چند وقتی است که باز هم دعوای دامداران و صنایع شیر بالا گرفته و هر یک دیگری را به نقض حقوق هم متهم می کنند. از یکسو رئیس اتحادیه دامداران صنایع را به ارزان خریدن شیر متهم می کند و معتقد است که بر اساس مصوبات کارگروه عمل نمی شود و از سوی دیگر صنایع شیر ایران بر این ادعاست که دامداران با مدیریت عرضه، قیمت فروش شیر خام را افزایش داده اند. اما آنچه در این بین مهم و سرنخ همه این درگیری ها است، «حذف یارانه شیر و عدم تحقق کامل بسته های حمایتی وعده داده شده» می باشد؛ چرا که تولید شیر ارزان تر هم به نفع دامدار و هم به نفع صنعت شیر کشور است.
حذف یارانه شیر همچنین سوالات ابهامات و نارضایتی های زیادی را در میان مردم بر انگیخته اگرچه صف های طویل صبحگاهی شیر را از دم در فروشگاهها جمع کرده است.
چمنی مشاور صنایع شیر ایران، با رد ادعای رئیس اتحادیه دامداران مبنی بر خرید شیر خام به قیمت کمتر از 520 تومان، معتقد است که با توجه به کیفیت شیر خام سنتی تولید شده، نمی توان آن را با قیمتی بالاتر از 550 توان خریداری کرد. البته وی قیمت کف برای خرید شیر خام سنتی را 520 تومان عنوان کرد.
در ادامه گفتگوی تابناک با محمود چمنی، مشاور صنایع شیر ایران و نیز انجمن صنایع فرآورده های لبنی را پی می گیرید:
آقای چمنی، این روزها صنایع شیر متهم به خرید شیر دامداران با قیمت بسیار ناعادلانه هستند، در حالی که مردم نیز همین ناراحتی را از عرضه شیر با قیمت ناعادلانه توسط شرکت ها دارند؛ آیا چنین چیزی صحت دارد؟
من به همه این ابهامات پاسخ داده ام. گفته شده که صنایع، شیر را کمتر از 520 تومان خریداری می کنند و به قیمت مصوب کارگروه عمل نمی کند، در حالی که شیر کارگروه باید با بار میکروبی زیر 500 هزار و با چربی 2/3 درصد باشد. بنده اعلام می کنم که ما این شیر را با همان قیمت مصوب 560 تومان و در برخی موارد تا 600 تومان هم خریداری می کنیم.
ما هر میزان شیر که واجد ویژگی های مذکور باشد را با قیمت 550 تومان خریداری می کنیم. اتحادیه دامداران به دلیل نمایندگی کردن از دامداری های سنتی تا این حد معترض است؛ چرا که طبیعتا شیر سنتی بخاطر کیفیت پایین 600 تومان خریداری نمی شود. میانگین خرید شیر خام سنتی 560 و کف قیمت خرید این نوع شیر 520 تومان است.
چرا علی رغم افزایش قیمت شیر پس از هدفمندی یارانه ها، مصرف کنندگان با کاهش حجم محتوای بسته بندی ها و رقیق تر شدن آن مواجه شدند؟
این کاهش حجم به دودلیل رخ داد. یکی از آنها مشکل پول خرد است که شرکتها را مجبور می کند محتوای بسته بندی خود را طوری تنظیم کنند که چنین مشکلی ایجاد نشود و گاهی این رقم چندان هم کم نیست. دلیل دیگر بحث قدرت خرید مردم است، به طوری که 70 درصد این کاهش حجم به دلیل پایین آمدن قدرت خرید مردم صورت گرفته است.
منتها آنچه که در رسانه ها مطرح شد و شبهه کم فروشی را در مصرف کننده ایجاد کرد، به هیچ وجه درست نیست؛ چرا که تولید کنندگان مجاز هستند هر محصولی با هر میزان حجمی که خطوط تولیدشان امکان دارد تولید و به بازار عرضه کنند و فقط موظف به درج حجم محتوا روی بسته بندی هستند. این با کم فروشی متفاوت است.
آیا ایجاد شبهه کم فروشی در مصرف کننده به دلیل بدون تغییر ماندن بسته بندی ها و صرفا کاهش محتوای آن نبوده است؟
شاید دلیل این امر این باشد که کاهش حجم محتوا و اندازه بسته بندی ها به میزانی نبوده که محسوس باشد.
