قبل، حین و بعد از زلزله چه اقداماتی باید انجام داد؟

به گزارش «تابناک»، زلزله هر چند قابل پیش بینی نیست ولی در زمان کوتاهی قبل از آغاز خود دارای علائمی است مانند: حرکتهای غیر طبیعی حیوانات خصوصا حیوانات خانگی همچون ماهی، گربه و سگ که احتمال نگهداری آنها توسط شما در منزل وجود دارد. دوم ایجاد بی دلیل حباب‌های هوا بروی سطح آب در استخرها و حوض حیاط خانه، هیجان پرندگان به یکباره و سپس سکوت چند لحظه‌ای قبل از زلزله، بالا آمدن آب یا شفاف تر یا بشدت گل آلود شدن یا تغییر دمای محسوس آب چاه ها و … 

آغاز زلزله چگونه است؟

شاهدان زیادی پس از زلزله گفته‌اند که با صدایی عجیب روبرو شده‌اند بله این مطلب درست است در ابتدا صدای نامتعارفی شنیده میگردد و به سرعت لرزش های اولیه که معمولا با شدت بالا نیستند خواهند رسید و پس از آن موج اصلی با مدت زمان چند ثانیه ای و پس از آن پس لرزه هایی با شدت پائین و اتمام زلزله!

گاهی این چند لحظه مابین مراحل زلزله چند دقیقه و حتی همچون بم چند ساعت است، بصورتی که خود پیش لرزه ها را ما با زلزله اصلی اشتباه میگیریم. بم در ساعات پایانی شب دو بارلرزیده بود اما عزیزان ما یا با بی توجه به آن در منازل خود خوابیدند و یا چند ساعتی را که سرمای بیرون به آنها امکان تحمل داده بود را در حیاط ها ماندن و سپس به داخل باز گشته و خوابیدند!

پس اول از همه اگر زلزله کوچکی را تجربه کردید فراموش نکنید که ممکن است موج اصلی در راه باشد مکان های امن خانه را برای استراحت در نظر بگیرید. حتمابا هوشیاری بخوابید اگر امکان خوابیدن در حیاط را دارید به عنوان یک تفریح هم شده شبی را با عزیزانتان در حیاط بیدار بمانید،البته توجه کنید که از آوار دیوارهای حیاط و خود ساختمان ایمن باشید.

اقدامات قبل از وقوع زلزله

سعی کنید یک جعبه کمک های اولیه در محلی امن و محکم نگهداری کنید یک رادیوی باطری دار، چراغ قوه، پتو، کبریت، بیل و کلنگ را در جای مطمئنی قرار دهید یک ظرف پلاستیکی محتوی آب آشامیدنی را در محلی مستحکم قرار دهید و هر از چندی آب آنرا عوض کنید.

از نحوه قطع برق آب و گاز مطلع گردید و این کار را به همه اهالی خانه یاد بدهید. اشیای سنگین را در محل های مرتفع قرار ندهید. محل خواب خود را دور از پنجره ها آیینه ها و قاب عکس قرار دهید و دقت کنید که زیر آشیای آویختنی مثل لوستر گلدانهای آویز و اشیای تزیینی نخوابید. اشیا شکستنی را در محل امنی قرار دهید. مواد آتش زا را از نزدیکی آبگرمکن و اجاق دور کنید. کلیه راه های خروجی محل زندگی کار یا تحصیل خود را شناسایی کنید. نحوه کار با کپسولهای آتش نشانی را فرا بگیرید.

موارد ایمنی در حال زمین لرزه

فرار از ساختمانی که در حال لرزش است حسی غریزی است که ممکن است چندان عاقلانه نباشد در زلزله 1933 رفتار ساکنان ساختمان مرکزی آتش نشانی بهترین تجربه است که بسیاری در حین فرار از ساختمان در حال لرزش گرفتار دیوار در حال فرو ریختن شدند.

