تابناک اجتماعی: اگر رئيس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور اصرار دارد بگويد ريزگردهاي مزاحم عربي كه زندگي ايرانيان از مرز تا پايتخت را مختل كرده بلا يا بحران نيست مختار است اما اين گرد‌و غبارها از نگاه مردم يك چالش انكارناپذيرند.
مهار ريزگردها كه فقط با مهار بيابان‌هاي طغيان كرد در منطقه امكانپذير است، اولويت عراق نيست همان طور كه مهار شنزارهاي ربع الخالي در عربستان و زمينهاي كشاورزي رها شده در سوريه و اردن فعلا در اولويت نيست.
البته ديروز علي سلاجقه رئيس مجموعه منابع طبيعي كشور در آستانه روز جهاني بيابان‌زدايي به خبرنگاران داخلي تضمين داد كه مقابله با بيابان در عراق جزو اولويت‌هاي مسوولان اين كشور قرار گرفته و عراقي‌ها تعهد داده‌اند تا تمام مخارج پروژه بيابان‌زدايي در يك ميليون هكتار از اراضي اين كشور را تقبل كنند.
سلاجقه به همين علت نسبت به آينده كار اميدوار است هر چند مي‌گويد از امروز كه نقشه چشمه‌هاي ريزگرد در عراق تهيه‌شده و آموزش كارشناسان اين كشور براي اجراي طرح در شرف آغاز است تا روزي كه مردم ايران به طور كلي از شر ريزگردها خلاص شوند، دست كم 5 سال طول مي‌كشد.
البته اگر اين يك ميليون هكتار بيابان جزو خاك ايران بود شايد درباره تاريخ پايان بحران مي‌شد با اطمينان بيشتري حرف زد، اما هنوز كسي نمي‌تواند به طور قطع بگويد كه نهالكاري و بذركاري و ايجاد بادشكن در سرزميني كه هنوز تامين آب، برق و امنيت را در صدر اولويت‌هايش قرار مي‌دهد، چه سرنوشتي پيدا خواهد كرد؟
در اين ميان سرعت پيشرفت پروژه نيز نكته‌اي بحث‌برانگيز است، زيرا ايران كه به عنوان كشوري سرآمد در امر بيابان‌زدايي در جهان شناخته مي‌شود، از ابتداي تاسيس سازمان جنگل‌ها تاكنون از مجموع 6 ميليون هكتار كانون‌هاي بحران شناسايي شده فقط 5/2 ميليون هكتار احيا شده چه رسد به عراق كه در انتظار كمك‌هاي ايران نشسته و وسعت بيابان‌هايش بيش از يك ميليون هكتار است.
البته پشت ماجراي ريزگردها، مساله‌اي ديگر هم وجود دارد؛ موضوعي كه به كشور تركيه و عملكردش در ساخت سدهاي متعدد در سرشاخه‌هاي رود دجله و فرات مربوط است، يعني اقدامي كه باعث خشك شدن زمينهاي بين‌النهرين و در نتيجه ايجاد بستر زايش ريزگردها شده؛ ولي به طور رسمي نامي از آن برده نمي‌شود.
مخالفت با ساخت سدبه گزارش جام جم، اما با وجود اين مسوولان كشور ما خوش‌بين هستند و رفع معضل گرد‌و‌غبار را شدني مي‌دانند؛ هرچند كه سرعت بيابان‌زدايي در كشور خودمان كه منشأ نزديك به 10 درصد حجم گرد و غبارهاست، ماجراي مخصوص به خودش را دارد. ديروز خبرنگاري خطاب به رئيس سازمان جنگل‌ها گفت كه چون ايران در احياي تالاب‌ها، مقابله با سدسازي‌ها و تامين حق‌آبه رودخانه‌ها و درياچه‌ها، كارنامه موفقي ندارد، پس دير نيست زماني كه درياچه اروميه تبديل به نمكزاري وسيع شود و نمك‌هاي پراكنده در فضا به خورد زمينهاي كشاوزي و مردم بخش‌هاي مختلف كشور برود كه البته پاسخ علي سلاجقه به اين نگراني قابل تامل است. او گفت: ساخت سد در كشور نشانه توسعه است و خوشبختانه ايران در بحث‌هاي عمراني سرآمد است و اين كه درياچه اروميه خشك شده به عملكرد سازمان‌هاي ديگري برمي‌گردد كه ما قصد وارد شدن به حيطه وظايفشان را نداريم.
وي افزود: ما در بحث مديريت جامعه حوزه آبخيز درياچه اروميه ورود جدي داريم و در موضوع كاهش تبخير كار مي‌كنيم و قصد داريم تا با اقدامات مديريتي، تبخير سالانه 270 ميليارد مترمكعب آب در كشور را كاهش دهيم.
