چند نکته مهم در مورد خشکی چشم و درمان آن

به گزارش «تابناک»، چشم پزشک ممکن است برای تائید بیماری میزان اشک را اندازه‌گیری کند. دلایل و علت های خشکی چشم را بررسی کند تا درمانی مناسب برای آن درنظر گرفته شود.

Dry Eye Syndrome، خشکی چشم یا سندروم خشکی چشم؛ یک بیماری شایع است. خشکی چشم زمانی رخ می‌دهد که اشک بسیار سریع تبخیر شود، یا هنگامی که چشم‌ها اشک بسیار کمی تولید کنند. خشکی چشم ممکن است در یک یا هر دو چشم ایجاد شود و می‌تواند منجر به عفونت شود. کراتیت سیکا (Keratitis sicca) و کراتوکانجوکتیویس سیکا (Keratoconjunctivitis sicca) نیز برای توصیف خشکی چشم در پزشکی استفاده می شود.

سندرم خشکی چشم می‌تواند در هر سنی و در افرادی که از نظر بیماری‌های دیگر سالم هستند، اتفاق بیفتد. با این حال، در سنین بالاتر که چشم اشک کمتری می‌سازد و همچنین در خانم‌ها نسبت به آقایان، شایع تر است. به علاوه خشکی چشم در مناطقی که سوء تغذیه باعث کمبود ویتامین A می‌شود نیز، شایع تر است.

علائم خشکی چشم چیست؟

بیماری که دچار سندروم خشکی چشم است می‌تواند علائم متنوعی از جمله موارد زیر را تجربه کند:

• احساس سوزش، خشکی، وجود شن و زخم در چشم
• مواد چسبناک داخل یا اطراف چشم
• حساسیت چشم به دود یا باد
• قرمزی چشم
• دشواری در باز نگه داشتن چشم
• خستگی چشم بعد از حتی مطالعه‌ی کوتاه مدت
• تاری دید مخصوصا در انتهای روز
• حساسیت به نور
• ناراحتی هنگام استفاده از لنز
• دوبینی
• چسبیدن پلک‌ها به هم هنگام بیدار شدن.

نکات مهم:

• در نظر داشته باشید که عوارض خشکی چشم؛ شامل بدتر شدن قرمزی چشم و حساسیت نسبت به نور، افزایش درد چشم و اختلالات بینایی می‌شود.
• در بعضی بیماران گاهی خشکی زیاد چشم باعث تحریک بیش از حد جزء آبکی اشک شده و منجر به آبریزش چشم می‌شود.
• گاهی نیز بیمار احساس وجود جسم خارجی در چشم می‌کند.

خشکی چشم چگونه به وجود می آید؟

چشم‌ها در همه‌ی لحظات اشک تولید می‌کنند. چشم‌های سالم دائما با یک لایه از مایع که صفحه‌ی اشکی نامیده می‌شود، پوشیده شده‌اند. این لایه از خشکی چشم جلوگیری کرده و باعث دید واضح می‌شود. اگر غدد اشکی اشک کمتری تولید کنند، صفحه‌ی اشکی ناپایدار می‌شود. صفحه‌ی اشکی می‌تواند به سرعت تجزیه شود و نقاط خشک در سطح چشم ایجاد کند.

اشک از آب، چربی، پروتئین، الکترولیت‌ها، موادی برای مبارزه با باکتری‌ها و فاکتورهای رشد تشکیل شده است. این مخلوط می‌تواند سطح چشم‌ها را تمیز و صاف نگه دارد، بنابراین انسان‌ها می‌توانند به طور مناسبی ببینند. خشکی چشم می‌تواند ناشی از عدم تناسب در مخلوط اشک و بنابراین تبخیر سریع آن یا تولید ناکافی اشک باشد. سایر علل شامل مشکلات پلک چشم، داروها و فاکتورهای محیطی می‌شود.

شایع ترین علت های خشکی چشم چیست؟

۱- عدم تناسب در مخلوط اشک:

صفحه‌ی اشکی از سه لایه تشکیل شده است.

• سطحی ترین لایه:

این لایه از چربی است و باعث کاهش سرعت تبخیر می‌شود. اختلال در میزان چربی باعث تبخیر سریع تر اشک می‌شود. همچنین عفونت در لبه‌های پلک (که محل ترشح چربی هستند) که بلفاریت نامیده می‌شود، می‌تواند باعث بسته شدن مسیر ترشح چربی‌ها شود.

• لایه میانی:

این لایه از آب و نمک تشکیل شده است و ضخیم ترین لایه است. اختلال در آن می‌تواند باعث ناپایداری صفحه اشکی شود. غدد اشکی این لایه را تولید می‌کنند. این لایه چشم را تمیز می‌کند. اگر لایه آبی خیلی نازک باشد، لایه چربی و موکوسی بهم متصل شده و منجر به ترشحات چسبنده‌ای می‌شود که نشانه اصلی خشکی چشم است.

