عضو گروه پژوهشی رفاه اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با بیان اینکه در حدود نیمی از زنان معتاد شوهرانی معتاد دارند گفت: تحقیقات نشان می دهد صد در صد زنان معتاد توسط بستگان خود به اعتیاد تشویق شده اند.
سعید مدنی در گفتگو با مهر با بیان اینکه اگرچه شروع و شیوع اعتیاد عموماً در مردان بیشتر از زنان است ولی در برخی کشورها این شکاف در حال کاهش است افزود: اعتیاد در زنان و مردان، از جهت الگو نیز تفاوتهای زیادی دارد به طور نمونه احتمال مصرف مواد در میان زنان کمتر از مردان است.
وی ادامه داد: از جهت خدمات و مداخلات پس از اعتیاد نیز زنان سخت تر به درمان پاسخ می‌دهند که این امر به مسائل فیزیولوژیکی مرتبط است به همین دلیل هزینه درمان اعتیاد زنان خیلی بیشتر از هزینه درمان مردان است. از سوی دیگر مردانی که اعتیاد خود را ترک می‌کنند به شدت مورد حمایت همسران خود قرار می‌گیرند ولی در مورد زنان این گونه نیست.
عضو گروه پژوهشی رفاه اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با اشاره به تفاوتهای جنسیتی در علت ابتلا به اعتیاد گفت: شروع اعتیاد در زنان به دلیل تأثیرپذیری از روابط با افراد دوست و آشنا است. مصرف مواد مخدر، معمولاً از طریق یکی از نزدیکان توصیه می شود ولی این عامل در زنان جدی تر از مردان است.
وی با بیان اینکه در حدود نیمی از زنان معتاد شوهرانی معتاد دارند گفت: به دلیل اینکه زنان بیشتر از مردان در معرض خشونت قرار می‌گیرند بیشتر به سمت مواد گرایش پیدا می کنند. اختلالات روانی در زنان، حدود دو برابر مردان است. شیوع اختلالات روانی نیز در زنان حدود 24 درصد است و در مقابل 11 تا 12 درصد مردان دچار اختلالات روانی هستند.
مدنی اظهار داشت: زنان در گذشته مصرف کننده مواد مخدر به ویژه تریاک بودند و معمولاً تریاک را به عنوان دارو استفاده می‌کردند. در دبیرستانهای تهران، دخترانی مشاهده شده‌اند که سیگار حشیش‌دار مصرف می‌کنند و این امر بیان‌گر این است که الگویی که در آن، مواد مخدر نقش درمانی داشت تغییر کرده است.
وی ادامه داد: تا اواخر دوره پهلوی مسئله اعتیاد زنان جدی نبود و سهم زنان از معتادان جامعه ناچیز بود گفت: در آن زمان، سهم زنان در جرایم نیز پایین بوده و مهمترین جرم آنها اعمال منافی عفت بود. بر اساس آمار، هرچه سهم زنان از جرایم بیشتر می‌شود، سهم آنها از مواد مخدر نیز افزایش می‌یابد. در مطالعه‌ای که در سال 80 انجام شد، زنان 16 درصد جرائم را به خود اختصاص داده‌اند که این در اوایل انقلاب حدود سه تا چهار درصد بود.
این پژوهشگر اجتماعی گفت: مطالعه‌ای در سال 79، تصویری از وضعیت اعتیاد در ایران ارائه داد که در آن 6/6 درصد زنان مصرف کننده مواد هستند. البته این آمار در تهران، 3/13 و در کرمان 12 درصد بود و بیشتر معتادان به جنبه دارویی مواد مخدر توجه داشتند.
وی با بیان اینکه در سالهای اخیر با مطرح شدن مواد صنعتی، سهم زنان نیز در مصرف مواد بیشتر شده است اظهار داشت: بر اساس گزارش سازمان زندانها در سال 83، 42 درصد زنان زندانی معتاد هستند. مشکلی که در مورد زنان زندانی وجود داشت این بود که مصرف به صورت تزریقی انجام می شد و آنها از سرنگهای مشترک استفاده می‌کردند.
مدنی افزود: در شیراز، در سال 84 از یک نمونه آماری، آمار زنان معتاد 18 درصد بود. در سال 81 در تهران، 6/6 درصد سهم زنان در اعتیاد گزارش شد که 41 درصد آنها متأهل بودند و 100 درصد هم توسط بستگان تشویق به کشیدن مواد شده بودند. همچنین بر اساس گزارش ستاد مواد مخدر بین چهار تا 6 درصد معتادان زن هستند که 54 درصد آنها متأهلند اما به دلایل مختلف این سهم می‌تواند خیلی بیشتر از آمارهای ارائه شده باشد و علت اصلی این است که زنان تمایل ندارند اعلام کنند که مصرف کننده مواد مخدر هستند.
عضو گروه پژوهشی رفاه اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی گفت: نتایج مطالعه‌ای که در مورد مراکز ارائه خدمات اعتیاد در تهران انجام شد نشان می دهد 5/8 درصد مراجعه‌کنندگان زن بوده‌اند. دامنه سنی این افراد بین 14 تا 64 سال و میانگین سنی30 سال بود. 56 درصد از این افراد متأهل، 30 درصد مجرد و 14 درصد مطلقه بوده‌اند. از نظر نوع مصرف نیز مصرف کنندگان تریاک 45 درصد، هروئین 11 درصد و بقیه افراد، مصرف‌کنندگان مواد مخدر دیگر بودند. بر اساس مطالعات، زنان کمتر تمایل دارند که از روش تزریق استفاده کنند و عموماً مواد مخدر را از طریق استنشاق و خوردن مصرف می‌کنند.
این پژوهشگر مسائل اجتماعی در مورد موانع درمان اعتیاد زنان تصریح کرد: موانع زیادی برای ارائه خدمات به معتادان زن و مرد وجود دارد. یکی از مهمترین موانع برای زنان، عوامل اقتصادی واجتماعی است. مانع دیگر این است که به دلیل روابط خانوادگی، زنان کمتر تمایل دارند وارد چرخه درمان شوند و از این خدمات استفاده کنند و این هم به دلیل انگهایی است که به آنها می‌زنند و هم به دلیل حفظ آبروی فرزندان خانواده است.