• اگر خارج از منزل و در فضای باز و دور از ساختمان‌ها هستید که بروید به شانستان دعا کنید.
• اگر در داخل کوچه‌ها یا خیابانهای باریک هستید سعی کنید برای خود جان پناهی پیدا کنید مثلا به زیر اتومبیلها بروید در صورتی که نزدیک پنجره‌های بزرگ و تیر چراغ برق هستید از آنها فاصله بگیرید.
• اگر داخل اتومبیل هستید دور از پله های هوایی و ساختمانهای بلند توقف کنید و تا پایان زلزله در داخل اتومبیل باقی بمانید و بعد به حرکت خود ادامه بدهید.
• اگر داخل منزل هستید در صورت امکان زیر میز یا زیر تختخواب یا چهار چوب در پناه ببرید مناطق امن ساختمان خود را از قبل شناسایی کنید.
• هنگام خروج از ساختمان به سمت در هجوم نبرید و تاحد امکان خونسردی خود را حفظ کنید.
• در صورتی که در طبقات بالایی ساکن هستید به فکر پله های اضطراری نباشید چون غالب آنها از از ساختمان جدا شده اند یا در اثر ریزش خرده سنگ مسدود هستند.
• به هیچ عنوان از آسانسور استفاده نکنید.

اقدامات پس از پایان زلزله

• الف: اگر ساختمان مسکونی شما در برابر زلزله مقاومت کرده است:

حتما بعد از زلزله خانه را ترک کنید و آنجا باقی نمانید بعضی مواقع دیده شده است که ابتدا یک زلزله کوچک مثلا 5 ریشتری روی میدهد بعد از چند دقیقه زلزله بزرگتری اتفاق میافتد بنا بر این بعد از خاتمه اولین لرزش خانه را ترک کنید رادیو را برای شنیدن دستورات اضطراری روشن کنید و فکر تلفن را از سرتان بیرون کنیدبرای شروع به حرکت در منزل دقت کنید تا بعلت بریدگی پایتان صدمه نبینید ، میتوانید بکمک ملافه و یا تکه ای از لباس خود از یک کتاب نازک که بتوان به آن انحنا داد و یا یک مجله ، کفش بسازید .

دقت به بوی گاز داشته باشید احتمال آتش سوزی بالاست؛ پس آب و برق و گاز منزل را قطع کنید. پس از پایان یافتن زلزله در صورتی که آب قطع شده است از اب داخل منبع آبگرمکن هم میتوانید استفاده کنید.

در حرکت بسوی بیرون گروهی حرکت نکنید شما ابتدا جلو بروید و بقیه خانواده تک تک به دنبال شما حرکت کنند تا در صورت هرگونه احتمال ریزش همچون آسیب دیدگی دهانه چاهی که در مسیر خروج شما طوقه آن ریزش نموده ، احتمال تخریب دهانه بعلت سنگینی حرکت جمعی و سقوط در چاه برای خانواده کم گردد .

اول خانواده را در خیابان رو بروی منزلتان اسکان بدهید سپس برای جمع آوری لوازم مورد نیاز به داخل باز گردید چرا که ممکن است زلزله دیگری با شدت بیشتر در راه باشد.

با تشکیل هسته محلی در کوچه خود امکان تامین امنیت را برای خانواده خود بوجود بیاورید ( چند خانواده در کنار یکدیگر تشکیل هسته محلی را میدهند)

تا حد ممکن بر روی آوار حرکت نکنید چون امکان دارد افرادی زیر فضای خالی آوار وجود داشته باشند که حرکت شما باعث ریزش آوار بر روی آنها شود.

اگر مجروحی را در زیر آوار پیدا میکنید حتما در هنگام بیرون آوردن او دقت کنید تا بر اثر فشار به ستون فقرات او در هنگام بیرون کشیدن ، موجب شکستن مهره های کمر و فلج او بعلت قطع نخاع نگردید.

