اقدام اخیر شرکت انرژی دولتی گازپروم روسیه در قطع عرضه گاز به لهستان از طریق خط لوله یامال، بار دیگر نگرانیهای عرضه را تجدید کرد، زیرا روسیه و غرب درباره تقاضای مسکو برای پرداخت پول گاز به روبل اختلاف دارند.
به گزارش ایسنا، لهستان که مهلت قراردادش برای خرید گاز روسیه امسال به اتمام می رسد، مکررا اعلام کرده که به برنامه مسکو برای اجرای سیستم پرداخت جدید عمل نخواهد کرد. این سیستم افتتاح حساب در "گازپروم بانک" را الزامی می کند که پول پرداخت شده به ارز خارجی را به روبل تبدیل می‌کند.
خبرگزاری تاس به نقل از رئیس پارلمان روسیه نوشت: روسیه برای احتمال توقف خرید انرژی از سوی اروپا آماده است.
اروپا برای حدود ۴۰ درصد از واردات گاز طبیعی خود به روسیه وابسته است که عمده این گاز از طریق خط لوله منتقل می شود. مجموع عرضه روسیه به اروپا سال گذشته به حدود ۱۵۵ میلیارد متر مکعب رسید و ۵۲ میلیارد متر مکعب آن از طریق اوکراین یا مسیرهای نزدیک آن منتقل شد. مسیرهای جایگزین شامل خط لوله یامال-یوروپ که از بلاروس و لهستان عبور کرده و به آلمان می رسد و خط لوله نورد استریم ۱ که از دریای بالتیک به آلمان امتداد دارد، هستند.
اکثر کشورهای اروپایی وابستگی خود به گاز روسیه را در سالهای اخیر کاهش داده اند. کریدور ترانزیت اوکراین در سال ۲۰۲۱ عمدتا برای انتقال گاز به اسلواکی و سپس به اتریش و ایتالیا مورد استفاده قرار گرفت.
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا واردات نفت و فرآورده های نفتی روسیه را ممنوع اعلام کرده و انگلیس هم اعلام کرده است که واردات نفت روسیه را تا پایان سال ۲۰۲۲ متوقف می کند. اتحادیه اروپا اعلام کرده که می خواهد واردات گاز روسیه را امسال به میزان دو سوم کاهش دهد و وابستگی به واردات از روسیه را پیش از سال ۲۰۳۰ قطع کند.
بعضی از کشورها گزینه های دیگری برای تامین گاز دارند و شبکه گاز اروپا به هم پیوسته است بنابراین گاز تامین شده می تواند در این شبکه تقسیم شود هر چند که بازار گاز جهانی حتی پیش از بحران اوکراین هم دچار بحران کمبود عرضه بود.
آلمان که بزرگترین مشتری گاز روسیه است و صدور تاییدیه خط لوله گازی جدید نورد استریم ۲ را به دلیل بحران اوکراین متوقف کرده، ممکن است از انگلیس، دانمارک، نروژ و هلند از طریق خط لوله، گاز وارد کند. انجمن نیروگاه BDEW آلمان خواستار برنامه دولتی اضطراری برای آماده سازی این کشور در برابر اختلالات عرضه گاز روسیه شده است.
شرکت اکوئینور نروژ اعلام کرده در حال بررسی راههایی برای تولید بیشتر گاز از میادین نروژی در تابستان امسال که معمولا فصل تعمیرات است، خواهد بود.
جنوب اروپا می تواند گاز جمهوری آذربایجان را از طریق خط لوله ترانس آدریاتیک به ایتالیا و همچنین از خط لوله گاز طبیعی ترانس آناتولی از طریق ترکیه دریافت کند.
آمریکا هم برای تامین ۱۵ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی مایع برای اتحادیه اروپا در سال میلادی جاری تلاش می کند. با این حال مقامات ارشد دولت آمریکا مشخص نکرده اند چه میزان LNG اضافی از سوی آمریکا برای اتحادیه اروپا فراهم خواهد شد. کارخانه‌های LNG آمریکا با ظرفیت کامل تولید می کنند و تحلیلگران می گویند عمده صادرات اضافی که به اروپا فرستاده می شود، صادرات تغییرمسیر یافته از نقاط دیگر است.
