به گزارش «تابناک» به نقل از هم میهن، مهدی پازوکی از مدیران با سابقه سازمان برنامه بودجه که از دولت مرحوم هاشمی‌رفسنجانی تا دولت دوم حسن روحانی در آن نهاد حضور داشته در گفت‌وگو با «هم‌میهن» به آسیب‌شناسی عدم انتشار جزئیات بودجه پرداخته است. او عدم انتشار جزئیات بودجه، آن هم در عصر اینترنت را خنده‌دار خوانده و گفته انگار برخی دوست ندارند جامعه بداند چه کسانی بودجه می‌گیرند یا مجلس چه تغییراتی در بودجه اعمال کرده است. پازوکی گفت این‌گونه رفتارها نشان از این دارد که نظام تدبیر حاکم نیست. او عنوان کرده که عدم انتشار جزئیات بودجه روند شفافیت را مختل کرده و مجلس می‌تواند به همین دلیل حتی رئیس‌جمهور را استیضاح کند. پازوکی همچنین یکی از عوامل بی‌انضباطی مالی در سند بودجه را خود نهاد مجلس دانسته و گفته، عدم انتشار جزئیات بودجه در جهت عدم شفافیت است و اراده‌ای نیز برای مقابله با آن وجود ندارد. او متذکر شد: قبلاً یک سازمان با پول خودکار حتی نمی‌توانست مداد بخرد چون ریز بودجه مشخص بود اما اکنون بودجه به‌صورت کلی به دستگاه‌ها داده می‌شود و آنها نیز هر کاری دلشان خواست با بودجه می‌کنند. امروز تمام مراکز دولتی از نهاد ریاست‌جمهوری گرفته تا وزارتخانه‌ها، کنار دریا ویلا و مهمانسرا ساخته‌اند درحالی‌که در بودجه هیچ‌کدام آنها پولی برای ساخت مهمانسرا و ویلا نیامده است.
چهار ماه از سال گذشته اما هنوز جزئیات جدول بودجه سال ۱۴۰۲ اعلام نشده است، این را چگونه تحلیل می‌کنید؟
یکی از ویژگی‌های مهم بودجه توسعه‌ای این است که شفاف باشد اما اکنون هر چه در اینترنت جست‌وجو کنید نمی‌توانید جزئیات را پیدا کنید. خنده‌دار است که یک جدولی که نهایت ۲ هزار صفحه است را نمی‌توانند منتشر کنند. بنده زمانی مدیر انتشارات سازمان برنامه و بودجه بودم و در عرض نیم‌ساعت کل آن را روی سایت قرار می‌دادیم و بر روی سی‌دی آن را منتشر می‌کردیم. الان وارد ماه پنجم سال شده‌ایم اما هنوز اطلاعات دقیقی در دسترس مردم نیست. به نظر من دوست ندارند جامعه بداند چه کسانی بودجه می‌گیرند یا مجلس چه تغییراتی در بودجه اعمال کرده است. قانون بودجه سال ۱۴۰۲ در اسفند سال قبل تصویب شده اما رئیس مجلس جداول بودجه را در اواخر فروردین امسال به دولت ابلاغ کرد. وقتی مسئولان زمان را در نظر نمی‌گیرند و بعد از حدود پنج ماه هنوز آن را روی سایت نگذاشته‌اند نشان می‌دهد که صلاحیت حکمرانی خوب را ندارند و نظام تدبیر حاکم نیست.
مشکل اقتصاد ایران عدم وجود نظام تدبیر است. وقتی چنین نظامی حاکم نباشد و نخبگان، اندیشمندان و صاحبنظران را کنار می‌زنند تا یک قبیله خاص به قدرت برسند و برخلاف اندیشه‌های اسلامی که به قول شهید بهشتی، بهشت را به بها می‌دهند و نه به بهانه، دچار قبیله‌گرایی می‌شویم. چگونه می‌شود سازمان برنامه و بودجه هنوز نتوانسته این جداول را منتشر کند تا کارشناسان بتوانند آن را بخوانند و نقد کنند.
ریز اعداد بودجه مهم است وگرنه هیچ فردی از رقم کلی بودجه سر در نمی‌آورد. هم‌اکنون بودجه کلی همه کشورها را می‌توان با یک جست‌وجو پیدا کرد ولی به چه کار می‌آید. مهم این است که بدانیم مثلا سازمان اوقاف کشور چقدر گرفته و برای چه گرفته است یا مجلس بودجه خود را چقدر افزایش داده است یا در کجا بی‌انضباطی مالی در بودجه وجود دارد که به این برسیم که پارلمان توانسته جلوی این بی‌انضباطی را بگیرد یا آن را تشدید کرده است. بنابراین، این روند، شفافیت را مختل کرده و به نظر من حتی عمدی است، اگر مجلس یک مجلس مردمی باشد باید به همین دلیل رئیس‌جمهور را استیضاح کند. مگر می‌شود پنج ماه یک قانون را شفاف نکرد و اصلاً چرا باید دو ماه در مجلس نگه داشته شود؟ ما زمانی که در سازمان برنامه و بودجه بودیم، سیستم آنلاین ایجاد کردیم تا از همان لحظه که لایحه بودجه تقدیم مجلس می‌شد، قانون بودجه و پنج پیوست آن روی میز نمایندگان بود. این سیستم را در سال ۱۳۷۴ ایجاد کردیم، حالا چطور در سال ۱۴۰۲ که اینترنت پرسرعت وجود دارد و با پیشرفتی که تکنولوژی ارتباطی داشته، آقایان نمی‌توانند جدول بودجه را روی سایت بگذارند؟ این خیلی خنده‌دار است و نشان می‌دهد نظام تدبیر در کشور حاکم نیست.