• ب: ساختمان مسکونی شما در برابر زلزله مقاومت نکرده است و شما در زیر آوار گرفتار شده اید:

اولا بجای انکه از همان اول شروع به فریاد زدن بکنید ببینید در چه وضعیت هستید. ایا هوا برای تنفس شما به مقدار کافی وجود دارد. در تاریکی مطلق در زیر اوار از صدا زدن به آرامی و یا سوت زدن و توجه به انعکاس صدا حجم فضای پیرامونتان برای شما مشخص خواهد شد، اگر حجم هوای شما کم است، جدا از سرو صدای بی خود و ایجاد هیجان مضاعف خود داری کنید هیجان شدید، حرکت سریع و فریاد زدن به سرعت اکسیژن شما را به پایان میبرد و بدنتان هم بعلت تعرق زیاد سریعا آب خود را از دست میدهد.

به دقت گوش بدهید تا صدا های پیرامون شما به شما اعلام کند که کسی در نزدیکی شما بروی آوار حرکت میکند، اکنون اگر میتوانید فریاد بزنید اما توجه کنید فریاد پی در پی و باشدت بالا صدا و قدرت حنجره شمارا تحلیل میبرد پس با دقت عمل کنید . بقول راننده کامیون ها (تند نرو التماس نکن)

اگر امکان فریاد زدن بنا بر هر دلیلی نداری میتوانی با سوت زدن کمک بخواهی و اگر امکان انرا هم نداری از روش ضربه زدن استفاده کن دستان و پاها را در صورت امکان به اشیا کنارشان بشرط عدم ریزش بیشتر اوار بزن این صدا ها بشرط سکوت در بیرون قابل شنیدن هستند بس دقت کن صداهای ارام ترا در صورتی خواهند شنید که ترا توسط ابزار زنده یابی پیدا کرده باشن والا در شلوغی و ازدحام از صداهای ارام کاری بر نمی اید پس بهتر است در زمان سکوت در خارج از ضربه های ارام کمک بگیرد

نکاتی برای استقامت در زیر آوار

↵ ممکن است مکانی که شما در ان گیر افتاده اید فضای داری حجم مناسبی باشد مثلا در زیر یک قطعه سقف بتنی گیر افتاده باشید یا در زیر یک تخت فلزی و یا مشابه آن. همانند جوانی که در داخل کمد در بم زنده مانده بود حتما توضیح ان را در روزنامه ها خوانده اید .

↵ از انجام حرکت هایی که موجب ریزش اوار میشود خوداری کنید اگر در زیر آوار سنگین باشید که مطمئنا کاری بیهوده است و اگر در سطح باشید میتوانید پس از دو روز که نا امید از کمک شده اید ریسک اینکار را که بسیار بالاست را قبول کنید.

↵ اگر در فضای پیرامونتان مکانی را امن تر از بقیه جاها میبینید سرتان را در آن محل قرار دهید و یا حداقل سرتان را بسمت شکم برده و بصورت جنین قرار بگیرید این حالت امکان محافظت از سر شما را بیشتر میکند توجه داشته باشید با توجه به ازدحام تماشاچیان عملیات امداد ونجات که متاسفانه بروی اوار به تماشا می ایستند امکان ریزش مجدد بروی شما همیشه هست

↵ وقتی قرار است در شرایط سخت زنده بمانید بدانید اگر نکته ای موجب آزار و در نتیجه عصبی شدن شما بشود مطمئن باشید به سرعت به مرز ناامیدی و رها کردن مقاومت میروید این را گفتم تا به عرق سوز شدن بدنتان و نیز التهاب پوستتان بر اثر تماس با ادرارتان توجه کافی کنید این مشکلات بطور غیر مستقیم بر سرنوشت شما تاثیر میگذارند

 به رطوبت خاکهای اطرافتان دقت کنید احتمال شکستگی لوله های آب منزلتان همواره وجود دارد اگر به جریان ابی دسترسی پیدا کردید بدون هیچ شکی تا انجا که امکان دارد اب بنوشید.چون ابهای لوله های آب به سرعت با توجه به شکستگی های لوله در سطح شهر به پایان خواهد رسید.

منبع: آسمونی