• لایه زیرین:

این لایه از موکوس است که باعث می‌شود اشک به طور یکسانی روی سطح چشم پخش شود. اختلال عملکرد این لایه می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های خشکی روی قرنیه شود.

۲- کاهش تولید اشک:

• سن:

از عوامل تشدید کننده احتمال بروز خشکی چشم، افزایش سن است. بعد از ۴۰ سالگی، تولید اشک کاهش می‌یابد. هنگامی که تا مقدار مشخصی پایین بیاید، چشم خشک می‌شود و به راحتی تحریک شده و عفونت می‌کند.

• یائسگی:

کاهش تولید اشک، در خانم‌ها و علی الخصوص بعد از یائسگی، احتمالا به دلیل اختلالات هورمونی، شایع تر است.

• بیماری:

کاهش تولید اشک می‌تواند با اختلالاتی از جمله بیماری‌های خودایمنی، مانند سندرم شوگرن، لوپوس، اسکلرودرما، آرتریت روماتوئید، یا رادیوتراپی، دیابت، کمبود ویتامین A و یا جراحی‌های انکساری چشم مانند LASIK ایجاد شده و احتمال خشکی چشم را افزایش می‌دهند، اما علائم معمولا موقتی هستند.

۳- مشکلات پلک:

اغلب افراد تقریبا پنج بار در دقیقه پلک می‌زنند، هر بار که فرد پلک می‌زند، پلک لایه نازکی از اشک را روی سطح چشم پخش می‌کند. مشکلات پلک می‌توانند در حرکات پلک زدن اختلال ایجاد کنند. مشکلات پلک می‌توانند شامل اکتروپیون که پلک به سمت بیرون چرخیده یا انتروپیون که پلک به سمت داخل چرخیده، باشند. همچنین التهاب لبه پلک نیز می‌تواند یکی از اختلالات باشد.

۴- داروها:

داروهایی که می‌توانند باعث خشکی چشم شوند شامل این موارد می‌شوند:

• برخی از دیورتیک‌ها
• مهارکننده‌های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACEI)
• ضدحساسیت‌ها
• ضداحتقان‌ها
• برخی قرص‌های خواب آور
• برخی داروهای کنترل بارداری
• برخی ضدافسردگی‌ها
• برخی داروهای آکنه: مخصوصا داروهای نوع ایزوترتینوئین
• مسکن‌های اپیوئیدی و مورفین.

۵- عوامل محیطی:

فاکتورهای آب و هوایی شامل آب و هوای خشک، خورشید، باد، و سایر انواع آب و هوای داغ و خشک مانند کابین هواپیما، می‌شود. ارتفاع بالا، سیگار کشیدن، و استفاده از لنزهای تماسی نیز ریسک فاکتور هستند.

• استفاده از لنز های تماسی

تشخیص اینکه آیا لنزهای تماسی باعث بروز خشکی چشم شده اند یا اینکه خشکی باعث ایجاد ناراحتی چشم هنگام استفاده از لنزهای تماسی می شود، را بسیار دشوار کرده است. بسیاری از افراد به خاطر خشکی چشمشان مجبور می شوند تا دیگر از لنز استفاده نکنند.

• محیط داخل منزل

 استفاده از دستگاه های تهویه، پنکه های خانگی و سیستم های گرمایشی رطوبت داخل منزل را کاهش داده و در نتیجه باعث تبخیر بیشتر اشک از سطح چشم ها خواهد شد.

• محیط بیرو‏ن از منزل

 افرادی که در شهرهای گرم و خشک زندگی می کنند یا محل کارشان ایجاب می کند که مدت زمان طولانی ای در معرض نور خورشید باشند بیش از دیگران در معرض خشکی چشم قرار دارند.

• استفاده از هواپیما

هوای داخل کابین های هواپیما بیش از حد خشک بوده و در صورت استفاده بیش از حد و سفرهای هوایی بی شمار، فرد ممکن است دچار خشکی چشم شود.

• سیگار

سیگار کشیدن ارتباط مستقیمی با بروز بیماری های چشمی مثل خشکی چشم، آب مروارید، دژنراسیون وابسته به سن ماکولا شود.

• رژیم غذایی نامناسب

خوردن رژیم غذایی کم ویتامین A که در کبد ، هویج و کلم بروکلی یافت می شود یا کمبود اسیدهای چرب امگا ۳ که در ماهی، گردو و روغنهای گیاهی یافت می شود.

۶- استفاده‌ی زیاد از چشم ها:

استفاده از مانیتور کامپیوتر، خواندن یا رانندگی وسایل نقلیه که با افزایش تمرکز بینایی باعث کاهش سرعت پلک زدن می‌شوند نیز می‌توانند باعث خشک شدن چشم شوند. دو مورد شایعی که در افزایش تبخیر اشک دیده می شود: موتورسواران و افرادی که زیاد با کامپیوتر کار می کنند!

۷- بیماری‌های زمینه ای:

بیماری هایی نظیر زونا و فلج بل نیز می‌توانند باعث خشکی چشم شوند.

منبع: دکترتو