این همان حقیقتی است که نمی‌توان انکار کرد. اما حقیقت دیگری نیز وجود دارد که می‌گوید زیستن در هر جامعه‌ای، فرد را مقید به رعایت الزامات و قوانین می‌کند. قوانین جامعه ما مغایر با زیبایی و زیبایی‌پسندی نیست. آنچه خارج از دایره این قانون بچرخد، مصرف‌گرایی و تجمل‌گرایی افراطی است. ماسک‌ها در شرایط بحرانی شیوع یک بیماری می‌توانند در کنار ایجاد زیبایی، امنیت زیستی و بهداشتی افراد براساس پروتکل‌های تأییدشده، را تامین کنند. طبیعی است که این زیبایی و امنیت درهم‌آمیخته باید با مبالغ معقول ارائه شوند». زبده، همچنین ادامه می‌دهد: «بروز هارمونی در پوشاک افراد یک جامعه در فراوانی و تکرار، یک زیبایی جمعی در شهر و جامعه پدید می‌آورد که همزمان روحیه و نشاط را افزایش می‌دهد».
فریب لاکچری بودن را نخورید
مرتضی قدیری، دبیر انجمن پوشاک تهران، در پاسخ به این پرسش که برگزاری شو و ایونت ماسک‌های لاکچری، مجوز قانونی دارد یا نه؟ می‌گوید: «برگزاری شوی پوشاک، نیازمند دریافت تأییدیه‌های بسیار از سوی سازمان‌ها و نهاد‌های قانونی و متعدد است. این رویه قانونی درباره شوی ماسک‌های لاکچری با توجه به شیوه اجرا و حدود قیمت‌هایشان رعایت نشده است. می‌توان گفت غالبا اینگونه شوها، مزونی و زیرزمینی هستند. همچنان که نظارت بر قیمت پوشاک (در برند‌ها و گروه‌های ثبت‌شده) که ماسک به‌گونه‌ای زیرمجموعه آن محسوب می‌شود، به‌طور مستمر وجود دارد. ماسکی اگر با قیمت‌های آنچنانی عرضه می‌شود، به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی، در واقع برند نیست و پیگرد قانونی متوجه تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان آن خواهد شد». قدیری با اشاره به شیوه‌های عرضه پوشاک و ماسک لاکچری در بازار‌های کشور ادامه می‌دهد: «پوشاک و ماسک لاکچری اگر در بازار عرضه می‌شود یا قاچاق است و یا از طریق مزونی‌های فیکی که با ادعای اصل‌بودن فعال هستند، به فروش می‌رسد. متاسفانه برخی شهروندان نیز فریب زرق و برق محصولاتشان را می‌خورند، غافل از اینکه ماسک‌های به‌اصطلاح لاکچری از استاندارد‌های ایمنی بهداشت بسیار فاصله دارند. باید آگاه باشیم که ماسک‌های لاکچری تنها با هدف سودآوری در شرایط ویژه و رونق برند‌های «فست فشن» ارائه می‌شوند».
جامعه‌شناسی برجسته‌ترین نماد یک بیماری عالمگیر
ماسک، خیلی سریع‌تر از آنچه گمان می‌کردیم (با توجه به هوشمندی و شرایط‌سنجی طراحان اروپایی مد و کاسبان همیشه در صحنه)، به یکی از «اکسسوری»های پوشاک و استایل افراد تبدیل شد، به‌گونه‌ای که هر زمان قدم به خیابان و کوچه‌ها می‌گذاریم، آن هم در هر جایی از این جهان متأثرشده از ویروس ۱۲۵نانومتری، با جمعیت ماسک‌زده‌ای مواجه می‌شویم که ماسک‌های رنگارنگ برخی‌شان با وسواس ویژه و هماهنگی معناداری انتخاب شده است و برخی دیگر، اما از ماسکی معمولی در روزمرگی‌هایشان استفاده می‌کنند. امان‌الله قرایی، جامعه‌شناس و کنشگر مسائل اجتماعی، در ارتباط با جامعه‌شناسی ماسک به عنوان جزو لاینفک زندگی عصر جدید و نماد اصلی «کووید -۱۹» می‌گوید: «مواجهه با ماسک، غریب و بعید نیست. از آنجا که این مواجهه ردپایی محسوس در طول تاریخ بشر داشته است، یعنی شاید از زمان شکل‌گیری قبایل بدوی «آفریقا» یی که از ماسک‌های