به گزارش «تابناک»، رضا رحیمی- هرچند دورکاری و جلسات مجازی فواید خودش را دارد اما به‌تدریج پیامدهای این شیوه از کار نیز خود را نمایان ساخت. یکی از این پیامدها خستگی بعد از جلسات مجازی تصویری است که به آن خستگی زوم می‌گویند. این خستگی چیست، چه نشانه‌هایی دارد و چگونه می‌توان با آن مقابله کرد؟
خستگی زوم یعنی چه؟
شاید این خستگی را پس از شرکت در یک کنفرانس مجازی تجربه کرده باشید. خستگی زوم یا خستگی مجازی، حاصل شرکت در نشست‌های مجازی است. با همه‌گیری کرونا، کسبوکارها بسیاری از فعالیت‌های خود را به شکل دورکاری دنبال کردند. بخشی از این فعالیت‌ها برگزاری نشست‌های مجازی بود: جلساتی که گاهی تا چند ساعت نیز طول می‌کشید.
بعد از خاموش کردن رایانه خود، شاید احساس خستگی زیادی کنید از اینکه چند ساعت مجبور بودید حواس‌جمع به تصویر خود و دیگران نگاه کنید. این همان خستگی زوم است. زوم هم نام یکی از برنامه‌های برگزاری جلسات است که به‌علت شهرتش، این خستگی به این نام معروف شده است.
خستگی زوم چه نشانه‌هایی دارد؟
علاوه بر احساس خستگی معمول، نشانه‌های دیگری وجود دارند که بیانگر خستگی زوم هستند، نشانه‌هایی مانند:
- فراموشی و عدم تمرکز؛
- کاهش توانایی برای تعامل با دیگران؛
- درماندگی و تحریک‌پذیری هنگام کار؛
- نشانه‌های جسمانی مانند گرفتگی عضلات، درد، بی‌خوابی و سوزش چشم.
البته همه این نشانه‌ها، شامل خستگی معمول هم می‌شوند. تنها تفاوت این است که این نشانه‌ها اگر پس از جلسات مجازی بروز کند، خستگی زوم نامیده می‌شود.
چرا شرکت در جلسات مجازی باعث خستگی ما می‌شود؟
شاید این پرسش برایتان پیش آید که اصلا چرا باید یک جلسه مجازی که در آن افراد سر جای خود نشسته‌اند و کار بدنی انجام نمی‌دهند خسته‌کننده باشد؟ تازه در شرایطی که هرکس در خانه خود نیز حضور دارد!
محققان دانشگاه استنفورد پاسخ این پرسش‌ها را پیدا کرده‌اند. آنها ۴ دلیل برای خستگی زوم مطرح می‌کنند.
۱. تماس چشمی نزدیک
در یک نشست مجازی، میزان تماس چشمی و حتی ابعاد سر و صورت در تصاویر، بیش از اندازه و غیرطبیعی است. در یک جلسه عادی، افراد در تمام مدت مجبور نیستند به یکدیگر نگاه کنند. می‌توانند یادداشت‌برداری کنند و به نقاط دیگری هم نگاه کنند اما در یک جلسه مجازی، تمام افراد در تمام مدت جلسه، به یکدیگر نگاه می‌کنند. این میزان تماس چشمی چیزی نیست که بسیاری از ما به آن عادت داشته باشیم.
از سوی دیگر بسته به نوع تجهیزاتی که در جلسات مجازی استفاده می‌شود، ابعاد سر شرکت‌کنندگان بیش از اندازه واقعی‌اش نمایش داده می‌شود. ما معمولا زمانی به کسی چنین نزدیک می‌شویم که یا بخواهیم روبوسی یا معاشقه کنیم و یا درگیر شویم!
در مجموع در هر دوحالت بالا مغز ما به‌طور خودکار شرایط را پراسترس ارزیابی می‌کند. این استرس نیز مغز ما را طی جلسه خسته می‌کند.
