در دو روز اخیر و پس از انتشار گزارشی از سوی یک روزنامه آمریکایی، موضوع احتمال مذاکره میان ایران و آمریکا به یکی از مهمترین مباحث رسانهای و تحلیلی تبدیل شده است. با این حال، موضعگیریها و اظهارنظرهای مقامات و کشورهای گوناگون، نشان دهنده نگرانی برخی از نشستن ایران و آمریکا پای میز مذاکره است.
به گزارش «تابناک»، پیش از این بارها درباره کشورها، گروهها و به طور کلی لابیهایی که مخالف عادی شدن روابط میان ایران و آمریکا هستند و از این بابت احساس خطر میکنند، مطلب نوشته شده است. با این حال، این بار و پس از طرح جدی احتمال مذاکره میان دو کشور، وجود این لابیها و صفبندیها آشکارتر شده است.
در این راستا، نخستین گروهی که نگرانی خود را از انتشار گزارش روزنامه «نیویورک تایمز» درباره احتمال مذاکره ایران و آمریکا نشان داد، مقامات رژیم صهیونیستی بودند. واکنشهای آنها که طیفی از اظهار بیاطلاعی و انکار گرفته تا اظهار امیدواری نسبت به وجود نداشتن چنین مذاکرهای را شامل میشد، به خوبی نشان دهنده عمق نگرانی آنها از به حقیقت پیوستن چنین احتمالی بود.
طبیعی است که در صورت حل و فصل موضوع ایران که تاکنون به عنوان ابزاری هم در عرصه داخلی و هم خارجی رژیم صهیونیستی در دست نتانیاهو عمل کرده، بهانه مهمی از دست مقامات این رژیم بیرون خواهد شد که میتواند اعتبار ادعاهایشان را بیش از پیش زیر سؤال ببرد.
اما به جز رژیم صهیونیستی که مخالفت آن با هر گونه تحرک در روابط ایران و آمریکا امری پیشبینی شدنی بود، برخی اعضای گروه ۱+۵ نیز مستقیم یا غیر مستقیم به این روند پیوستهاند؛ امری که به نوبه خود میتواند حاکی از نگرانی این کشورها از امکان خارج شدن ابتکار عمل موضوع هستهای ایران از دست خودشان باشد.
در این رابطه، پیش از همه باید به موضعگیری دولت فرانسه اشاره کرد که در قالب سخنان وزیر خارجه این کشور نمود یافت. کمتر از یک روز پس از انتشار گزارش نیویورک تایمز، «لورن فابیوس»، وزیر خارجه فرانسه در اظهاراتی مدعی شد، ایران تا نیمه نخست سال ۲۰۱۳ به توانایی ساخت سلاح هستهای دست خواهد یافت. این اظهارات نیز آشکارا نمودی از تلاش این کشور برای منتفی دانستن طرح هر گونه مذاکره با ایران بود.
دولت انگلیس هم به مانند همیشه، موضع گیریهای خود را غیرمستقیم و از زبان رسانههای خویش بیان کرد و مانند همیشه در این روند خبرگزاری «رویترز» پیشگام بود. در این باره گفتنی است که پس از تکذیب وجود «توافق» برای مذاکره میان ایران و آمریکا از سوی سخنگوی شورای امنیت ملی ایالات متحده، بیشتر رسانهها اظهارات وی را کامل و با ذکر این موضوع بازتاب دادهاند که به گفته وی، آمریکا به هر حال برای انجام مذاکره با ایران آمادگی دارد.
اما تیتری که رویترز برای خبر خود برگزیده بود، صرفاً بیانگر تکذیب هر گونه مذاکره میان دو طرف بود و در متن خبر کوتاه این خبرگزاری نیز اظهارات «تامی ویتور» درباره آمادگی آمریکا برای مذاکره با ایران با اهمیت چندانی مورد بحث قرار نگرفته بود.
روز گذشته نیز پس از انجام مناظره سوم انتخاباتی میان باراک اوباما و میت رامنی، در حالی که تقریباً همه مطبوعات و رسانهها گزارشهایی کلی از این مناظره منتشر کردند، رویترز در خبری جداگانه صرفاً به این موضوع پرداخت که باراک اوباما گزارشهای مربوط به انجام مذاکره میان ایران و آمریکا را تکذیب کرده است.
مهمتر از همه اینکه بنا به گزارشی که شب گذشته در این خبرگزاری منتشر شد، دیپلماتهای غربی ـ که همچون همیشه از آنها نامی برده نشده ـ اظهار داشتهاند که دور جدیدی از مذاکرات با ایران را در دست بررسی دارند. این مذاکرات بر پایه راهبرد «بیشتر در برابر بیشتر» استوار خواهد بود؛ یعنی همان راهبردی که نیویورک تایمز مدعی شده بود آمریکا میخواهد در مذاکره مستقیم با ایران از آن استفاده کند. به این ترتیب، گزارش رویترز را نمیتوان چیزی جز تلاش کشورهای اروپایی برای خارج کردن ابتکار عمل از دست آمریکا دانست.
در پایان از جمع کشورهای مخالف مذاکره ایران و آمریکا، میتوان به روسیه اشاره کرد که گزارشهای اخیر، مقامات این کشور را نیز به تکاپو انداخته است؛ بنابراین، هرچند هدف رسمی سفر «میخائیل باگدانف»، معاون وزیر خارجه این کشور به ایران که روز گذشته انجام شد، بحث درباره اوضاع سوریه عنوان شده، بعید به نظر میرسد که در گفتوگوهای وی با مقامات ایران، سخنی از مذاکره با آمریکا به میان نیامده باشد.
البته شاید نتوان نگرانی از مذاکره ایران و آمریکا را به همه اعضای ۱+۵ تعمیم داد، زیرا خبرگزاریهای آلمانی در این باره موضعگیری منفی نداشتهاند و چینیها نیز صرفاً به بیان اخبار بسنده کردهاند. با این حال، بر کسی پوشیده نیست که قرار گرفتن ایران و آمریکا در مقابل هم و مذاکره آنها، وزن ۱+۵ را در حل یکی از مهمترین مسائل بینالمللی چند ساله اخیر کاهش میدهد و چنین کاری پسندیده هیچ یک از آنها نیست.