آقای چمنی به گفته شما تولید کننده وظیفه درج حجم محتوای محصول را روی بسته بندی بر عهده دارد، شرکت صنایع شیر ایران مصرف کننده را نسبت به رقیق شدن شیرهای نایلونی هم آگاه می سازد؟
در مورد شیر نایلونی یک اشتباه رخ داده است. مصرف کننده تصور می کند که این شیر 600 تومانی، همان شیر یارانه ای است که با قیمت 350 تومان عرضه می شد. اما اینگونه نیست. شیر یارانه ای با چربی 5/2 درصد بود و براساس قرارداد دولت با صنایع شیر ایران تولید و عرضه می شد، در حالی که شیر 600 تومانی فعلی، شیر آزاد است و تابع ضوابط قبلی هم نیست. در حال حاضر شیرهای نایلونی با درصد چربی 1 و 2 و قیمت 600 و 675 تومان به بازار عرضه می شوند که کاهش درصد چربی این شیرها، حس رقیق تر شدن را به مصرف کننده می دهد.
شما شایعه اضافه کردن آب به شیر، مخصوصا در مورد شیرهای نایلونی را تایید می کنید؟
خیر، یکی از آزمایشات دقیقی که در کارخانه های تولید شیر انجام می شود، کنترل میزان آب در شیر است و شیر خام قبل از ورود به کارخانه در مراکز جمع آوری شیر از نظر وجود آب اضافی مورد آزمایش قرار می گیرد. چنانچه دامداری هم به شیر خام خود آب اضافه کند، بار اول 4 برابر میزان آب جریمه می شود و بار دوم قطع ارتباط صورت می گیرد. بنابراین شیری که در آن آب اضافه وجود داشته باشد به هیچ وجه وارد کارخانه نمی شود. محصولات تولید شده کارخانه ها نیز به صورت مداوم توسط آزمایشگاه های سازمان استاندارد مورد آزمایش قرار می گیرند.
بعد از هدفمندی یارانه ها و جلوگیری سازمان حمایت از افزایش قیمت ها، تولید کنندگان به کاهش حجم محتوای محصولات خود، در برخی موارد با توصیه ویژه سازمان های دولتی روی آوردند. در مورد شیر چه اتفاقی افتاد؟
طبیعتا با افزایش قیمت ها بخشی از جامعه مصرف کنندگان از گردونه مصرف خارج خواهند شد. پس هیچ تولید کننده ای به دنبال افزایش قیمت نیست. صنایع شیر ایران نیز با همین هدف و با به کارگیری مکانیزم های مختلف که منتهی به کم فروشی و یا کاهش کیفیت نشود، اقدام به کاهش درصد چربی شیر نمود؛ چرا که این روزها مصرف شیر کم چرب نیز بسیار توصیه می شود.
مدتی است که به نظر می رسد کیفیت شیرهای پرچرب پایین آمده و رقیق تر از قبل شده اند، دلیل این امر چیست؟ آیا درصد کمتری از چربی نسبت به میزان درج شده روی پاکت به آن اضافه می شود؟
واحدهای لبنی شناسنامه دار توسط سازمان استاندارد و اداره کل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت به صورت مداوم رصد می شوند، بطوری که هم از خطوط تولید و هم از محصولات موجود در بازار نمونه گیری می شود. بنابراین جای هیچ گونه شک و شبهه ای باقی نمی ماند. اما دهها واحد بی نام و نشان در این صنعت فعالیت می کنند که حسابشان جداست.
بعد از بروز مشکلاتی برای دامداران،
شنیده شد که شرکت پگاه با ایجاد واحدهای سیار اقدام به خرید شیر با قیمت
بسیار ارزان از خرده فروش های استانهای غربی کشور نموده است، این مسئله را
تایید می کنید؟
شرکت پگاه بزرگترین کارخانه های تولید شیر
کشور را دارد. چنین چیزی ممکن نیست و اساسا برای شرکت صرفه اقتصادی ندارد.
این کار واحدهای کارگاهی و کوچک است. شیر خام به دو طریق وارد کارخانه می
شود. یکی از آنها براساس قرارداد سالانه با دامداری های بزرگ است و یکی هم
از طریق مراکز جمع آوری شیر که در روستاها مستقر هستند.
در هر حال
حدود 50 درصد از شیر خام کشور به روش سنتی تولید می شود، که شرکت پگاه
برای رساندن کیفیت این شیر به حد استاندارد مورد نیاز کارخانه حدود 500
مرکز جمع آوری شیر در سراسر کشور ایجاد کرده است، که مجهز به آزمایشگاه و
دستگاه شیر سردکن هستند.
در مورد مالکیت صنایع شیر ایران (پگاه) بگویید؟ این شرکت که بسیاری از مردم ایران از مشتریان آن هستند؛ خصوصی است یا دولتی؟
باید گفت 70% سهام صنایع شیر ایران متعلق به صندوق بازنشستگی کل کشور و 30% باقیمانده متعلق به صنایع بهشر است و البته فرآیند تعیین مدیر عامل و هیات مدیره طبق قانون در مجمع عمومی صورت می پذیرد که طبیعتا به دلیل مالکیت 70% سهام توسط صندوق بازنشستگی، این نهاد نقش تعیین کننده اصلی را دارد.
گفتگو از: سمیه تاجیک
