اسفندماه سال ۱۳۹۶ بود که خبر ذرتهای آلوده برای نخستین بار رسانهای شد. در این خبر، یک مقام مسئول در بندر امام خمینی استان خوزستان از کشف و توقیف ۱۲۶ هزار تن ذرت آلوده در گمرک آن استان گفت.
به گزارش تابناک اقتصادی، وی با بیان اینکه عمده ذرتهای آلوده توسط واردکنندگان بخش خصوصی وارد این استان شده است، گفت: بخشی از این محصولات نیز توسط سازمانهای دولتی وارد کشور و محوطه بندری امام خمینی شده است. به گفته این مقام مسئول، بعد از تایید و احراز آلوده بودن ذرتهای مورد اشاره توسط اداره استاندارد استان، انبارهای نگهداری این ذرتها پلمب و از ترخیص محمولههای مورد اشاره جلوگیری شد. این ذرتها عمدتا از کشور برزیل و در همان سال ۹۶ وارد کشور شده بودند.
پس از این ماجرا، فشارها برای ترخیص این ذرتها افزایش یافت، به طوری که در دی ماه سال ۱۳۹۷ مسلم بیات، معاون ارزیابی کیفیت سازمان ملی استاندارد در نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در زمینه جلوگیری از ورود این ذرتهای آلوده گفت: بیش از هزار و ۱۰۰ آزمایش انجام شد تا بتوانیم به نتیجه قطعی برای جلوگیری از واردات ذرت آلوده برسیم و حتی در سطوح بالا هم قسم شدیم اگر این اقدام به قیمت از دست دادن پست و جایگاهمان هم شود، کوتاه نیایم و کوتاه نیامدیم.
به هر حال کم کم این ماجرا به فراموشی سپرده شد تا اینکه در نهم مرداد سال ۹۸ بود که امیر خجسته، نائب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس طی سفری که به بندر امام خمینی (ره) داشت، دوباره این مساله را به تیتر یک رسانهها تبدیل کرد.
خجسته در این سفر خود عنوان کرد: خواستار عملکرد بهتر وزارتخانهها در جابجایی کالاهای وارداتی مورد نیاز که از طریق این بندر تامین میشود، هستیم. به عنوان مثال، یک محموله ۱۴۰ هزار تنی ذرت آلوده از سال ۹۵ در انبارها وجود دارد که باید هرچه سریعتر این موضوع تعیین تکلیف شود.
خجسته در این خصوص گفت: سیزده شرکت دولتی با ۳۵ میلیون دلار ارز تخصیصیافته توسط بانک مرکزی در سال ۹۵، معادل ۴۹۱ هزار تن ذرت آلوده به سم آلفاتوکسین را وارد کشور کردند. طبق مستندات این ذرتها از بدو ورود آلوده به سم آفلاتوکسین بوده است. از این ۴۹۱ هزار تن ذرت آلوده ۳۵۰ هزار تن به کشور وارد شده و متأسفانه باید بگویم هر دامی که این ذرتها برایش استفاده شده باشد، شیر و محصولات لبنی آن آلوده به این سم میشود. ذرتهای وارد شده دارای گواهی تأیید بهداشت برزیل از سازمان بینالمللی SGS نیستند.
در دهم مرداد ماه ۹۸، کاظم پالیزدار، مشاور معاون اول رئیس جمهوری و دبیر ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی در توییتر خود از دستور رئیسجمهوری در زمینه ذرتهای آلوده خبر داد و نوشت: روز گذشته با دستور قاطع و صریح رئیس جمهور محترم، آخرین تلاشهای افراد برای واردات ذرتهای آلوده به کشور متوقف شد. ایشان همچنین دستور برخورد و معرفی متخلفین به دستگاه قضایی را صادر نمودند. این موضوع چند سالی است در دست پیگیری میباشد و در این مدت فشارهای زیادی را تحمل کردیم.
همچنین در دوازدهم مرداد ماه ۹۸، نیره پیروزبخت رئیس سازمان ملی استاندارد ایران نیز جزییاتی از آلودگی این ذرتها را اعلام کرد و گفت: کشتی این محموله در سال ۹۵ در گمرک بندر امام خمینی پهلو گرفت و یکی از مشکلات محصول ذرت وارد شده از برزیل، وجود سم آفلاتوکسین بود که در همه جای دنیا میزان استاندارد آن برای خوراک دام شیری و گوشتی ۵ “ppb” پیش بینی شده، اما در این محموله ۱۲۰ هزار تنی، میزان سم بیشتر از استاندارد و بالاتر از ۵“ppb” است. دو هزار بار آزمایش از محموله ذرت انجام و نتیجه آزمایشها این شد که محموله برای سلامتی انسان مضر است، علاوه بر آن با گذشت سه سال از توقف محموله در ورودی کشور، میزان سم آن بالاتر هم رفته است.
