تأمین و نوسازی ماشین آلات، اساس توسعه صنعت معدن کشور/ لزوم ایجاد تسهیل در زمینه تأمین و نوسازی ماشین آلات صنعت معدن

تابناک اقتصادی: ماشین‌آلات معدنی از مهم‌ترین ابزار تولید در بخش معدن هستند که امروز عرضه‌ی آنها کاهش چشمگیری یافته و با توجه به تقاضای بالا این ماشین آلات، عرضه محدود آنها منجر به افزایش هزینه‌ی تأمین ماشین‌آلات معدنی شده است.

بر اساس آمارهای مندرج در سامانه‌ی کاداستر که مبتنی بر خوداظهاری معادن است، عمر ماشین‌آلات پرکاربرد در معادن روباز شامل لودر، بلدوزر، بیل مکانیکی، شاول، دامپتراک و گریدر؛ بر اساس جدول زیر، به صورت متوسط 18 سال است.

علاوه بر این تعداد ماشین‌آلات با سال ساخت کمتر از 10 سال، سهم ناچیزی در سبد ماشین‌آلات معدنی دارند و بخش قابل توجهی از ناوگان ماشین‌آلات معدنی مربوط به ماشین‌های با بیش از 20 سال ساخت می‌باشد. بنابراین فرسودگی ناوگان ماشین‌آلات معدنی از بزرگترین چالش های موجود در زمینه معادن به حساب می­آید.

متخصصان بخش معدن معتقدند ضعف فناوری و محدودیت واردات باعث کاهش کارایی ماشین آلات شده است. در صورتی که تصمیم به نوسازی ماشین‌آلات گرفته شود، صرفاً با اولویت‌دهی به ماشین‌آلات با عمر بالای 30 سال؛ باید حدود 5300 دستگاه تأمین و جایگزین این ماشین‌آلات شوند. حال اگر ماشین‌آلات با عمر بیش از 20 سال نیز به این لیست اضافه شود، بالغ بر 10 هزار دستگاه برای حفظ وضع موجود مورد نیاز است. بعلاوه حدود 5000 دستگاه ثبت شده وجود دارند که اطلاعات کامل و دقیقی از آنها در دسترس نیست و برآورد می‌شود عمده این ماشین‌آلات از رده خارج و نیازمند جایگزینی هستند. با این وصف نیاز فعلی بخش معدنی کشور برای نوسازی ماشین آلات با هدف حفظ وضع موجود حدود 15 هزار دستگاه است.

توسعه عملیات معدنی در کشور نیز نیازمند تأمین ماشین‌آلات میباشد. در این زمینه برآورد می‌شود حدود 10 هزار دستگاه برای دستیابی به تولید 700 میلیون تنی مواد معدنی در کشور، علاوه بر تعداد ماشین‌آلات نیازمند نوسازی، مورد نیاز باشد که مجموع نیاز کشور را به ماشین‌آلات معدنی در یک بازه زمانی 4 ساله به حدود 25 هزار دستگاه می‌رساند. وزارت صنعت،معدن وتجارت پیش‌بینی کرده که طی 4 سال 200 میلیون تن افزایش تولید مواد معدنی از معادن فعال کشور و بالغ بر 800 میلیون تن افزایش عملیات معدنی داشته باشد و این مهم با ماشین آلاتی که عمری بالای 20-30 سال دارند، ممکن نیست.

مضاف بر اینها؛ محدودیتهای مالی از مسائلی است که طی سال‌های گذشته به عنوان مانعی بر سر راه نوسازی ماشین‌آلات معدنی قرار دارد. تأمین مالی معادن بایستی در برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گیرد تا معادن کوچک مقیاس، برای اقدام به نوسازی ماشین‌آلات، تشویق شوند. ممنوعیت واردات ماشین آلات معدنی به بهانه تولید داخلی آنها و وضعیت نابه­سامان ارز کشور نیز؛ فعالان بخش معدن را به سمت بکارگیری ماشین‌آلات مستعمل خارجی با سال ساخت بسیار بالا سوق داده است. ممنوعیت واردات، منجر به صرف هزینه گزاف جهت نوسازی ماشین آلات شده است و این امر عملاً سود اوری معادن را با چالشی اساسی مواجه کرده است. به نظر میرسد ایجاد تسهیل در زمینه تأمین ماشین آلات و نیز نوسازی ماشین آلات بخش معدن بایستی برای دولت در اولویت قرار گیرد و از آن به عنوان یک مجموعه ارز آور استفاده شود.