به گزارش بورس تابناک، هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در راستای کشف و پیگیری ناهنجاری‌ها در بازار سرمایه، تأسیس «اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه» را در راستای شفاف‌سازی اطلاعات بازار و کشف و پیگیری ناهنجاری‌ها در راستای پیشگیری از فساد در بازار سرمایه، در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۹۸ تصویب کرد.
ماموریت اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه سازمان بورس و اوراق بهادار، نظارت بر حسن اجرای قوانین موجود، افزایش شفافیت بازار، جلوگیری از عدم تقارن اطلاعاتی و افزایش مشارکت عمومی جهت جلوگیری از بروز تخلف در بازار سرمایه است.
اهداف اصلی این اداره مبارزه مؤثر با ناهنجاری‌ها و اقدامات غیرقانونی در بازار سرمایه در ۴ حوزه «بازار، ناشران، نهادهای مالی و فضای مجازی» از طریق دریافت گزارش‌های مردمی، شناسایی و گزارش خلأهای قانونی و نظارتی و شناسایی و مشارکت در پیگیری حقوقی متخلفان در بازار سرمایه است. همچنین، مقابله مؤثر با ناهنجاری‌ها، تخلفات و اقدامات غیرقانونی در بازار سرمایه از طریق دریافت گزارش‌های مردمی، تشویق و حمایت از گزارشگران ناهنجاری، شناسایی و گزارش خلأهای قانونی و نظارتی و اقدامات اصلاحی و شناسایی و مشارکت در پیگیری حقوقی متخلفان بازار سرمایه از دیگر اهداف این اداره به‌شمار می‌روند.
رسیدگی به گزارش گزارشگران حرفه‌ای بازار سرمایه، یکی از رسالت‌های مهم این اداره به‌شمار می‌رود. در همین راستا، سعید ابراهیمی، سرپرست اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگو با خبرنگار سنا با اشاره به هدف ایجاد «سامانه گزارشگران حرفه‌ای توسط سازمان بورس» اظهار کرد: یکی از اهداف طراحی این سامانه به نشانی https://dideban.seo.ir، استفاده از توان نظارتی مردم به عنوان بازیگران اصلی بازار سرمایه در راستای کشف تخلفات و جرائم، پیشگیری از وقوع آنها و کاهش تخلفات است.
او ادامه داد: فراهم آوردن امکان دریافت آن دسته از گزارش‌هایی که مطابق با قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران و سایر قوانین و مقررات، ناهنجاری محسوب شده و توسط گزارشگران حرفه‌ای به سازمان بورس و اوراق بهادار گزارش می‌شوند، از دیگر اهداف است.
ابراهیمی با بیان ویژگی‌های گزارشگر حرفه‌ای عنوان کرد: گزارشگر حرفه‌ای فردی است که با توجه به علائم، مستندات و مشاهدات خود در بازار سرمایه در خصوص تخلفات احتمالی از قوانین و مقررات و همچنین وقوع جرایم در بازار سرمایه اقدام به ثبت گزارش می‌کند. این شخص می‌تواند از درون مجموعه متخلف یا خارج از آن و سهامدار یا غیر آن باشد.
او با اشاره به اینکه چه اطلاعاتی را می‌توان در سامانه گزارش کرد، گفت: سازمان بورس و اوراق بهادار صلاحیت رسیدگی به اطلاعاتی که خارج از قوانین بازار سرمایه است را ندارد. بنابراین، این سازمان ممکن است در صورت لزوم، موضوع را به سایر نهادهای نظارتی و قضایی ارجاع دهد. اما، گزارشگران می‌توانند اموری همچون اقدام به انجام فعالیت‌های مستلزم اخذ مجوز بدون دریافت مجوز مربوطه از سازمان، برای نمونه سبدگردانی، مشاوره سرمایه‌گذاری، پردازش اطلاعات مالی، کارگزاری و ... بدون اخذ مجوز مربوطه را در سامانه این اداره ثبت کنند.
سرپرست اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه سازمان بورس افزود: ایجاد ظاهری گمراه کننده از روند معاملات اوراق بهادار یا ایجاد قیمت‌های کاذب و یا اغوای اشخاص به انجام معاملات اوراق بهادار، استفاده یا انجام معامله متکی بر اطلاعات نهانی، تخلف از مقررات در تهیه صورت‌های مالی یا تصدیق آنها برای نمونه ارائه اطلاعات اشتباه در صورت‌های مالی و عدم موضع گیری حسابرس نسبت به آن، ارائه اطلاعات خلاف واقع یا جعلی به سازمان یا بورس‌ها، سوء استفاده از وجوه مشتریان و تخلفات عمده از قوانین و مقررات مرتبط با بازار سرمایه به عنوان مثال عدم رعایت مقررات مربوط به بازارگردانی اوراق بهادار، عدم رعایت صرفه و صلاح سهامداران از دیگر مواردی است که می‌توان در سامانه دیده‌بان سلامت گزارش کرد.
