یافتن متحدان استراتژیک در منطقه، راه حضور خودروسازی ایران در زنجیره ارزش جهانی خودرو/ تصاحب بازارهای خودروی منطقه، راهی برای بین المللی شدن صنعت خودرو/ ارزهای بادآورده نفتی و فرصت طلایی خودروساز ایرانی در بازارهای منطقه

در شرایطی که وضعیت سیاسی به ویژه رویکردهایی که در خصوص روابط خارجی و بین المللی وجود دارد، بر ساختارهای اقتصادی و صنعتی سایه انداخته، به نظر می آید بازی در زمین کشورهایی که بیشترین و قدرتمندترین حضور را در زنجیره ارزش جهانی خودرو دارند و نقش آفرینی در این زنجیره، برای خودروسازهای داخلی، دور از دسترس است. این در حالی است که صنعت خودروسازی داخلی در سالهای اخیر رشد و توسعه قابل قبولی داشته و مدت هاست از حالت مونتاژ صرف عبور کرده است به عنوان مثال، خودروی شاهین یا خانواده کوییک سایپا و اساسا ایکس 200، مونتاژ صرف نبوده و قابلیت های بین المللی شدن را دارند. تجارب دهه های اخیر نشان می دهد که تمرکز خودروسازان داخلی بر بازارهای منطقه برای صادرات و یا حتی شکل دادنِ نوعی از مناسبات دو سویه با این کشورها می تواند خودروسازی ایران را در عرصه جهانی مطرح کند. میلاد بیگی کارشناس خودرو، توضیح می دهد که خودروسازان داخلی به چه شکل می توانند از فرصت های موجود در بازارهای منطقه برای مطرح شدن در زنجیره ارزش جهانی استفاده کنند.

شکل گیری جریان صادرات خودرو و قطعه

میلاد بیگی در ابتدا به بسترهای موجود در کشورهای منطقه برای فعالیت خودروسازان داخلی اشاره کرد و گفت:«در منطقه ای که از آن حرف می زنیم، به ویژه در خصوص کشورهای آسیای میانه و حاشیه خلیج فارس، چون تولید خودرو امر پرنگ و شاخصی نیست و ساختار تولیدی قدرتمندی وجود ندارد، خودروسازی ایران می تواند با فعال کردن این ظرفیت‌ها، خود را بین المللی کرده و جریان مستمری از صادرات خودرو و قطعات را شکل دهد. بدین ترتتیب است که صنعت خودرو می تواند گام های نخست در مسیر رقابت پذیر بودن و بین المللی شدن را بردارد. یعنی تا زمانی که خودروسازی ما در منطقه رشد و نمو نکند، نمی تواند در سطح جهانی مطرح شود. به علاوه، همکاری های منطقه ای می‌تواند به سهام داری های منطقه ای بدل شود و این سهام داری ها نیز به نوبه خود به سرمایه گذاری های منطقه ای منجر شود. به عنوان مثال شرکت قطری می تواند در سایپا سهام بگیرد و عضو هیئت مدیره در این شرکت قرار دهد و در ادامه سرمایه وارد کرده و در همکاری با گروه سایپا خودروی جدیدی طراحی کند.»

ارزهای نفتی، فرصت طلایی برای صنعت خودروی ایران

میلادبیگی در ادامه به ظرفیت های منطقه برای کمک به رشد و توسعه خودروسازی های داخلی اشاره کرد و گفت:«منطقه مورد بحث، منطقه ایست که ارز بادآورده نفتی دارد. در مناطقی که ارز نفتی وجود دارد، بسترها برای فعالیت های تولیدی به صورت تاریخی شکل نگرفته به همین دلیل انجام کار تولیدی هم از حیث ارزی و هم تجاری (تعرفه ای) دشوار است. این وضعیت اما از زاویه دیگر می تواند مثبت تلقی شود و فرصت هایی را پیش روی خودروسازی ما قرار دهد؛ به این معنا که در چنین منطقه ای هنوز ساختارهای مدرن صنعتی شکل نگرفته و به همین اعتبار، این امکان وجود دارد که صنعت گران ما به عنوان بازیگران اصلی در آن کشورها ظهور کنند. پیامد مثبت دیگری که مشارکت ها و روابط بین المللی برای خودروسازی دارد این است که از دامنه دخالت های حاکمیتی و دولتی در بنگاه می کاهد. به این معنا که وقتی بنگاه به قواعد و قوانین بین المللی وصل شود، حاکمیت ملی می داند که در صورت دخالت با جریمه های سنگین مواجه می شود. فراهم شدن چنین فرصتی برای رشد و مطرح شدن در سطح جهانی البته مستلزم این است که بنگاه های اقتصادی در داخل از وضعیت مناسبی برخوردار باشند، در شرایطی که خودروسازی های ما درگیر مسائلی چون زیان انباشته ، تامین تولید و حتی دشواری پرداخت حقوق کارگران خود بوده و هستند، نمی توانند حضور در بازارهای منطقه با سبک و سیاقی که گفته شد را به راحتی در دستور کار خود قرار دهند.»