در شعبان از تمام گناهانت توبه کن

 

ترجمه حدیث: از حضرت علی بن موسی‏الرضا (علیه السلام) روایت شده که فرمودند: پیغمبر اکرم(صلّي‏الله‏عليه‏وآله‏وسلّم) فرموده است ماه رجب ماه خداوند است كه رحمت الهي در آن ريزش مي‌كند؛ و ماه شعبان ماهي است كه در آن خيرات منشعب و پراكنده می‌شود و شيوع می‌يابد؛ و در روز اوّل ماه رمضان شياطين در غل و زنجير كشيده مي‌شوند و در هر شب ماه مبارك رمضان هفتاد هزار نفر از بندگان (گناهکار) خدا آمرزيده مي‌شوند.

شرح حدیث: امام هشتم (علیه السلام) از رسول خدا نقل کردند که آن حضرت فرمودند: ماه رجب ماه خدا است، كه در آن رحمت الهي بر بندگانش ريزش مي‌كند. و ماه شعبان ماهي است كه خيرات در آن پراكنده مي‏شود. و در اوّلين روز ماه مبارك رمضان، گمراه‏كنندگان از شياطين ‌به غل و زنجیر بسته مي‌شوند. مغلول كردن يعني قفل زدن. خداوند گمراه‏كنندگان از شياطين را مهار مي‌كند. يعني خداوند جلوي مانع ایجاد کردن شیاطین را در ماه مبارك رمضان مي‌گيرد. اين برای روز بود. در شب چطور؟ خداوند هر شب هفتاد هزار نفر را مورد آمرزش قرار مي‌دهد.

اين سه ماه رجب، ‌شعبان و ‌رمضان مورد عنايت الهي هستند. به حسب ظاهر ما در آخرين لحظات ماه شعبان هستيم. روايت معروف دیگری از امام هشتم(عليه‏السلام) است  كه دارد اباصلت در آخرین جمعه ماه شعبان، مي‌رود خدمت حضرت امام رضا(علیه السلام). حضرت ابتدا به او مي‌فرمايد: اى اباصلت ماه شعبان بيشترش گذشت و اين جمعه آخر آن است، پس آنچه از اعمال خير كه در اين ماه در انجام آن كوتاهى كرده‏اى در اين چند روزى كه باقى مانده تدارك كن، و بر تو باد به انجام آنچه به حال تو مفيد است و ترك آنچه براى تو فایده‏اى ندارد، و دعا و استغفار و تلاوت قرآن را افزون كن، و از گناهان و نافرماني‌هايت به‏سوى خدا بازگرد و توبه نما، تا اين ماه خدا به تو رو كرده باشد در حالى كه تو با خدايت- عزّوجلّ- اخلاص ورزيده باشى، و امانتى بر گردن خود باقى مگذار مگر آنكه آن را ادا كنى، و نيز در دلت كينه هيچ مؤمنى نباشد مگر اينكه آن را از دل بيرون كنى، و هيچ گناهى را كه مرتكب بوده‏اى وامگذار مگر آنكه آن را رها كرده و از آن دورى گزينى، و از خداوند پروا داشته باش، و در امور نهان و آشكارت بر او توكّل و اعتماد كن، و هر كس بر خدا توكّل كند همانا خداوند او را كافى است، زيرا خداوند كار خود را به انجام می‌رساند، و براى هر چيز اندازه‏اى قرار داده است، و در باقي‏مانده اين ماه زياد اين ذكر را بگو: «اللّهم إن لم تكن قد غفرت لنا في ما مضى من شعبان فاغفر لنا فيما بقي منه». (يعنى: پروردگارا! اگر تاكنون در اين ماه ما را نبخشيده‏اى، پس از تو مي-خواهيم كه در باقيمانده اين ماه ما را ببخشى و بيامرزى). زيرا خداوند تبارك و تعالى در اين ماه مردم بسيارى را به جهت احترام ماه مبارك رمضان از آتش آزاد مى‏كند.

حضرت به او گوش‏زد می‌کند که اين ماه شعبان این همه بركات داشت، و چه بسا تو از آن غفلت كرده باشي. بيا از بقيه‏اي كه از ماه شعبان مانده است استفاده كن. در مابقي ماه شعبان كوتاهی‏ات را جبران كن. بعد هم فرموده: «وَ أَكْثِرْ مِنَ الدُّعَاءِ وَ الِاسْتِغْفَارِ وَ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ». دعا، استغفار و تلاوت قرآن را زیاد انجام بده. اين هماني است كه پيغمبر اكرم فرمود: «وَ شَهْرُ شَعْبَانَ تَتَشَعَّبُ فِيهِ الْخَيْرَاتُ»؛ خدا خيرات را در ماه شعبان براي امتش پراكنده مي‌كند. بیا فکر کن ببین در این ماه چه‏قدر از این خیرات نصیب تو شده است؟ من حرفم اين است. امام هشتم(علیه‏السلام) مي‌گويد خيلي از خیرات را از دست دادي؛ پس بيا در اين بقيه ماه شعبان جبران كن.

دست آخر هم ‌مي‌فرمايد زياد اين دعا را در مابقی ماه شعبان زیاد بگو: «اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَكُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِي مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِيمَا بَقِيَ مِنْهُ»؛ خدايا اگر در آنچه از ماه شعبان گذشت من را مورد مغفرتت قرار ندادي، ‌در اين مابقي‏اش من را مورد آمرزش قرار بده. چرا باید این کار را بکنی؟ براي اينكه خودت را خالص كني، ‌پاك كني، ‌تر و تميز كني؛ چون مي خواهي وارد بشوي در ماه رمضان. ماه رمضان ماه ضيافت الهي است. خدا تو را دعوتت كرده، ‌مي‌خواهي بروي سر سفره‏اش بنشيني، ‌پس خودت را تطهیر كن.

انسان وقتی مي‌خواهد برود مهماني چه‏كار مي‌كند؟ خودش را تر و تميز مي‌كند. اینجا ميزبان خداست،‌ ميهمان عبد است. باید عبد تطهير و تزكيه کند. و آن تزكيه هم، ‌تزكيه نفس و دروني است. در این روايت هم امام هشتم (علیه السلام) فرمود كه اگر عداوتي از كسي در دلت هست بيرون كن. همه اينها جنبه‌هاي دروني دارد. لذا مي‌خواستم به دوستان سفارش كنم، اين چند لحظه‏اي كه از ماه شعبان باقی مانده اين دعا را زياد تكرار كنيد. همين‏طور که داري از اینجا مي‌روي بر این ذکر مداومت کن و بگو: «اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَكُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِي مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِيمَا بَقِيَ مِنْهُ». تا شب نشده این را پشت سر هم بگو. شايد ان‏شاءالله خدا عنايتي كند و با يك روح باصفا و تطهير شده و تزکیه شده، وارد ماه مبارك رمضان شوی.