تاخیر در اعلام پیوست‌های بودجه چه تاثیری در روند برنامه‌ریزی کشور می‌گذارد؟
این تاخیر در جهت غیرشفاف کردن بودجه است؛ یعنی می‌خواهند کسی از آن سر درنیاورد تا مثلا بودجه محیط زیست با بودجه نهادهای دیگر مقایسه نشود. به نظر من بخشی از بودجه ریخت و پاش می‌شود. جالب است این را بگویم که هنوز مجلس با سازمان برنامه و بودجه موافقت‌نامه مبادله نمی‌کند، در صورتی که وقتی بودجه قوه قضائیه مشخص می‌شود، رئیس قوه قضائیه و رئیس سازمان برنامه و بودجه سندی را امضا می‌کنند تا ذی‌حساب بداند چقدر پول وجود دارد و خارج از آن خرج نشود. سال‌هاست که قوه مقننه اعلام می‌کند نهاد مستقل هستم و هر کاری خواست انجام می‌دهد. یک نگاه به ساختمان‌های مجلس بیندازید تا از یک طرف تا میدان بهارستان رفته و از طرف دیگر خیابان مردم را هم برای خود کرده و اگر بیمارستان شفا یحیائیان نبود باز هم پیش رفته بودند. اینها ریخت و پاش‌های بدون حساب و کتاب است. مجلس باید شفافیت را از خودش شروع کند، چرا باید چهل سال به مجلس بودجه عمرانی تعلق بگیرد؟ یکی از عوامل بی‌انضباطی مالی در سند بودجه، خود مجلس است، پس فرهنگ قناعت چه می‌شود؟ شما اولین بودجه مجلس شورای ملی را ببینید، حتی پول حقوق باغبان را نیز مشخص کرده‌اند اما ما بودجه را به صورت کلی به دستگاه‌ها می‌دهیم یعنی گویی سعی کرده‌اند کاری کنند که کسی از جزئیات آن سر در نیاورد. به نظر من عدم انتشار جزئیات بودجه در جهت عدم شفافیت است.
چه کسانی از عدم شفافیت سود می‌برند؟
قطعاً رانت‌خواران و کلاه‌برداران در عدم شفافیت کار خود را پیش می‌برند. بودجه طوری است که بعضی از کارشناس‌های بودجه نیز متوجه جزئیات آن نمی‌شوند. مثالی بزنم؛ از دهه هشتاد به کارکنان دولت به ازای هر سال خدمت یک ماه حقوق تعلق می‌گیرد که به آن پاداش پایان خدمت می‌گویند، قبل از آن سازمان امور اداری و استخدامی، پنج درصد حقوق مبنا را از کل کارکنان دولت کسر می‌کرد و همان مقدار را دولت در بودجه پیش‌بینی می‌کرد. وقتی قانون جدید آمد قاعدتاً باید قانون قبلی حذف می‌شد اما آن نیز همچنان اعمال می‌شود، صندوق فرهنگیان دولت همچنان از همان پنج درصد است که روزبه‌روز رشد می‌کند و شاهد فساد در آن بودیم. تا وقتی بودجه‌ریزی نشود نمی‌توان درباره شفافیت آن صحبت کرد. قبلاً یک سازمان با پول خودکار حتی نمی‌توانست مداد بخرد چون ریز بودجه مشخص بود اما اکنون بودجه به صورت کلی به دستگاه‌ها داده می‌شود و آنها نیز هر کاری دلشان خواست با بودجه می‌کنند. مثالی بزنم، شما اگر سرتاسر دریای مازندران را نگاه کنید از ساری گرفته تا آستارا، تمام مراکز دولتی از نهاد ریاست‌جمهوری گرفته تا وزارتخانه‌ها، مهمانسرا ساخته‌اند درحالی‌که در بودجه هیچ‌کدام آنها پولی برای ساخت مهمانسرا و ویلا نیامده است. در حقیقت پولی که باید در جهت عمران کشور استفاده شود خرج خدمات رفاهی شده است. یا سازمان برنامه و بودجه استان تهران (و نه سازمان برنامه و بودجه کل کشور) که همه کارمندان آن در تهران ساکن هستند در جاهای مختلف تهران خانه سازمانی دارد، چرا باید چنین باشد؟ این یعنی عدم شفافیت وجود دارد و اراده‌ای نیز برای مقابله با آن نیست. آیا این عدالت علی(ع) است؟ بودجه باید شفاف باشد و اصولاً نماینده مجلس حقوق می‌گیرد که به ملت واقعیت و حقیقت را بگوید.