۲. نگاه کردن مداوم به خود
علاوه بر نگاه کردن مداوم به دیگران، ما اغلب در جلسات مجازی، خودمان را نیز نگاه می‌کنیم. مثل این می‌ماند که کسی در دنیای واقعی، آینه‌به‌دست، مرتب شما را تعقیب کند. بدیهی است که کسی هرگز دوست ندارد در تمام ساعات و هنگام انجام کارهای مختلف، خودش را در آینه ببیند.
حال که ما در جلسات مجازی مرتب خودمان را می‌بینیم، در کنار توجه به دیگران، باید حواسمان به خودمان هم بیشتر جمع باشد. همین به‌تنهایی کافی است تا میزان تنش و استرس ما بیشتر شود.
۳. کاهش شدید تحرک بدنی
در نشست‌های صوتی افراد می‌توانند حرکت کنند اما در جلسات مجازی تصویری، امکان جابه‌جایی وجود ندارد. شما باید تمام مدت یک جا نشسته و تازه مراقب باشید که سر یا نیم‌تنه شما از چهارچوب خارج نشود. این یعنی تحرک شما به‌شدت کاهش می‌یابد.
از طرفی تحقیقات مختلف نشان داده که افراد هنگام راه رفتن بهتر می‌اندیشند و عملکرد شناختی بهتری دارند. این تحقیقات را کنار بی‌تحرکی جلسات مجازی بگذارید تا بفهمید چرا بعد از این برنامه‌ها احساس خستگی می‌کنید.
۴. افزایش حجم کار بخش شناختی مغز
در تعامل‌های چهره‌به‌چهره، بخشی از ارتباط با کمک زبان بدن منتقل می‌شود. مغز ما به‌شکل ناخودآگاه نشانه‌های غیرکلامی را درمی‌یابد اما در جلسات تصویری، مغز ما باید بیشتر کار کند تا پیام‌ها را منتقل یا دریافت کند.
برای مثال، هنگام تعامل تصویری، چون تنها نیم‌تنه شما پیداست، برای انتقال پیام تأیید یا باید سر خود را به شکل اغراق‌آمیزی تکان دهید یا از دستان خود بهره بگیرید. همه اینها به‌معنای افزایش کاری است که بخش شناختی مغزمان برای تشخیص پیام‌ها یا انتقال آنها در یک تماس تصویری باید انجام دهد.
راه‌های مقابله با خستگی زوم
چه بخواهیم و چه نخواهیم، جلسات مجازی به بخشی از زندگی شغلی بسیاری از ما تبدیل می‌شوند. همه‌گیری کرونا این روند را شدت بخشید. بعید است بسیاری از کسبوکارها به عادت‌های پیشین بازگردند. پس ما همچنان با تماس‌های تصویری و نشست‌های تصویری مجازی سروکار خواهیم داشت.
حال چه کارهایی می‌توانیم انجام دهیم تا اثرات خستگی ناشی از این ارتباطات کمتر به سراغمان آید؟ راه‌حل‌های زیر حتما مفید خواهد بود.
۱. دکمه قطع تصویر را فشار دهید
در شغلتان، حتما جلساتی هست که نمی‌توانید از شرکت کردن در آنها انصراف دهید. در عین حال جلساتی هم هست که می‌توانید بعدا فیلم ضبط‌شده‌اش را تماشا کنید و حضورتان الزامی نیست.
زمانی که مجبورید در یک نشست تصویری مجازی شرکت کنید، اشکالی ندارد اگر بخواهید که تصویر را خاموش کنید و فقط به صدا گوش دهید. اگر حس می‌کنید که تمرکز کردن برایتان سخت است و نمی‌توانید به تصاویر دقت کنید، حتما این درخواست را مطرح کنید.