دست‌سازشان با هدف دفع نیرو‌های شیطانی بهره‌می‌گرفتند، تا دهه ۵۰ الی ۸۰ میلادی که در پی شیوع بیماری‌هایی مانند «طاعون» و «سارس» برای جلوگیری از ابتلا به بیماری از ماسک‌های بزرگ و صورت‌پوش استفاده می‌کردند، این استتار‌کننده لبخند‌ها و غصه‌ها، دستخوش تغییراتی در کارکرد شده است. اما نشانه‌شناسان و زیبایی‌پژوهان تغییرات در کارکرد ماسک، آن‌هم در بازه‌های مختلف تاریخی و موقعیت‌های گوناگون جغرافیایی را مثبت ارزیابی می‌کنند و بر این باورند که ماسک در تلفیق با هنر و خلاقیت می‌تواند ازجمله عوامل تأثیرگذار در دوران جدید حیات بشری باشد. البته درصورتی که پای تجمیع ثروت و سرمایه و سودآوری‌های کلان گروهی اندک در میان نباشد». قرایی همچنین ادامه می‌دهد: «این تغییر کارکرد و تأثیرگذاری از شناسایی نیاز بازار و تقاضای مصرف‌کننده آغاز می‌شود. مصرف‌کننده دنیای امروز نیز یا در گروه اقشار مرفه جای دارد و یا در گروه اقشار متوسط و ضعیفی که همیشه علاقه‌مند به سبک زندگی گروه نخست (سبک زندگی لاکچری) بوده، ساکن است و از آنجا که نیاز شناسایی‌شده بازار، ماسک لاکچری نام دارد، تولیدکنندگان به خط می‌شوند. تطبیق‌یافتگی و پذیرش این مسئله که کروناویروس تا پیش از شنیدن خبر‌های خوشی مانند کشف واکسن، دست از سر بشر برنمی‌دارد، مزید بر علت می‌شود تا شرکت‌های مد و افراد سودجو برای مشتریان ویژه، ماسک‌های سفارشی و اختصاصی با قیمت‌های نجومی تولید کنند تا هرچه بیشتر و بهتر شبیه «سلبریتی» مورد پسندشان که ساعتی پیش ماسک خود را با کت یا هودی‌اش ست کرده بود، شوند. به این‌ترتیب، انحطاط عمیق کارکرد ماسک‌های بهداشتی آن هم در شرایطی که سرتیتر بسیاری از اخبار منتشرشده، کمبود ماسک در کشورها، افزایش مرگ‌ومیر ناشی از شیوع موج دوم اپیدمی کروناویروس، ادامه سریال غارت محموله‌های لوازم بهداشتی و مواد ضدعفونی‌کننده در مسیر‌های بین‌المللی، کاهش میزان تاب‌آوری کادر درمانی و ده‌ها شگفتی دیگر است، آغاز می‌شود. مد مسیر خود را در ناشناختگی کرونا یافته است. حتی قاچاقچیان موادمخدر هم در بحبوحه این بیماری همه‌گیر، سبد محصولاتشان را با انواع ماسک‌های وارداتی لاکچری یا حتی فیک‌های زیرزمینی‌دوز تنوع بخشیده‌اند. در سیاست نیز جنگ و دیپلماسی ماسک، حکمفرماست؛ بنابراین در این هرج و مرج بدون مرز کرونایی، اکنون این ماسک‌ها هستند که با بردار صعودی قیمتشان، فاصله‌های طبقاتی- مالی را فریاد می‌زنند و قشر همیشه نمایشی و عاشق شوآف، سلفی‌هایشان را با اقسام ماسک‌های لوکس و گرانبها به‌روز می‌کنند. این اغراق در مصرف‌گرایی و روندگی در مسیر‌های غیرمعمول یک پدیده (کرونا) از گستردگی و سرعت شیوع همان پدیده، وحشتناک‌تر است. درست همین‌جا نقطه آغاز سبک زندگی متفاوت است که تغییرات آن مطابق با الگو‌های اصولی پیش نمی‌رود».
تنوع عامل لاکچری شدن
طراحی ماسک‌های لاکچری و فست‌فشن، گواه این نکته است که کروناویروس جهانی‌شده توانسته نقش یکی از عوامل تأثیرگذار بر پیدایی مد‌های نوین را اجرا کند. امیر زبده، سوپر مدل ایرانی که سال‌هاست از او به‌عنوان پدر مدلینگ یا چهره‌های تبلیغاتی در ایران یاد می‌کنند در ارتباط با استفاده از ماسک‌های لاکچری می‌گوید: «انسان در نهاد خود همیشه به‌دنبال زیبایی و تنوع بوده است»