علي سلاجقه در حالي اوضاع را رو به بهبود گزارش مي‌داد كه البته به صورت مستقيم از ساخت سد در كشور انتقاد نمي‌‌كرد ولي تاكيدي كه بر اجراي عمليات آبخيزداري داشت موضع او را مشخص مي‌كرد.
او گفت: اين كه در كشور ما چرا سدها بايد ساخته شوند جاي بحث دارد و من كاري به آن ندارم، اما هر عمليات آبخيزداري مي‌تواند با حداقل هزينه هزار مترمكعب آب استحصال كند. هر سدي كه ساخته مي‌شود پيكره طبيعت را فلج مي‌كند؛ هر چند براي ساخت آن سرمايه‌گذاري زيادي شده و جزو سرمايه‌هاي كشور به حساب مي‌آيد ولي ما معتقديم جلوي خسارت را از هر كجا بگيريم منفعت است و براي جبران از دست رفته‌ها بايد دنبال راهكارهاي علمي بود.
توصيه هاي بهداشتي به مردمهمچنين رئيس مركز مديريت حوادث و فوريت‌هاي پزشكي كشور با اشاره به تداوم شرايط ناسالم شاخص كيفيت هواي پايتخت به گروه‌هاي در معرض خطر شامل افراد بالاي 65 سال، كودكان، زنان باردار، افراد داراي بيماري‌هاي زمينهاي و... توصيه كرد تا حد امكان در فضاي باز قرار نگيرند.
دكتر غلامرضا معصومي در گفت‌وگو با ايسنا، افزود: با قرار گرفتن شاخص كيفيت هوا در شرايط ناسالم، آمار ماموريت‌هاي قلبي و تنفسي اورژانس رشد چنداني نداشته است؛ به طوري كه اورژانس تهران از 14 تا 22 خرداد 1442 مورد ماموريت قلبي و 819 مورد ماموريت تنفسي را پاسخگو بوده است كه اين تعداد ماموريت در مدت مشابه سال گذشته به ترتيب 1382 مورد ماموريت قلبي و 765 مورد ماموريت تنفسي بوده است.
دكتر معصومي در ادامه به پديده گرد و غبار در شهرهاي جنوبي كشور و تهران اشاره و تاكيد كرد كه افراد بالاي 65 سال و افراد داراي بيماري‌هاي زمينهاي براي كارهاي غيرضروري از منزل خارج نشوند.
وي تصريح كرد: افراد داراي بيماري‌هاي زمينهاي ممكن است در زمان آلودگي هوا بر اثر ميزان اكسيژن تنفسي و تحريك مجاري هوايي دچار آسم يا حمله‌هاي قلبي شوند. بر اين اساس توصيه مي‌شود تا حد ممكن در فضاي باز قرار نگيرند. همچنين به جانبازان شيميايي و بيماران تنفسي شديد توصيه مي‌شود كه در معرض هواي آلوده قرار نگيرند و در صورتي كه كارمند هستند، درخواست مرخصي داشته باشند تا شرايط هوا پايدار شود.
رئيس اورژانس كشور با توصيه به افراد زير 15 سال براي پرهيز از فعاليت و قرار گرفتن در فضاي باز در زمان آلودگي هوا، افزود: با توجه به تعطيلي مدارس و فصل امتحانات، تردد اين افراد در فضاي باز كمتر است، اما از طرف ديگر ممكن است گروهي از افراد زير 15 سال با تعطيل شدن مدارس به فعاليت‌هاي بيشتر تفريحي و ورزشي بپردازند كه اين امر در زمان آلودگي مخاطراتي دارد و مي‌تواند اين افراد را مستعد بيماري‌هاي تنفسي كند.
هواي تهران تا پايان تابستان ناسالم ميمانداز سوي ديگر در حالي كه آلودگي هواي تهران هر روز بحراني‌‌تر مي‌شود، به گفته مديرعامل شركت كنترل كيفيت هواي شهر تهران به دليل ورود موج‌هاي گرد و غبار از غرب كشور احتمالا تا پايان تابستان شاخص آلودگي هواي شهر تهران در شرايط ناسالم مي‌ماند.
يوسف رشيدي در گفت‌وگو با فارس با بيان اين كه ظرف چند روز آينده نيز در شرايط ناسالم قرار داريم، اضافه كرد: از ابتداي سال تاكنون يك روز هم هواي پاك نداشتيم. 35 روز هواي سالم و 48 روز هواي ناسالم و 3 روز هواي بسيار ناسالم داشته‌ايم.
تخصيص 830 ميلياردتومان براي ريزگردهارئیس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: از هزار میلیاردتومان بودجه مصوبه مجلس برای احیای تالاب‌ها ، کنترل ریزگردها و آبهای مرزی 830 میلیارد تومان باید در اختیار سازمان جنگل ها برای انجام امور اجرایی قرار گیرد.