۲. تعداد جلسات را کنترل کنید
یکی از جنبه‌های دشوار مدیریت جلسات مجازی، کنترل تعداد آنهاست. لزومی ندارد که برای هر چیزی جلسه تشکیل شود. اگر مدیر هستید، این مسئله را باید درک کنید. اگر کارمندید، می‌توانید با دیگران درباره این مسئله همفکری کنید.
شرکت کردن در جلسات متعدد و پشت‌سرهم الزاما نشانه فعال بودن نیست.
۳. به‌دنبال مناسب‌ترین رویکرد به جلسات تصویری باشید
اگر مدیریت جلسات به‌عهده شماست، بهترین کار تعیین یک رویکرد مناسب برای برگزاری آنهاست. برای مثال شاید بهتر باشد آنها را در اول هفته که نشاط بیشتری دارید، اجرا کنید. شاید بهتر باشد آنها را در طول هفته پراکنده کنید تا انرژی‌تان تخلیه نشود. به هر صورت با مدیریت صحیح تناوب جلسات، می‌توانید از خستگی زوم بکاهید.
۴. از تکنیک‌های مدیتیشن استفاده کنید
برای رفع خستگی یا حتی پیش از شرکت در جلسات، دقایقی را به مدیتیشن و تمرینات ذهن آگاهی اختصاص دهید. ماساژ شقیقه‌ها، مرطوب کردن دست‌ها و تنفس عمیق از جمله کارهایی است که پیش یا پس از شرکت در جلسات می‌توانید انجام دهید. این کارها آرامش و تمرکز شما را بالاتر می‌برد، حواستان را جمع می‌کند و استرس را کاهش می‌دهد.
۵. استراحت‌های کوتاه در جلسات طولانی را فراموش نکنید
گاهی اوقات شرکت‌کنندگان در جلسه مجازی فراموش می‌کنند که در یک جلسه واقعی هستند. برای همین یادشان می‌رود که باید بین جلسه، تنفس اعلام کنند. حتما بین جلسات طولانی زمانی را برای قطع ارتباط و استراحت در نظر بگیرید. از دیگران بخواهید تا از پشت میز بلند شوند و کش‌وقوسی به خودشان بدهند، آب بنوشند و پس از چند دقیقه دوباره بازگردند.
۶. از قابلیت‌های اپلیکیشن‌ها برای بهبود کیفیت جلسه مجازی استفاده کنید
می‌توانید با استفاده از قابلیت‌های برنامه زوم یا هر برنامه دیگری، کمی جذابیت و غیریکنواختی به جلسات بدهید، برای مثال:
- به‌جای آنکه تصاویر همه افراد هم‌زمان روی تصویر باشد، از قابلیت Speaker view استفاده کنید. در این حالت تنها تصویر فردی که صحبت می‌کند، دیده خواهد شد. دیگر نیازی نیست به خود و تمام افراد هم‌زمان نگاه کنید.
- از تصاویر پس‌زمینه مجازی استفاده کنید. برنامه‌هایی مانند زوم این امکان را به شما می‌دهند تا از تصاویر مجازی جالب و جذاب برای پس‌زمینه استفاده کنید. این کار باعث می‌شود تصاویر پس‌زمینه یکنواخت (که اغلب دیوار اتاق است) با تصاویر بهتری جایگزین شوند.
توصیه پایانی
خستگی زوم یک موضوع واقعی است که باید جدی گرفته شود چراکه بر کیفیت ارتباطات درون‌تیمی و ارتباط با مشتری تأثیر می‌گذارد. اگر مدیریت جلسات مجازی با شماست، برای پرهیز از خستگی زوم برنامه‌ریزی کنید، جلسات را کاهش دهید یا بین آنها استراحت در نظر بگیرید.
برخی برنامه‌های کاربردی مانند اسلک به شما امکان پیگیری خودکار فعالیت‌های انجام‌شده را می‌دهند؛ در نتیجه، نیاز شما به برگزاری جلسات کاری کاهش می‌یابد. از این برنامه‌ها نیز غافل نشوید.
منبع: چطور