پایانه‌های LNG اروپا هم ظرفیت محدودی برای واردات بیشتر دارند با این حال بعضی از کشورهای اروپایی می گویند در حال بررسی راههایی برای توسعه واردات و ذخیره سازی هستند.
قرارداد لهستان با گازپروم برای ۱۰.۲ میلیارد متر مکعب در سال است و حدود ۵۰ درصد از مصرف این کشور را پوشش می دهد. شرکت PGNiG لهستان اعلام کرد اقداماتی را برای احیای جریان گاز مطابق با قرارداد یامال انجام خواهد داد و هر گونه توقف عرضه، نقض این قرارداد خواهد بود و این شرکت حق مطالبه خسارت را در این مورد خواهد داشت.
چندین کشور ممکن است به دنبال پر کردن هر گونه شکاف در تامین انرژی با واردات برق از شبکه‌های کشورهای همسایه باشند که تولید برق با استفاده از نیروی هسته‌ای، تجدیدپذیرها، برق آبی یا زغال سنگ را افزایش داده‌اند.
کمیسیون اروپا اعلام کرد گاز و LNG از کشورهایی نظیر آمریکا و قطر می تواند امسال جای ۶۰ میلیارد متر مکعب عرضه گاز روسیه را بگیرد. افزایش مصرف بیومتان و هیدروژن تا سال ۲۰۳۰ هم می تواند به این منظور کمک کند.
پروژه‌های بادی و خورشیدی جدید می تواند امسال جای ۲۰ میلیارد متر مکعب تقاضا برای گاز را بگیرد و سه برابر شدن آن تا سال ۲۰۳۰ و افزوده شدن ۴۸۰ گیگاوات نیروی بادی و ۴۲۰ گیگاوات انرژی خورشیدی، می‌تواند ۱۷۰ میلیارد متر مکعب در سال صرفه جویی به همراه داشته باشد.
کاهش یک درجه ای ترموستات‌ها می تواند در مصرف ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز در سال میلادی جاری صرفه‌جویی کند و تا سال ۲۰۳۰ جایگزین کردن پمپهای حرارتی به جای آبگرمکن‌های گازی، می تواند ۳۵ میلیارد متر مکعب در مصرف گاز صرفه جویی کند.
نیروی هسته‌ای موجود در بلژیک، انگلیس، فرانسه و آلمان کاهش پیدا کرده و نیروگاهها به دلیل فرسودگی یا قرار گرفتن در فرآیند بازنشستگی، با اختلال فعالیت روبرو هستند.
اروپا تلاش می کند از زغال سنگ فاصله بگیرد و اهداف اقلیمی را محقق کند اما بعضی از نیروگاههای زغال سوز در پی جهش سرسام آور قیمتهای گاز، از اواسط سال ۲۰۲۱ دوباره فعالیتشان را ازسرگرفته‌اند. آلمان اعلام کرده است که برای کاهش وابستگی به گاز روسیه، ممکن است عمر فعالیت نیروگاههای زغال سوز یا هسته‌ای را افزایش دهد.
در بحرانهای قبلی، کشورها به دنبال کاهش تولید صنعتی در برخی مواقع بودند و به ژنراتورهای پشتیبان پول پرداخت می‌کردند و به خانوارها دستور می‌دادند مصرف انرژی را محدود کرده یا قطع برق موقتی را اجرا می کردند.
به گفته تحلیلگران، اگر آلمان گاز کافی دریافت نکند، صنعت این کشور که عامل یک چهارم از مصرف این کشور است، اول از همه آسیب خواهد دید.
طی ۱۵ سال گذشته اختلافات شدیدی بین روسیه و اوکراین بر سر گاز پیش آمد که عمدتا مربوط به قیمتها بود. در سال ۲۰۰۶ گازپروم عرضه گاز به اوکراین را به مدت یک روز قطع کرد. در زمستان ۲۰۰۹-۲۰۰۸ اختلالات عرضه گاز روسیه در سراسر اروپا منعکس شد و روسیه عرضه گاز به کی‌یف را در سال ۲۰۱۴ پس از الحاق شبه جزیره کریمه قطع کرد.
بر اساس گزارش رویترز، اوکراین خرید گاز روسیه را در نوامبر سال ۲۰۱۵ متوقف کرد و به جای آن با معکوس کردن جریان گاز در بعضی از خطوط لوله خود، از کشورهای اتحادیه اروپا گاز وارد کرد.
