دیگر عادت کردهایم که با شروع فصل تابستان نظارهگر سوختن جنگلها باشیم. در همین تابستان گذشته چندین بار جنگلهای کشور طعمه حریق شد و این مهمترین سرمایههای ملی، آن هم در شرایط بحرانی زیست محیطی کنونی نابود شد. بر کسی پوشیده نیست که بسیاری از این آتشافروزیها عمدی است و بسیاری دیگر نیز بر اثر بیاحتیاطی رخ میدهد. اما ماجرا فقط به آتش زدن درختان ختم نمیشود!
سودجویان از هیچ تلاشی برای از بین بردن جنگلها برای منافع شخصی مثل تغییر کاربری زمینها به مسکونی و تجاری دریغ نمیکنند، اما بسیاری دیگر نیز با قطع درختان بلوط برای تهیه زغال بهدنبال سوداگری هستند. زغال بلوط یا زغال جنگلی یکی از زغالهای گرانقیمت کشور است که این روزها طرفداران زیادی دارد و بازار آن حسابی گرم است. بنابر آمار، از هر درخت بلوط نزدیک به ۴۰۰ هزار تومان زغال به دست میآید، در حالی که ارزش اکولوژیک هر درخت بلوط حدود یک میلیارد تومان است. یعنی ۶۰۰ میلیون تومان ضرر عمومی و ۴۰۰ میلیون تومان منفعت شخصی! به زبان سادهتر با سوزاندن زغال بلوط به مهمترین سرمایه ملی آتش میافکنیم.
به جز مصرف زغال بلوط در داخل کشور، چه به صورت کبابی و چه به صورت قلیانی، بخشی از این زغالها به کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز صادر میشود. بخش عمدهٔ این بحران محیط زیستی ناشی از نبود فضای امن اشتغال، مشکلات مالی، عدم تدبیر مسئولان و سومدیریتهای کلان است که باعث افتادن آتش فقر به جان جنگلهای زاگرس شده است.
آمارها به ما میگویند که روزانه ۳۰۰۰ تن زغال برای قلیان در ایران مصرف میشود که برای تهیهٔ این مقدار باید ۹ هزار درخت قطع شود. بله! روزانه ۹ هزار درخت بلوط بر سری قلیانها دود میشوند و به آسمان میروند. اما این تمام ماجرا نیست! دو برابر این مقدار نیز به عنوان زغال کبابی مصرف میشود. به این ترتیب، روزی ۲۷ هزار اصله درخت بلوط به عنوان زغال کبابی یا قلیان میسوزد و خاکستر میشود. سالانه مساحتی برابر با ۵۰۰۰ ورزشگاه آزادی، فقط و فقط برای تولید زغال، از جنگلهای زاگرس کاسته میشود. برای آنکه عمق فاجعه بیشتر مشخص شود، خوب است بدانید که این مقدار درخت که هر ساله با بیتفاوتی و سکوت محض مسئولین برای تولید زغال میسوزد، حدود یک میلیارد دلار ارزش دارد.
دیوار از ابتدای آذرماه امسال خریدوفروش زغال جنگلی را در این پلتفرم ممنوع اعلام کرده است و ابراز امیدواری کرده که سایر پلتفرمهای نیازمندیها و ارسال آگهی نیز در اقدامی مشابه، دست تخریبگران محیط زیست را تا آنجا که مقدور است کوتاه کنند. سوداگران این بازار دیگر نمیتوانند در دیوار آگهی خریدوفروش زغال بلوط ثبت کنند.