سپس در پنجم شهریور ۹۸ گمرک در مورد میزان این ذرتهای آلوده واکنش نشان داد و اعلام کرد: در سال ۹۵ مقدار ۵۱۳ هزار تن ذرت دامی متعلق به ۹ شرکت عمده واردکننده این محصول به انبارهای بندر امام خمینی (ره) وارد شده است که مقدار ۲۰ هزار تن آن قبل از اظهار به گمرک توسط اداره استاندارد بندر مذکور مغایر با استاندارد و آلوده به سم آفلاتوکسین اعلام و مقرر میگردد از خروج کالا جلوگیری شود. بر اساس این گزارش مابقی کالا به مقدار ۴۹۳ هزارتن ذرت دامی طی ۱۳ فقره اظهارنامه واردات قطعی به گمرک اظهار میگردد.
براساس اعلام گمرک برای ۳۶۸ هزار تن ذرت دامی مجوز ترخیص صادر و در خصوص ۱۲۵ هزار تن ذرت دامی به دلیل عدم انطباق با استاندارد و آلوده به سم آفلاتوکسین غیر قابل ترخیص اعلام شد، بنابراین گمرک برای مجموع ۱۴۵ هزار تن ذرت دامی آلوده، اظهارنامه متروکه تنظیم و مراتب را به سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی استان خوزستان اعلام کرد.
خجسته، رئیس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی مجلس در هجدهم آبان ماه ۱۳۹۸ با بیان اینکه ذرتهای آلوده برزیلی در انبارهای گمرک دپو شده است، افزود: رئیس جمهور پس از بررسی و اعلام نظر تیم کارشناسی مجلس، دستور امحای ذرتهای آلوده را صادر کرده که البته امحای این حجم از ذرت مشکلات خاص خود را دارد.
خجسته اظهار داشت: برای امحای ذرتهای آلوده برزیلی ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار، ۱۰۰۰ روز وقت و هفت هزار کامیون سنگین نیاز است.
در خرداد ماه سال گذشته، سید حسین میرمعینی، عضو هیات مدیره و معاون بهرهبرداری و فروش سازمان اموال تملیکی با بیان اینکه طی آخرین تصمیم با دستور رئیسجمهور و مصوبات ستاد مبارزه با بیماری کرونا قرار شد تا بررسیهایی در رابطه با تبدیل مانده ذرتها به الکل صورت بگیرد، افزود: تاکنون ۲۳ هزار تن از ذرتهای آلوده صادر شده است، مابقی نیز اگر سازوکار فراهم شود، تبدیل به الکل خواهد شد و مورد استفاده قرار میگیرد. به گفته این مقام مسئول در سازمان اموال تملیکی در حال حاضر ۱۵۰۰ تن از ذرتها برای آزمایش و استحصال الکل و پسماندهای آن در حال بررسی است.
به هر صورت پس از خرداد ۹۹ کمتر خبری درباره سرنوشت ذرتهای آلوده منتشر شد تا اینکه غلامرضا شریعتی رئیس سازمان استاندارد طی مصاحبهای در ۲۵ خرداد ماه سال جاری دوباره به موضوع ذرتهای آلوده ورود کرد. وی گفت: در پاسخ به سوالی درباره جدیدترین وضعیت ذرتهای آلوده نیز گفت: احتمالاً با تمهیدات اندیشیده شده، مابقی ذرتهای آلوده از کشور خارج خواهد شد و دیگر چیزی به عنوان ذرت آلوده در کشور نخواهیم داشت.
وی افزود: با پیگیری انجام شده این محموله به کشورهایی که استاندارد آنها با استاندارد ایران متفاوت است و متقاضی این محموله هستند یا میخواهند آن را به مواد دیگری تبدیل کنند، منتقل خواهد شد.
ذرت محصولی است که برای خوراک دام و خوراک انسان در محصولاتی همچون ذرت حجیم شده مصرف میشود و اگر ذرت آلوده به مصرف دام شیری و پرواری برسد، شیر و گوشت دام نیز آلوده به آن سموم خواهد شد.