او در ارتباط با چگونگی ارسال اطلاعات مربوط به گزارشگری حرفه‌ای به سازمان بورس، تصریح کرد: برای اینکه اطلاعات گزارشگران حرفه‌ای مشمول دریافت جایزه شود، اطلاعات باید دست اول باشد و این اطلاعات از طریق سامانه دیده‌بان سلامت بازار سرمایه ارسال شوند. امکان ارسال گزارش‌ها از طریق فکس نیز وجود دارد. همزمان با ارسال گزارش اولیه یا پس از ارسال گزارش، افراد می‌توانند اطلاعات و مستندات تکمیلی را نیز ارسال کنند.
این مقام مسئول در سازمان با تاکید بر محرمانه ماندن هویت گزارشگران، خاطرنشان کرد: امکان ارسال گزارش به صورت ناشناس وجود دارد؛ سازمان بورس بر اساس وظیفه ذاتی خود، تمامی اطلاعات فردی و هویتی گزارشگران را محرمانه نگاه می‌دارد.
چه گزارش‌هایی مشمول پاداش می‌شوند؟
او در پاسخ به این سوال که به چه گزارش‌های ناهنجاری، پاداش تعلق می‌گیرد، ابراز کرد: افزون بر ارسال «گزارش دست اول» توسط گزارشگر از قسمت «متقاضیان دریافت پاداش در سامانه»، لازم است گزارش، حاوی ناهنجاری های مندرج در دستورالعمل حمایت و تشویق گزارشگران ناهنجاری در بازار سرمایه باشد. همچنین، گزارش باید همراه با مدارک و مستندات به استثنای مواردی که امکان تهیه مدارک و مستندات فراهم نباشد، باشد.
به گفته ابراهیمی، گزارش باید غیرمبهم و شفاف به همراه مستندات و مدارک قابل استناد به منظور رسیدگی دقیق ارائه شود. همچنین گزارشگر باید از ثبت گزارش مربوطه اطمینان حاصل یابد و نام کاربری و رمز عبور مربوطه را برای پیگیری‌های آتی نگهداری کند. در ثبت گزارش ناهنجاری توجه به تفاوت ماهیت گزارش ناهنجاری و شکایت ضروری است. برای نمونه، عدم پرداخت سود سهام مصوب مجمع عمومی شرکت مصداق شکایت بوده و ناهنجاری محسوب نمی‌شود. اعلام تغییرات و نوسانات قیمتی نمادها نیز مصداق گزارش ناهنجاری نیز نمی‌شود و برای اعلام دستکاری در قیمت باید اطلاعات و مستندات دقیقی به همراه بازه زمانی وقوع ناهنجاری ارایه شود.
اعطای پاداش به دو گزارشگر حرفه‌ای
سرپرست اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه سازمان بورس در انتهای گفت‌وگوی خود با «سنا» با اشاره به پاداش‌هایی که به گزارشگران حرفه‌ای تعلق گرفته، عنوان کرد: تاکنون براساس مصوبه هیئت مدیره سازمان بورس و در راستای مقررات مربوطه به دو گزارشگر که ناهنجاری مربوط به دو ناشر (شرکت) بورسی را گزارش کرده بودند، به ترتیب مبالغ ۶۱ و ۳۰ میلیون تومان پاداش تعلق گرفته است.
او در ارتباط با پاداش‌های آتی ادامه داد: در حال حاضر، چندین پرونده مورد رسیدگی قرار گرفته و مطابق مقررات مربوطه حائز شرایط پاداش هستند . اداره دیده‌بان سلامت در حال پیگیری است تا به محض قطعی شدن رأی یا آرای انضباطی یا کیفری به گزارشگران آنها پاداش اعطا شود.
ابراهیمی با نگاهی بر آمار گزارش‌های واصله از ابتدای شروع به کار اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه (یکم دی ماه ۱۳۹۸) تا بیستم آبان ماه سال جاری، اظهار کرد: تاکنون گزارش‌های بسیاری در چهار حوزه بازار، ناشران، نهادهای مالی و فضای مجازی به اداره دیده‌بان ارسال شده است که تمام گزارش‌ها به صورت کامل و دقیق توسط همکاران آن اداره مورد بررسی کارشناسی قرار گرفته است.
او افزود: از گزارش‌های ارسالی تعداد ۷۰۹ گزارش حائز شرایط ناهنجاری بوده که در صورت لزوم اقدامات پیشگیرانه نظارتی صورت پذیرفته و رفتارهای اشخاص مورد گزارش به دقت تحت نظر و بررسی قرار گرفته است. در نهایت برای ۹۹ گزارش ارسالی حسب مورد پرونده‌های جرائم و تخلفاتی تشکیل شده و برای واحد حقوقی سازمان به منظور رسیدگی لازم ارسال شده است./سنا
